Achkerpi

Achkerpi (Georgisch: ახკერპი; Armeens: Աղքյորփի, Aghkjorpi) is een dorp in het zuiden van Georgië met 610 inwoners (2014). Het dorp ligt in de zuidwestelijke hoek van de Georgische gemeente Marneoeli van de regio Kvemo Kartli aan de grens met Armenië. Achkerpi ligt hemelsbreed 34 kilometer ten zuidwesten van het gemeentelijk centrum Marneoeli en 56 kilometer ten zuiden van Tbilisi. Bij Achkerpi is een grensovergang naar Armenië.

Achkerpi
ახკერპი

Dorp in Georgië
Geografie
Regio	Kvemo Kartli
Gemeente	Marneoeli
Hoogte	1019 m
Coördinaten	41° 13' NB, 44° 35' OL
Bevolking
Inwoners (2014)	610 [1]
Etniciteit (2014)	Armeens (99,7%)
Overige informatie
Tijdzone	UTC+4
Achkerpi in Kvemo Kartli
Foto's
Portaal    Georgië

Grensgeschil

Na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie in 1991 is de grens tussen Armenië en Georgië voor een deel niet formeel overeengekomen en wordt daar feitelijk de grens tussen de twee voormalige sovjetrepublieken gehandhaafd. Het verloop van de grens bij Achkerpi is ontstaan als gevolg van de Armeens-Georgische Oorlog in 1918. In december 1918 werd een wapenstilstand bedongen door de geallieerden en werd een 'Neutrale Zone' ingesteld in het betwiste gebied tussen de Democratische Republiek Georgië en Democratische Republiek Armenië. De hedendaagse grens betreft de noordgrens van deze Neutrale Zone en Achkerpi bleef daarbuiten liggen in de Georgische zijde.^[2]

In het grensgebied bij Achkerpi ligt religieus-cultureel erfgoed dat door beide landen wordt geclaimd, wat tot frictie tussen de Georgische en Armeense kerken heeft geleid.^[3] In Georgië werd door sommigen geclaimd dat de Armeense autoriteiten de grens bij het Choetsjap-klooster eenzijdig hebben opgeschoven Georgisch territorium in. Dit leidde in 2005 tot een incident waarbij een Georgische cameraploeg door Armeense grenswachten onder vuur werd genomen. Sindsdien is de locatie feitelijk onder Armeense controle,^[4] en is de exacte loop van de grens onduidelijk gebleven.^[5]

Bestuurlijke indeling

Achkerpi is het centrum van de gelijknamige dorpsgemeenschap (თემი, temi), waar de nabijgelegen dorpen Tsjanachtsji (248 inwoners) en Verchviani (4 inw.) onder vallen.^[6] Verchviani had tot 2019 de naam Oeljanovka (ულიანოვკა).^[8] Deze dorpen liggen 3 kilometer ten noordoosten en noordwesten van Achkerpi.

Demografie

Volgens de volkstelling van 2014 had het dorp Achkerpi 610 inwoners.^[1] Achkerpi en Tsjanachtsji zijn op enkele Georgiërs na mono-etnisch Armeens. De nederzetting Verchviani wordt door vier etnisch Georgiërs bewoond.^[9]

Inwoners Achkerpi
	1856	1906	2002[10]	2014
	120	274	742	610
Data: 1856-1906,[11] Census 2002 / 2014.[1] Noot:[10]

Bezienswaardigheden

Bij Achkerpi liggen enkele religieus-culturele monumenten, waarvan een tweetal in het grensgebied met Armenië liggen, die door beide landen worden geclaimd.

• Chorakert. Een 12e-/13e-eeuwse kerk en kloostercomplex in het Georgisch-Armeense grensgebied, ruim 2 kilometer ten zuiden van het dorp Tsjanachtsji aan de linkerzijde van de rivier Sjoelaveri. In de directe omgeving staan ook de overblijfselen van twee kleine 10e-eeuwse Georgische hallenkerken.^[13][14] Chorakert is alleen vanaf Georgische zijde bereikbaar.^[15]
• Choetsjap klooster (Armeens: Խուճապ, Georgisch: ხუჯაბი, Choedzjabi). Dit is een 13e-eeuws klooster met een basiliek in het Georgisch-Armeense grensgebied bij Achkerpi. De locatie wordt betwist tussen de twee landen.^[14][15]
• Ruïne van Onze Lieve Vrouw kerk in Verchviani. Bij de lokale begraafplaats staat deze 17e-eeuwse kerk, waarvan nog drie muren deels overeind staan. In 2015 werd dit op de lijst van beschermd cultureel erfgoed geplaatst.^[16] In hetzelfde dorp werd ook een laatmiddeleeuwse stenen boogbrug over de 10 meter diepe kloof van een lokaal beekje in 2015 tot beschermd cultureel erfgoed bepaald.^[17]

