Twelve Bens

De Twelve Bens of Twelve Pins, ook wel de Beanna Beola genoemd^[1] is een bergketen met voornamelijk scherpe pieken van kwartsiettoppen en bergkammen in het Connemara National Park in County Galway, in het westen van Ierland.^[2] In de breedste definitie van het bereik omvat de keten tevens het Garraun-complex in het noorden, evenals verschillende geïsoleerde pieken in het westen, en is aangewezen als een speciale beschermingszone van 16.163 hectare.^[3]

Connemara
Hoogste punt	Benbaun (729 m)
Lengte	27-30 km
Breedte	10 km
Locatie	Ierland, Connemara
Coördinaten	53° 0′ NB, 9° 0′ WL
Ouderdom	700-550 miljoen jaar
Foto's
van links naar rechts: Knockbrack (niet behorend to de originele Twelve Bens), Benbrack, Benfree, Benbaun (veraf), Muckanaght, Benbreen (in de achtergrond).
Twelve Bens Horseshoe, Connemara, Ireland
Portaal    Aardwetenschappen

Het hoogste punt is Benbaun op 729 meter.^[4] De bergketen is een populaire locatie om te bergwandelen met de 16 kilometer lange en 8-9 uur durende Glencoaghan Horseshoe (Gleann Chóchan), die wordt beschouwd als een van de beste bergwandelingen in Ierland.^[5][4] Topografisch gezien vormt het een geheel met het Maumturks-gebergte ten oosten van de Inagh-vallei (waarin een deel van de Western Way-route).^[4] Beide ketens delen een gemeenschappelijke geologie die grotendeels bestaat uit metamorfe mariene rotsen, overwegend resistent kwartsiet maar met afzettingen van leisteen in de valleien (bekend als Connemara Dalradian-rotsen).^[6]

Benaming

"Ben" is de verengelste vorm van het Ierse woord "Binn", wat "piek" betekent. De Ierse academicus Paul Tempan stelde ooit: "Een vreemd ding over de Twaalf Bens van Connemara is dat niemand precies lijkt te weten welke de twaalf pieken in kwestie zijn", want er zijn bijna 20 pieken met "Ben" of "Binn" in hun naam.^[7] Tempan merkt op dat de term "twaalf pieken" voor het eerst voorkomt bij de Ierse historicus Ruaidhrí Ó Flaithbheartaigh, wiens geschriften in 1684 zeiden: "In het noordwesten van Ballynahinch liggen de twaalf hoge bergen van Beannabeola, door zeevaarders De twaalf palen (stapels) genoemd, zijnde het eerste land dat ze ontdekken als ze uit de Maine [zee] komen", maar hij noemde ze niet.

De meest voorkomende lijst van de twaalf pieken in kwestie zijn de pieken met een hoogte van meer dan 500 meter in het kerngebied, die niet als secundaire pieken worden beschouwd (ze hebben bijvoorbeeld een niet-triviale prominentie en worden traditioneel gezien als pieken op historische kaarten, zie de lijst met pieken hieronder).^[4]

Tempan merkt op dat het aantal niet voorkomt in de Ierse naam, waarin ze eenvoudigweg "Na Beanna Beola" worden genoemd, dat is "de toppen van Beola". Beola was een leider van de Fir Bolg en een reus; zijn naam komt ook voor in het dorp Toombeola, of Tuaim Beola.

Geografie

Glencoaghan River vanaf de Bencullaghduff

Het Twelve Bens-gebergte is een kernmassief van 22 toppen boven 100 meter hoogte, gecentreerd rond de hoogste piek in het bereik, Benbaun van 729 meter (2392 voet). Ten noorden van dit kernmassief ligt het afzonderlijke nevenmassief van het Garraun-complex met 9 toppen rond Garraun van 598 meter (1962 voet). Ten westen van het kernmassief liggen 7 andere geïsoleerde of secundaire "uitbijter"-pieken, wat in totaal 38 Bens oplevert met een hoogte van meer dan 100 meter.^[4][5]

Hoewel de Bens niet zo hoog zijn als die van de bergketens in Kerry (bijv MacGillycuddy's Reeks en de bergen van het schiereiland Dingle) krijgen ze door hun rotsachtige toppen en bergkammen die contrasteren met het omringende landschap op zeeniveau een imposante uitstraling.^[4][5] In tegenstelling tot Kerry zijn er geen bergpassen in Connemara. Dit betekent dat alle doorgaand verkeer rondom het massief vrijwel op zeeniveau geschiedt.

