Calciumacetaat

Calciumacetaat is het calciumzout van azijnzuur. In watervrije vorm is het een witte vaste stof, die zeer hygroscopisch is en de meest gangbare vorm is daarom het monohydraat.

Calciumacetaat
Structuurformule en molecuulmodel
Structuurformule van calciumacetaat
Algemeen
Molecuulformule	C4H6O4Ca
IUPAC-naam	calciumacetaat
Andere namen	calciumethanolaat
Molmassa	158,14 g/mol
SMILES	CC([O-)]=O.CC([O-])=O.[Ca++]
CAS-nummer	62-54-4
EG-nummer	200-540-9
PubChem	6116
Wikidata	Q409251
Waarschuwingen en veiligheidsmaatregelen
Waarschuwing
H-zinnen	H315 - H319 - H335
EUH-zinnen	geen
P-zinnen	P261 - P305+P351+P338
LD50 (ratten)	(oraal) 4280 mg/kg
Fysische eigenschappen
Aggregatietoestand	vast
Kleur	wit
Dichtheid	1,6 g/cm³
Smeltpunt	(ontleedt) 160 °C
Zelfontbrandings- temperatuur	680-730 °C
Oplosbaarheid in water	400 g/L
Goed oplosbaar in	water
Onoplosbaar in	ethanol, organische oplosmiddelen
Nutritionele eigenschappen
Type additief	zuurteregelaar, conserveermiddel
E-nummer	E263
Tenzij anders vermeld zijn standaardomstandigheden gebruikt (298,15 K of 25 °C, 1 bar).
Portaal    Scheikunde

Synthese

Calciumacetaat kan eenvoudig worden bereid door calciumcarbonaat te laten reageren met azijnzuur:

${\displaystyle {\ce {CaCO3 + 2CH3COOH -> Ca(CH3COO)2 + H2O + CO2}}}$

De oplossing wordt daarna ingedampt tot een wit kristallijn poeder overblijft. Dit is weliswaar het hydraat.

Toepassingen

Calciumacetaat is toegelaten als voedingsadditief (E263), en wordt gebruikt als zuurteregelaar of als conserveermiddel in brood.

Calciumacetaat is een natuurlijk conserveermiddel, een verdikkingsmiddel, een smeltzout, een sequestreermiddel en een antiklontermiddel, gewonnen uit het bruine of grijze acetaat van kalk. Je vindt het vooral als conserveermiddel in roggebrood.^[1]

Het is ook een geneesmiddel dat voorgeschreven wordt bij verhoogd fosfaatgehalte van het bloed (hyperfosfatemie), een gevolg van chronische nierinsufficiëntie. Calciumacetaat vormt in de darmen een onoplosbaar complex met fosfaat, en dit complex wordt uitgescheiden via de feces. Zo daalt het serumgehalte aan anorganisch fosfaat. Merknamen zijn onder meer Calciumacetaat-Nefro, Phos-Ex, Phosphosorb en Phoslo.

Bij verhitting boven 160°C ontleedt het in aceton en calciumcarbonaat volgens de reactie:

${\displaystyle {\ce {Ca(CH3COO)2 -> C3H6O + CaCO3}}}$

Dit werd in het verleden gebruikt voor de productie van aceton.

Bronnen, noten en/of referenties

1. E263 calciumacetaat. Objectief.be, 31 maart 2004. (Creative Commons Attribution 2.5 License)