Foto's

• 
  Chorakert klooster
• 
  Chorakert klooster
• 
  Choedzjabi klooster

Vervoer en grensovergang

Achkerpi ligt aan het einde van de route van binnenlands belang Sh37 uit Sadachlo, de enige verbinding van het dorp met de rest van Georgië. Deze weg eindigt aan de Armeense grens en gaat daarna als H34 (Հ34) naar Privolnoje en Stepanavan. Het is de kleinste en minst gebruikte grensovergang van Georgië, met 133 arriverende (buitenlandse) reizigers in 2019.^[18]

Referenties

1. (en) All places: 2002, 2014 censuses. Population Statistics Eastern Europe and former USSR. Geraadpleegd op 25 maart 2022.
2. (en) Nikoloz Samkharadze, Georgian State Border – Past and Present (pdf). Center for Social Sciences Pag.9,13 (1 augustus 2012). Gearchiveerd op 19 mei 2023. Geraadpleegd op 5 mei 2023.
3. (en) Armenia: Property Disputes Fueling Church Tension between Yerevan and Tbilisi. Eurasianet (10 augustus 2011). Gearchiveerd op 16 mei 2022. Geraadpleegd op 25 maart 2022.
4. (en) Where is the Georgia-Armenia Border?. Humanrights Center Georgia (21 april 2005). Geraadpleegd op 23 maart 2022.
5. (hy) Սահմանազատումը միայն պետք է ամրապնդի հայ-վրացական կապերը․ (Grensliberalisering zou de Armeens-Georgische banden alleen maar moeten versterken). Publieke Radio Armenië (21 augustus 2021). Geraadpleegd op 5 mei 2023.
6. (ka) Main Results of the 2014 Census (Publication) (pdf). Census.ge, National Statistics Office of Georgia (Geostat) p.342 (28 april 2016). Gearchiveerd op 13 februari 2020. Geraadpleegd op 24 maart 2022.
7. (ka) On determining the names of geographical objects located within the administrative boundaries of Marneuli Municipality. The Legislative Herald of Georgia (21 mei 2019). Geraadpleegd op 25 maart 2022.
8. Oude naam tot 21 mei 2019 Oeljanovka.^[7]
9. (en) Ethnic composition of Georgia 2014. Population Statistics Eastern Europe and former USSR. Geraadpleegd op 25 maart 2022.
10. Bij de volkstelling van 2014 werd een onverklaarbaar gat ten opzichte van de data van het nationaal statistisch bureau Geostat gevonden. Uit VN begeleid onderzoek is gebleken dat de volkstelling van 2002 ongeveer 8-9 procent te hoog was. Zie^[12], "1. Introduction", Pagina 1.
11. (hy) Armen Asatrian, Ակադեմիկոս Վլադիմիր Բարխուդարյանի Ծննդավայր Աղքյորփի Գյուղի Պատմությունից (Uit de Geschiedenis van Aghkjorp, de geboorteplaats van Academicus Vladimir Barkhudarian) (pdf). Instituut van Geschiedenis van de Nationale Academie der Wetenschappen van Armenië (2019). Geraadpleegd op 25 maart 2022.
12. (en) Population Dynamics in Georgia - An Overview Based on the 2014 General Population Census Data (pdf). National Statistics Office of Georgia, Geostat (29 november 2017). Geraadpleegd op 10 januari 2022.
13. (ka) Khorakert Complex. Angi.ge (10 januari 2021). Geraadpleegd op 25 maart 2022.
14. (en) Lori Province (pdf). Tour Armenia (2005). Geraadpleegd op 25 maart 2022.
15. (en) Bradt Guide - Armenia with Nagorno Karabagh. Bradt Travel Guides (2018), p.294-295. ISBN 9781784770792. Geraadpleegd op 25 maart 2022.
16. (ka) On granting the status of immovable cultural heritage to objects of cultural heritage value. The Legislative Herald of Georgia (30 september 2015). Geraadpleegd op 25 maart 2022.
17. (ka) Granting the status of a real cultural heritage monument to objects of cultural heritage value. The Legislative Herald of Georgia (14 augustus 2015). Geraadpleegd op 25 maart 2022.
18. (en) Georgian Tourism in Figures 2019 (pdf). Georgian National Tourism Administration (1 december 2021). Geraadpleegd op 24 maart 2022.

Mediabestanden

Zie de categorie Akhkerpi van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.