Het bereik wordt begrensd door de Inagh-vallei en de R344-weg naar het oosten, terwijl de N59-weg (of de Clifden Road) het kernmassief (en de meeste uitschieters) omcirkelt en begrenst, vanuit het zuiden, het westen en noordelijke richtingen. Het Garraun-complex ligt ten noorden van de N59 bij Kylemore Lough.^[4][5]

Het kernmassief

De 22 pieken in het kernmassief van de Twelve Bens-reeks zijn opgesplitst in drie secties:^[8]

1. De zuidelijke Bens, de 12 zuidelijke Bens vormen een 'horseshoe' ronde de Glencoaghan Vallei, en omvat als de 7 primaire toppen van met name: Derryclare, Bencorr, Bencollaghduff, Benbreen, Bengower, Benlettery, and Benglenisky; en de 5 onderschikte toppen: Bencorr North Top, Benbreen Central Top, Benbreen North Top, Binn an tSaighdiúra, en Bencorrbeg; en
2. De centrale Bens, de 7 centrale Bens liggen in oost-westelijke richting met de Benbaun in het midden, en omvat 4 primaire toppen: Benbaun, Benfree, Muckanaght, en Bencullagh; en de 3 onderschikte toppen of Knockpasheemore, Maumonght, en Maumonght SW Top; en
3. De noordelijke Bens, 3 noordelijke Bens liggen in een klein submassief van de primaire top van de Benbrack, en omvat tevens de onderschikte toppen van Knockbrack and een andere kleinere top genaamd, Benbaun; net buiten dit gebied ligt de autonome top van Diamond Hill.

Het kernmassief staat ook bekend om zijn diepe, met ijs bedekte U-vormige valleien, waarrond groepen Bens in een "hoefijzerformatie" liggen. In het Engels worden dergelijke natuurlijke fenomenen horseshoe genoemd:^[8]

1. Glencoaghan: de meest zuidelijke vallei waarin de Glencoaghan stroomt; de Glencoaghan Horseshoe is een van Ierlands bekendste bergwandelingen;^[9][5][4]
2. Owenglin: de westelijke vallei waarin de Owenglin stroomt; ook de Owenglin Horseshoe is een bekende bergwandeling;^[10]
3. Gleninagh: de oostelijke vallei met daarin de Gleninagh rivier; hier ligt ook de Carrot Ridge, een belangrijk gebied voor rotsklimmen;^[11]
4. Polladirk: de noordwestelijke vallei waarin de Polladirk stroomt; in de vallei krijgt men een prachtig zicht vanaf de top van de Diamond Hill;
5. Glencorbet: de noordoostelijke vallei met daarin de Kylemore rivier; de Glencorbet Horseshoe is eveneens een populaire route in de Twelve Bens.^[12][13]

Geologie

Kwartsietpieken en rotsachtige bergkammen van de Bencorr en de bijbehorende pieken en uitlopers

Het kernmassief van de Twelve Bens-reeks bestaat grotendeels uit metamorfe mariene rotsen, overwegend resistent kwartsiet maar met afzettingen van leisteen in de valleien (bekend als Connemara Dalradian-rotsen).^[6][3][14]

Deze rotsen zijn afkomstig van sedimenten die zo'n 700 tot 550 miljoen jaar geleden in een warme platzee zijn afgezet (bijv. Precambrium - Cambrium).^[14] Bewegingen in de aardkorst, en de sluiting van de Iapetus-oceaan, transformeerden deze sedimenten in kristallijne leisteen die onder de voet van de bergketen liggen, die vervolgens door lokale erosie en opheffing naar de oppervlakte werden gebracht.^[6][14] De toppen van het kernmassief (en enkele uitschieters) zijn gemaakt van weerbestendig kwartsiet, terwijl de zijkanten van de toppen zijn samengesteld uit leisteen en grijs marmer.^[14] Kenmerkend is tevens dat de veengrond en vochtige omgeving tot op grote hoogte voorkomt of aanwezig is tussen twee (sub)toppen.

