Centrale Helpman

De Centrale Helpman (ook: Helpmancentrale) is een voormalige elektriciteitscentrale in de Nederlandse stad Groningen, in de wijk Helpman. De locatie was in bedrijf tussen 1914 en 1982.

De oorspronkelijke Centrale Helpman in 1921

De voormalige turbinehal in 2011

De voormalige kantoorvleugel in 2011

Het oorspronkelijke gebouw uit 1914 werd in 1930-1931 vervangen door een nieuwe centrale, waarna de oude een reservefunctie kreeg tot de sloop in de jaren 50. Het nieuwe complex, van de hand van A.H. van Rood, was in strakke, rechthoekige massa's opgezet en geldt als een van Van Roods belangrijkste werken.

De centrale was tot in de jaren zestig (toen meerdere eenheden van de Hunzecentrale gereedkwamen) de belangrijkste centrale van het Provinciaal Elektriciteitsbedrijf (PEB) Groningen. Het PEB leverde de opgewekte elektriciteit aan de Laagspanningsnetten en vanaf 1924 ook aan de gemeente Groningen (die aanvankelijk de productie in eigen hand wilde houden). Bij de fusie van PEB en Laagspanningsnetten tot het EGD in 1967 kwam de centrale daar in eigendom.

De centrale was oorspronkelijk een kolencentrale, maar werd begin jaren 70 omgebouwd om op aardgas te werken^[1].

Nadat de Hunzecentrale de taken van de Helpmancentrale volledig had overgenomen, werd op 30 november 1982 de centrale definitief stilgelegd^[2] waarna in april 1983 werd begonnen met de sloop van de centrale^[3]. In 1984 werden de schoorstenen van het ketelhuis gesloopt^[4].

Van dit complex resteren thans alleen nog de kantoorvleugel en de turbinehal, omgebouwd tot de Mediacentrale.

Opgewekte energie[5]

Jaar	kWh opgewekt
1915	4.930.780
1920	13.564.940
1925	28.130.000
1930	59.670.200
1935	76.329.821
1940	113.659.400
1945	101.552.500
1950	250.008.750
1955	357.989.500
1960	650.858.000
1965	552.000.000
1970	156.000.000
1975	2.000.000
1980	5.000.000

Bronnen

• Provinciale Elektrische Centrale Groningen Helpman, Bonas Archiwijzer
• HOOFDGEBOUW PROVINCIALE ELEKTRICITEITSBEDRIJF (GRONINGEN), NAi
• IR. ROOD, ALBERT HENDRIK VAN, NAi
• Maarten Duijvendak en Bart de Vries (red.), Stad van het Noorden: Groningen in de twintigste eeuw, p. 46-47
• Stadshistorie 20e eeuw, grunn.nl
• Marcel Overbeek, Nederlands industrieel erfgoed in beeld

Bronnen, noten en/of referenties

1. "Centrale Helpman over op aardgas", Nieuwsblad van het Noorden, 8 januari 1970.
2. "Knoppen Centrale Helpman definitief op 'UIT'", Nieuwsblad van het Noorden, 30 november 1982.
3. "Slopershamer velt eerste stuk Helpmancentrale", Nieuwsblad van het Noorden, 5 april 1983.
4. "Einde van ketelhuis", Nieuwsblad van het Noorden, 30 augustus 1984.
5. Jilleba, Gerard (30-11-1982). Centrale Helpman 1931-1982.

Mediabestanden

Zie de categorie Centrale Helpman van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.