Zveno

Zveno (Bulgaars: Звено; d.i. 'Schakel') was een Bulgaarse maatschappelijke beweging, opgericht in 1927^[1] door ontevreden politici en militairen die zich tegen het toenmalige partijenstelsel keerden, daar zij de politici ervan verdachten het partijbelang boven het volksbelang te plaatsen. Nauw verbonden met de Militaire Liga pleegde Zveno in april 1934 een staatsgreep^[11][9], waarna de zvenari kolonel Kimon Georgiev minister-president was. Werkelijke machthebbers waren echter kolonel Damjan Veltsjev (Zveno) en generaal Petar Ivanov Zlatev (Militaire Liga). Onder de nieuwe door de Zveno gedomineerde regering werden politieke partijen verboden en werd een eenheidsvakbond opgericht.^[11] De bevolking werd in diverse beroepsgroepen opgedeeld (corpora)^[14] en de regering voer een economische en politieke koers gebaseerd op het corporatisme.^{[11][9][12][13]}

Политически кръг „Звено“ Politieke Cirkel "Zveno"
Personen
Partijleider	Kimon Georgiev
Oprichters	Kimon Georgiev Damjan Veltsjev Dimo Kazasov
Geschiedenis
Opgericht	27 juni 1927[1]
Opheffing	19 februari 1949[2]
Algemene gegevens
Actief in	Bulgarije
Hoofdkantoor	Sofia
Krant	Zveno (1928-1934) Izgrev (1932-1934; 1944-1949) Brazda (1936-1942; 1945-1948)
Richting	Syncretisch (Rechts)[3][4][5][6][7][8]
Ideologie	Nationalisme[9][10] Corporatisme[9][11][12][10][13] Etatisme[9][11][10] Republicanisme (deels)[11][10] Monarchisme (deels)[11][10]
Coalitie	Militaire Liga (1927-1935) Vaderlands Front (1942-1949)
Portaal    Politiek

Kolonel Veltsjev, een republikein, trachtte via een nieuwe grondwet de koninklijke macht van koning Boris III van Bulgarije drastisch te verminderen. Er ontstond nu een ruzie met de monarchistische leden binnen de Zveno en de Militaire Liga. Gebruikmakend van de chaos, benoemde koning Boris generaal Zlatev, een monarchist, tot minister-president.^[11][9][13] In de voorzomer werd het kabinet drastisch gewijzigd en kwam er een einde aan de invloed van Zveno.

Zveno bleef echter bestaan. In 1942 verbond de organisatie zich met de communisten (BKP), de radicalen, sociaaldemocraten, democraten en agrariërs (BANU) in een Vaderlands Front, als verzetsbeweging tegen de Duitsers en de pro-Duitse Bulgaarse regering. Door de toenemende invloed der communisten ging dit eerste Vaderlands Front snel ter ziele. In 1943 werd een nieuw Vaderlands Front opgericht. Dit tweede front, met dezelfde partijen, incl. de Zveno, werd wel een succes. Het waren de Zveno-leden binnen het Vaderlands Front die in september 1944 de pro-Duitse regering ten val brachten. De zvenari Kimon Georgiev, die ook in 1934-1935 premier was, werd opnieuw premier. De zvenari Damjan Veltsjev werd minister van Defensie. Verscheidene andere zvenari traden eveneens toe tot de regering. De communisten bezaten slechts twee ministerposten, maar wel de meest invloedrijke: binnenlandse zaken en justitie.

