Anatto

Anatto, Surinaams-Nederlands Koesoewe of Koeswe, is een kleurstof afkomstig uit de zaden van de orleaanboom (Bixa orellana). De kleur kan variëren tussen geel en rood, waarbij de kleur afhankelijk is van waar men de stof in oplost, maar ook van de verhouding tussen de bestanddelen.

Anatto
Structuurformule en molecuulmodel
Structuurformule van per-trans-bixine, de in vet oplosbare component van anatto
Structuurformule van norbixine, de in water oplosbare component van anatto (hier in de trans-vorm)
Algemeen
Andere namen	orleaan, kesumba, bija, rocou
CAS-nummer	1393-63-1
EG-nummer	215-735-4
Wikidata	Q425902
Beschrijving	kleurstof
Nutritionele eigenschappen
Komt voor in	zaden van de orleaanboom
ADI	2,5 mg/kg lichaamsgewicht
Type additief	kleurstof
E-nummer	E160b
Portaal    Scheikunde

Anatto is een mengsel van het rode bixine - een vet-oplosbare component en het gele norbixine - een water-oplosbare component. In een zure oplossing is de kleur rozeachtig, tenzij een zuurbestendige vorm van de kleurstof wordt gebruikt.

Als additief is het in de Europese Unie toegestaan onder E-nummer E160b.

Anatto is ook het vruchtvlees om de zaden van de orleaanboom en wordt in de Zuid-Amerikaanse keuken niet alleen als kleurstof, maar ook als smaakstof gebruikt, zoals in kruidenpasta's.

Toepassingen

Anatto wordt als kleurstof traditioneel toegepast in Nederlandse kaas van koeiemelk, met name als de kaas te bleek is omdat de koeien geen vers gras eten, de zogeheten hooikaas. De kleurstof wordt ook in Britse cheddarkaas en in Shropshire Blue toegepast, een Engelse blauwschimmelkaas, evenals in mimolette en in custardpoeder. Fabrieken van kaaskleursel en boterkleursel uit anattozaad werden voor het eerst gemeld in Denemarken, en sinds 1860 ook in Nederland (Van Hasselt). Het wordt ook gebruikt om kazen te bedrukken, ter vervanging van een plastic korst.

Geschiedenis

Zaden van de orleaanboom

De naam van de plant Bixa orellana is afgeleid van Francisco de Orellana die meeging in de expeditie van Gonzalo Pizarro. De plant werd door Pizarro uit Peru meegenomen. De kleurstof werd door de Spanjaarden als goedkope vervanger van saffraan verhandeld. In Nederland werd de kleurstof bekend onder de naam orleaan of orleans. Uit een verslag van Adriaen van Berkel blijkt dat anatto al in de 17e eeuw in Nederland als "verw" werd verhandeld. Wanneer men het als kleurstof voor voeding begon toe te passen is niet bekend, maar uit het Huishoudelyk Woordboek van 1743 blijkt dat het toen al gebruikelijk was om kaas met anatto geel te kleuren.^[1]

Bronnen, noten en/of referenties

1. Voormolen, Sander (2016) Waarom is die kaas zo geel? NRC, 30 mei. p.19. Gearchiveerd op 4 juli 2016.