Loading AI tools
dichter uit België Van Wikipedia, de vrije encyclopedie
Vitalski, of voluit Don Vitalski, is de artiestennaam van Vital Baeken (Turnhout, 26 januari 1971), een Belgische schrijver en performer. Op het podium brengt hij vooral standup-comedy[1], maar ook literaire lezingen[2] en muzikale optredens.[3] Als schrijver publiceert hij columns, romans, liedjes, toneelstukken, stripverhalen en poëzie. Daarnaast maakt Vitalski letterkundige radioprogramma's, organiseert hij surrealistische tentoonstellingen en regisseert hij toneel. Sinds 2011 draagt Vitalski de titel ‘Antwerpse Nachtburgemeester’.[4][5]
Don Vitalski | ||||
---|---|---|---|---|
Vitalski brengt "De Ideale Schoonzoon" in de Arenbergschouwburg, november 2018 | ||||
Algemene informatie | ||||
Volledige naam | Vital Baeken | |||
Geboren | 26 januari 1971 | |||
Geboorteplaats | Turnhout | |||
Land | België | |||
Beroep | schrijver, dichter, stand-upcomedian, performer, mediafiguur en striptekenaar | |||
Werk | ||||
Jaren actief | 1980-heden | |||
Uitgeverij | Kinkajoe, The House Of Books, Lampedaire, Zorro, Kingkongbooks, Xtra, Studio Vitalski, Vrijdag, Mathilde Studios | |||
Dbnl-profiel | ||||
(en) IMDb-profiel | ||||
Website | ||||
|
Vitalski wordt geboren in Turnhout als Vital Baeken en groeit op in het naburige dorp Vosselaar.[6] Hij begint verhalen te schrijven vanaf zijn negende levensjaar, daartoe geïnspireerd door zijn vader, de romancier Robertus Baeken.[7] Tijdens zijn middelbareschooltijd brengt Vitalski diverse boekjes en gedichten uit bij de clandestiene uitgeverij van Erik Vloeberghs uit Heist-op-den-Berg. Officieel debuteert Vitalski op zijn veertiende, met gedichten in het tijdschrift Diogenes. Het jaar daarna volgen kortverhalen in De Brakke Hond.[8] Ook op zijn veertiende doet Vitalski, samen met onder anderen muzikant Charles Jarvis, diverse optredens met een punkgroepje, onder meer in De Warande.[9]
Tijdens zijn studie als germanist (1988–1993) aan de Universiteit Antwerpen, wint Vitalski tweemaal op rij de ‘Interuniversitaire literaire wedstrijd’, in 1990 met proza, in 1991 met poëzie. Vitalski haalt zijn licentie met een werkstuk over de Nederlandse auteur Jan Arends.[10]
Nog op de universiteit richt Vitalski samen met zijn medestudenten Geert Beullens en Manu Bruynseraede, maar ook met cultschrijver JMH Berckmans[11], een theatergroep op, vanaf 1994 Circus Bulderdrang genoemd. De groep wil een tegenwicht bieden tegen het literaire establishment en ontpopt zich als een absurdistische rockgroep met een krachtige literaire oriëntatie, muzikaal geruggensteund door Philip Osier, Dominique Osier en Guy Van Nueten.[12] Naast talloze optredens in Nederlandse en Vlaamse clubs, cafés en jeugdhuizen, speelt Circus Bulderdrang vier jaar op rij een reeks theatervoorstellingen in De Zwarte Komedie, in het Antwerpse Schipperskwartier.[13] Het afscheidsconcert van Circus Bulderdrang in 1997 grijpt plaats in de Bourlaschouwburg.[14]
Na het uiteenvallen van Circus Bulderdrang richt Vitalski verscheidene muziekgroepjes op: eerst het cabareteske De Oranje Houtzagerij, onder leiding van klassiek pianist Martinus Wolf[15], met aan de drums een piepjonge Bent Van Looy, daarna de punkformatie De Living Tornado’s[16], met onder meer Geert Vanbever en Charlie De Keersmaecker. Als gastacteur speelt Vitalski diverse stukken bij De Zwarte Komedie, geregisseerd door Bert Verhoye.[17] In 1996 richt Vitalski De Ysfabrik op, een dadaïstisch figurentheater met een heus roddelmagazine.[18] De Ysfabrik is tevens het kader voor een reeks stunts; levende vrouwententoonstellingen[19], een huwelijk met een tachtigjarige operazangeres[20], een marathoninterview (waarbij Vitalski twintig uur lang non-stop wordt geïnterviewd door veertig journalisten).[21]