Daarentegen hebben de bergen ten noorden van de kern van het Twelve Bens-massief, het Garraun-complex, een ander type geologie, dat is samengesteld uit gneis en verschillende vormen van zandsteen en moddersteen.^[3]

Verspreid over het bereik zijn delen van gabbro (Doughruagh en Currywongaun), mica schist (Muckanaght) en ontsluitingen van marmer (ten zuiden van Kylemore Lough).^[3] Het marmer dat er voorkomt heeft een typische groene kleur.

De laatste ijstijd, ongeveer 10.000 jaar geleden, heeft ook het landschap gebeeldhouwd en afzettingen van zand en grind achtergelaten; er zijn wijdverbreide keileem en grillige keien over het bereik.^[14]

Speciale beschermingszone (SAC)

Op en rondom de Twelve Bens vindt men uitgebreide moeras- en veenhabitats

Het gehele Twelve Bens-gebied (inclusief het Garraun-complex) is een speciale beschermingszone (Special Area of Conservation: SAC) (Site Code:002031), zoals geselecteerd voor een reeks habitats en soorten die zijn opgenomen in de bijlage I / II van de EU- habitatrichtlijn.^[3] De punten die van belang zijn op de SAC-habitatlijst omvatten: oligotrofe wateren, Alpenheide, actieve dekenmoerassen, overblijfselen van eikenbos, Rhynchosporion-vegetatie en kiezelsteen en rotsachtige hellingen; terwijl de soortenlijst omvat: zoetwaterparelmossel, Atlantische zalm, otter en Najas flexilis.^[3] Bovendien bevat het 16.163 hectare grote terrein enkele van de zeldzamere Red Data Book-plantensoorten.^[3] De SAC-richtlijn over het assortiment beschrijft het als "Een van de grootste en meest gevarieerde natuurgebieden in Ierland".^[3]

Bergklimmen

De bergketen is populair bij bergwandelaars, hardlopers en bergbeklimmers.^[15]

Bergwandelen

Uitzicht op Polladirk Valley vanaf Diamond Hill.

De buitencorrespondent van de Irish Times, John G. Dwyer, zei over de Twelve Bens: "Dit zijn echte kickass-bergen, met crimineel verbluffende uitzichten [. . ]".^[16]

De 16 kilometer lange Glencoaghan Horseshoe van 8 tot 9 uur staat bekend als een van de "meest opwindende bergbeklimmingen in Ierland",^[17] en wordt door de auteurs van de gidsen "een echte klassieker" genoemd.^[5][4][9] Andere soortgelijke "hoefijzer" luswandelingen op afstand zijn de Owenglin Horseshoe van 19 kilometer van 10 tot 12 uur,^[10] de Gleninagh Horseshoe van 15 kilometer van 8 tot 9 uur,^[11] en de Glencorbet Horseshoe van 14 kilometer van 6 tot 7 uur.^[13][12]

Een nog serieuzere onderneming is echter de 28 kilometer lange Twelve Bens Challenge, waarbij alle 12 Bens in één dag van 24 uur worden beklommen.

Rotsklimmen

Carrot Ridge in de Gleninagh-vallei

De Twelve Bens hebben een aantal rotsklimlocaties, waarvan de meest opvallende in de Gleann Eighneach-vallei aan de oostelijke uitloper van Benncorr (van Binn an tSaighdiúra tot Bencorrbeg; ook wel "Carrot Ridge" genoemd). De beklimmingen variëren van Diff (D) tot Very Severe (VS) en variëren van 150 meter tot 320 meter lang, met opmerkelijke routes als Carrot Ridge (275m D) en Seventh Heaven (330m HS).^[15]

Daarnaast is er de grote oostelijke corrie tussen de toppen van Derryclare en de top van Bencorr. Deze omvat ook verschillende grote 200 meter multi-pitch gewaarde rotsbeklimmingen met gradaties van Diff (D) tot Very Diff (VD), de meest opvallende daarvan is The Knave (VD, 225 m); en de kleinere corrie tussen de top van Bencorr en de top van Bencorr North Top, heeft een aantal kortere maar hardere beklimmingen, waaronder Corner Climb (VS 4c, 30 m).^[18]

Lijst met toppen

Het volgende is een download uit de MountainViews Online Database, die een lijst bevat van 38 herkenbare pieken in het bredere Twelve Bens-bereik (dwz het kernmassief, het Garraun-complex en verschillende uitschieters naar het westen), met een hoogte of hoogte van meer dan 100 meter (328 voet).