De communisten maakten een einde aan de brede coalitie binnen het Front, anno 1946 maakten alleen de BKP, BANU en de Zveno deel uit van het Front. De Zveno had veel invloed binnen het leger, maar de legerhervormingen van 1946 maakte deze ongedaan. Zowel Georgiev als Veltsjev traden in dat jaar af. In 1949 werd Zveno opgeheven.^[1] In november 1989, na de val van het communistische regime werd Zveno door oud-leden heropgericht en kwam onder leiding te staan van Ivan Dundarov. Na diens overlijden in 1990 zonk Zveno weg in de vergetelheid.^[1]

Zie ook: Dimo Kazasov

Leider

Afbeelding		Persoon	Periode	Aantekening
1.		Kimon Georgiev	18 september 1944 - 19 februari 1949	[1], [9], [15]

Verkiezingsresultaten

Jaar	%	Zetels	Verschil
1945	16,2%	45 / 276	NIEUW
1946	1,68%	8 / 465	37
Bron: Uitslagen

Literatuur

• I. Dimitrov e.a.: Geschiedenis van Bulgarije (uit het Bulgaars vertaald door Raymond Detrez), Elsevier Manteau, Antwerpen/ A'dam 1981, pp. 329-332
• Raymond Detrez: Historical Dictionary of Bulgaria, The Scarecrow Press, Lanham, Maryland/ Toronto/ Oxford, V.K., 2006², pp. 497-498
• Wolf Oschlies: Der "Volksbund Zveno". Nahtstellen der bulgarischen Parteiengeschichte, Teil I. 1923-1944, u. Teil II. 1944-1949, Keulen 1971

Verwijzingen

Bronnen, noten en/of referenties

1. Raymond Detrez: Historical Dictionary of Bulgaria, The Scarecrow Press, Lanham, Maryland/ Toronto/ Oxford, V.K., 2006², pp. 497-498
2. N. Nedev: Три държавни преврата или Кимон Георгиев и неговото време, Sofia 2007, pp. 788-792
3. Raymond Detrez: Historical Dictionary of Bulgaria, The Scarecrow Press, Lanham, Maryland/ Toronto/ Oxford, V.K., 2006², p. 497: ZVENO. (Link) Loose centrist political organization ...
4. F.B. Chary: The History of Bulgaria, Greenwood Publishers, Santa Barbara, Californië/ Denver, Colorado/ Oxford, Engeland 2011, p. 77: "Despite "Time" magazine labeling them as "fascist", Georgiev and Velchev, like Kazasov, were also left of the center."
5. Swire: Bulgarian Conspiracy, 1939, p. 288: "Georghiev's government (...) [w]as National, Radical in purpose (corresponding with moderate British conservatism)"
6. Wolf Oschlies: Der "Volksbund Zveno". Nahtstellen der bulgarischen Parteiengeschichte, Teil I. 1923-1944, Keulen 1971, p. 3: "autoritär oder faschistisch"
7. Glenn E. Curtis (red.): Bulgaria: A Country Study, Washington 1992: "... led Zveno and various military factions to stage a right-wing coup."
8. C. Bouwmeester, et al.: Kroniek van de Twinstigste Eeuw, Elsevier, A'dam 1985, Staatsgreep in Bulgarije: "(De) Zvenari worden door hun tegenstanders voor fascisten uitgemaakt maar dat zijn ze niet."
9. I. Dimitrov e.a.: Geschiedenis van Bulgarije (uit het Bulgaars vertaald door Raymond Detrez), Elsevier Manteau, Antwerpen/ A'dam 1981, p. 329
10. F.B. Chary: The History of Bulgaria, Greenwood Publishers, Santa Barbara, Californië/ Denver, Colorado/ Oxford, Engeland 2011, pp. 77-78
11. Raymond Detrez: Historical Dictionary of Bulgaria, The Scarecrow Press, Lanham, Maryland/ Toronto/ Oxford, V.K., 2006², p. 126
12. J. Swire: Bulgarian Conspiracy, Robert Hale Ltd., Londen 1939, p. 211
13. Glenn E. Curtis (red.): Bulgaria: A Country Study, GPO for the Library of Congress, Washington 1992, cap. Political Disorder and Diplomatic Isolation
14. J. Swire: Bulgarian Conspiracy, Robert Hale Ltd., Londen 1939, pp. 388-389
15. Wolf Oschlies: Der "Volksbund Zveno". Nahtstellen der bulgarischen Parteiengeschichte, Teil II. 1944-1949, Keulen 1971, p. 9