15 kilometer (atletiek)

De 15 kilometer (15 km) is een door de World Athletics erkende afstand die als wegwedstrijd wordt gelopen en behoort tot de groep lange afstanden. Op de meeste wegwedstrijden bevindt zich rond het 5- en 10-kilometerpunt een drankpost en een tijdwaarneming.

15 kilometer
Wereldrecords
Mannen	40.42	Jacob Kiplimo
Vrouwen	45.40	Joyciline Jepkosgei
Europese records
Mannen	42.39	Jon Brown
Vrouwen	46.59	Lornah Kiplagat
Nederlandse records
Mannen	43.13	Khalid Choukoud
Vrouwen	46.59	Lornah Kiplagat
Portaal    Atletiek

Het wereldrecord van 41.05 bij de mannen is sinds 18 november 2018 in handen van Joshua Cheptegei, gelopen tijdens de Zevenheuvelenloop in Nijmegen. Hij is de laatste officiële wereldrecordhouder op deze afstand, want per 1 november 2021 is dit onderdeel door World Athletics uit de lijst met officiële wereldrecords verwijderd. Sindsdien gelden de op deze afstand van de wegatletiek geleverde prestaties, voor zover het een evenaring of verbetering van genoemd wereldrecord betreft, alleen nog als beste wereldprestatie. Jacob Kiplimo, landgenoot van Cheptegei, evenaarde diens record op 19 november 2023, eveneens tijdens de Zevenheuvelenloop. Letesenbet Gidey bracht op 17 november 2019 bij hetzelfde evenement het wereldrecord bij de vrouwen naar 44.20. Zij is bij de vrouwen de laatste officiële recordhoudster.

15 km-wedstrijden

De bekendste 15 km-wedstrijd in Nederland is de Zevenheuvelenloop in Nijmegen. Het is een van de sterkst bezette 15 km-wedstrijden ter wereld. Andere grote 15 km-wedstrijden in Nederland zijn:

• Montferland Run
• Bruggenloop (in Rotterdam)
• Posbankloop (in Velp)
• Vestingloop (in 's Hertogenbosch)

In Brazilië vindt jaarlijks de São Silvestre plaats en in de Verenigde Staten de Utica Boilermaker.

Snelste Nederlandse lopers

#	naam	tijd	wedstrijd	jaar
1	Khalid Choukoud	43.13[1]	Tilburg Ten Miles	2019
2	Richard Douma	43.18	Zevenheuvelenloop	2022
3	Mike Foppen	43.19	Zevenheuvelenloop	2024
4	Abdi Nageeye	43.29[2]	Tilburg Ten Miles	2015
5	Marco Gielen	43.38	Zevenheuvelenloop	1999
6	Kamiel Maase	43.41	Zevenheuvelenloop	2002
7	Greg van Hest	43.45	Bruggenloop	2001
7	Mohamed Ali	43.45[3]	Dam tot Damloop	2019
8	Luc Krotwaar	43.48	Zevenheuvelenloop	2001
9	Stan Niesten	43.58[3]	Dam tot Damloop	2022
9	Filmon Tesfu	43.58	Zevenheuvelenloop	2022
10	Bart van Nunen	44.03	Citylauf Dresden	2021

Marti ten Kate liep in 1991 tijdens de Dam tot Damloop een tijd van 46.06 over 16,1 km. De tijd op het 15 kilometerpunt is niet geregistreerd, maar lag rond de 43 minuten, waarmee hij eveneens tot de snelste Nederlandse lopers behoort.

Beste Nederlandse jaarprestaties

jaar	naam	tijd
2023	Khalid Choukoud	43.32[4]
2022	Richard Douma	43.18
2021	Bart van Nunen	44.03[5]
2020	Stan Niesten	44.41 *
2019	Khalid Choukoud	43.13
2018	Mohamed Ali	44.29
2017	Khalid Choukoud	44.47
2016	Abdi Nageeye	43.45
2015	Abdi Nageeye	43.29
2014	Khalid Choukoud	43.38
2013	Jesper van der Wielen	44.33
2012	Abdi Nageeye	44.13
2011	Patrick Stitzinger	44.28
2010	Koen Raymaekers	44.52
2009	Patrick Stitzinger	45.51
2008	Dennis Licht	44.08
2007	Sander Schutgens	46.14
2006	Kamiel Maase	44.06
2005	Jeroen van Damme	44.38
2004	Marco Gielen	44.15
2003	Marco Gielen	44.13
2002	Kamiel Maase	43.41
2001	Greg van Hest	43.45

* Tussentijd tijdens CPC-loop

Bijgewerkt tot 1 april 2021

Beste 10 wereldprestaties mannen

#	naam	land	tijd
1.	Jacob Kiplimo		40.42
2.	Joshua Cheptegei		41.05
	Jacob Kiplimo		41.05
4.	Leonard Patrick Komon		41.13
5.	Felix Limo		41.29
	Deriba Merga		41.29
7.	Haile Gebrselassie		41.38
	Sileshi Sihine		41.38
9.	Stephen Kissa		41.49
10.	Edwin Kiptoo		41.51

Bijgewerkt tot 6 juni 2024