Vanaf 1999 ontplooit Vitalski zich voornamelijk als een vertolker van onemanshows. Deze voorstellingen houden het midden tussen comedy en meer vertellende conference. De meeste voorstellingen toeren door Vlaanderen en sporadisch door Nederland. In 2005 speelt Vitalski ook Engelstalige voorstellingen in Londen[22] en New York, aan de zijde van zanger Luc De Vos.[23]. Vitalski’s bekendheid groeit ondertussen. Hij schrijft een wekelijkse column in het radioprogramma Collage op Studio Brussel in 2001 en 2002. Rond diezelfde tijd begint Vitalski romans te publiceren, waarvan de meest opvallende De Geur van nat haar (2001) en Ik slaap als een croissant (2011) zijn. Hij schrijft columns voor De Morgen[24] en voor Gazet van Antwerpen en maakt theatervoorstellingen als schrijver en/of regisseur in opdracht van Theater Froefroe[25] en Het MartHa!Tentatief.[26]
In de jaren 2004, 2005 en 2006 komt Vitalski geregeld op televisie, in programma’s als De Grootste Belg, De tabel van Mendeljev[27], Stanleys Route[28] en Morgen Beter. Op Vitaya voert hij twee jaar lang een eigen boekenprogramma aan, Vreemdgaan met boeken.[29] In 2005 is hij het officiële gezicht van de Antwerpse Boekenbeurs.[30] In 2006 loopt Vitalski gekleed als Salvador Dalí door een raam van het Antwerpse Museum voor Schone Kunsten[31], en laat hij de koksschool PIVA een stokbrood bakken van een lengte van 250 meter.[32]
In 2006 start Vitalski met een weblog, een geïllustreerd dagboek, waaraan hij tot heden iedere dag voort arbeidt.
Vitalski’s deelname aan het realityprogramma Stanley’s Route op VT4, in 2007, verloopt in een schandaalsfeer.[33][34] In het blad TV-Familie beschuldigt model Joyce van Nimmen Vitalski van ongewenste intimiteiten[35]; later blijkt de onwaarheid van deze betichtingen.[bron?] Net zo lief wordt Vitalski voor lange tijd uit de media verbannen.[36]
In 2008 wordt Vitalski’s nieuwste comedy-voorstelling, Mijn Leven Met Leterme, in de culturele centra van Temse en Zemst op de valreep van het affiche geschrapt, bij wijze van politieke censuur.[37] Van weeromstuit begint Vitalski, vanaf 2008, zijn comedyshows te spelen bij de mensen thuis, in hun woonkamer, ongeveer zeventig woonkamer-voorstellingen per jaar. Intussen werkt Vitalski twee uitgebreide tournees af met Guido Belcanto en een Decaporgel. In 2009 speelt het weer samengekomen Circus Bulderdrang een gloednieuwe voorstellingenreeks, in originele bezetting; in de Arenbergschouwburg en op het Lowlandsfestival in Nederland.[38]
In 2010 publiceert Vitalski een stripverhaal van 400 bladzijden, Het vrouweneiland in samenwerking met de tekenaarsgroep Studio Vitalski, met onder anderen zijn broer Serge Baeken en Bert Lezy.[39]
Op 26 januari 2011, zijn 40ste verjaardag, wordt Vitalski op het Schoon Verdiep door schepen van cultuur Philip Heylen, met een zwaard op zijn schouders geslagen tot officieel Antwerps Nachtburgemeester.[40] Tegelijk wordt zijn autobiografie Ik slaap als een croissant voorgesteld aan het publiek.
In 2011 stagneert Vitalski's romanproductie. Zijn theaterproducties blijven elkaar opvolgen, solo maar ook in diverse samenwerkingsverbanden (onder anderen met Gert Jochems[41], Veerle Malschaert[42], Johan Petit[43], Bart Van Loo[44], Ann Tuts en Nele Bauwens[45]). In 2014 neemt Vitalski deel aan de Kamerverkiezingen, als Antwerps lijsttrekker voor de partij ROSSEM.[46] Rond diezelfde tijd wordt Vitalski gevraagd om voor Klara diverse radio-reeksen te maken, respectievelijk rond de literaire fenomenen Georges Simenon, Sherlock Holmes, Alice In Wonderland, Shakespeare en Frankenstein.[47] Het programma rond Sherlock Holmes leidt daarna tot een lezingenreeks in Vlaamse theaters, in samenwerking met Johan Braeckman en Jean-Paul Van Bendegem.[48] Na het overlijden van Prince in april 2016 geeft Vitalski lezingen over deze Amerikaanse superster.[49] In 2017 kruipt Vitalski voor een serie comedy-shows in de huid van de tachtigjarige charmezanger Victor Glorieux.[50] In 2018 geeft hij lezingen over de Antwerpse miljardair Louis Coetermans[51] en komt hij voor het eerst met een voorstelling die quasi volledig uit poëzie bestaat, Gedichten en Gedachten.[52]
De komische theatervoorstellingen van Don Vitalski worden anno 2018 verkocht door Garifuna[53], sporadisch ook door 123 Comedy Club.[54] Vitalski's lezingen worden aangeboden door Koortzz.[55] Zijn boeken verschenen bij verschillende uitgeverijen; vanaf 2005 bij The house of books[56] en sinds 2010 ook bij uitgeverij Xtra, uit Amsterdam.[57]
Bij de gemeenteraadsverkiezingen van 2018 komt hij op voor de satirische Antwerpse lijst Burger Democratisch Welzijn (BDW), de lijst van Geert Beullens, imitator van Antwerps burgemeester Bart De Wever (eveneens bekend als "BDW").[58] Hij raakt niet verkozen.
Door het nationale huisarrest dat alle Belgen wordt opgelegd bij aanvang van de Covid-19 pandemie, worden alle optredens geschorst. Vitalski maakt van de gelegenheid gebruik om iedere maand een nieuw boek te publiceren, resulterend in 19 titels in maart 2023.[59]
Tevens neemt hij in 2020 en 2021 drie reeksen podcasts op: Studio Vitalski op Radio Rix, Antwerpen in de jaren Negentig en De Grote Don Vitalski Radioshow, alsook de Kerstspecial De Naam van het Rendier.
In september 2022 organiseert hij in de Kelder van de Groene Waterman in de Wolstraat in Antwerpen de eerste editie van een wekelijkse revue op dinsdag: Don Vitalski's Legendarische DinsdagClub. Het aangroeiende succes noopt hem ertoe te verhuizen, eerst naar een pand in de Sint-Paulusstraat, vervolgens naar een grotere zaal in de Ommeganckstraat en vervolgens naar een nog grotere ruimte aan de Boomsesteenweg.[60] De revue geeft een podium aan allerlei disciplines, van rock en poëzie over burlesque tot goochelen, en wisselt onbekende artiesten af met gevestigde waarden als Slongs Dievanongs, Stef Kamil Carlens, Bent Van Looy,Kloot Per W Jean Paul Van Bendegem en Rudy Trouvée,
In zijn autobiografie Ik slaap als een croissant (2011) lezen we over Vitalski’s liefdes- en nachtleven, dat hem de titel Nachtburgemeester opleverde. Deze wilde jaren schijnen tot rust te zijn gekomen in 2006[61], sinds zijn relatie met de dochter van de vroeg overleden schrijfster Rita Demeester.[62] Hij is vader van een dochter en een zoon.
Eenmalig in:
Terugkerend in:
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.