De onderstaande lijst belicht de 12 Bens die het meest worden geassocieerd met de Twaalf Bens van het originele record van Ó Flaithbheartaigh.^[4] Van de op zichzelf staande "Bens" (bijv. niet vermeld als een "Top" van een eigenlijke Ben) die meer dan 500 meter (1.640 voet) hoog, maar niet in deze 12 vermeld, heeft Binn an tSaighdiúra een prominentie van slechts 8 meter en zou niet in aanmerking komen als een onafhankelijke berg op een erkende schaal (de laagste prominentie is 15 meter voor de Vandeleur-Lynam- classificatie); Maumonght heeft een prominentie van meer dan 50 meter, en heeft zelfs een secundaire piek (Maumonght SW Top), maar Maumonght verschijnt zelden op historische kaarten van het bereik en wordt niet als een "Ben" beschouwd; Bencorrbeag heeft ook een niet-triviale prominentie van 42 meter, maar het wordt onwaarschijnlijk geacht, gezien de ligging, dat het door zeelieden vanaf de zee zou kunnen worden onderscheiden (ÓFlaithbheartaigh's oorspronkelijke uitgangspunt).^[4]

■ Een van de originele Twelve Bens; gelijkgesteld met all niet-ondergeschikte toppen in het kernmassief met een hoogte boven de 500 meter

■ Andere toppen gebaseerd op Lists of mountains and hills in the British Islesd door Marilyns: elke hoogte en prominentie boven de 150 meter.

Toppen van de Twelve Bens Mountain keten (uit: Mountain Views Online Database, juli 2019)

Belang volgens hoogte	Belang volgens prominentie	Naam	Ierse naam (indien verschillend)	Vertaling	Area	Hoogte (m)	Prom. (m)	Hoogte (ft)	Prom. (ft)	Topo Map
1	1	Benbaun	Binn Bhán	Witte top	12 Bens - Kern	729	684	2.392	2.244	37
2	4	Bencorr	Binn Chorr	Gepunte top	12 Bens - Kern	711	306	2.333	1.004	37
3	10	Bencollaghduff	Binn Dubh	Zwarte top/Top van de zwarte heksen	12 Bens - Kern	696	191	2.283	627	37
4	11	Benbreen	Binn Braoin	Braon's top	12 Bens - Kern	691	186	2.267	610	37
5	38	Bencorr North Top	—	—	12 Bens - Kern	690	5	2.264	16	37
6	31	Benbreen Central Top	—	—	12 Bens - Kern	680	25	2.231	82	37
7	16	Derryclare	Binn Doire Chláir	Top van Derryclare	12 Bens - Kern	677	129	2.221	423	37
8	35	Benbreen North Top	—	—	12 Bens - Kern	674	16	2.211	52	37
9	9	Bengower	Binn Gabhar	Top van de geiten	12 Bens - Kern	664	196	2.178	643	37
10	12	Muckanaght	Muiceanach	Heuvel als een varken	12 Bens - Kern	654	179	2.146	587	37
11	37	Binn an tSaighdiúra	—	Top van de Soldaat	12 Bens - Kern	653	8	2.142	26	37
12	24	Benfree	Binn Fraoigh	Heide top	12 Bens - Kern	638	48	2.093	157	37
13	14	Bencullagh	An Chailleach	Top van de heks	12 Bens - Kern	632	154	2.073	505	37
14	23	Maumonght	Mám Uchta	Pas van de bergkam	12 Bens - Kern	602	54	1.975	177	37
15	2	Garraun	Maolchnoc	Kale heuvel	Garraun Complex	598	553	1.962	1.814	37
16	36	Benchoona East Top	—	—	Garraun Complex	585	15	1.919	49	37
17	7	Benbrack	Binn Bhreac	Gespikkelde top	12 Bens - Kern	582	264	1.909	866	37
18	28	Benchoona	Binn Chuanna	Top van Chuanna	Garraun Complex	581	36	1.906	118	37
19	21	Benlettery	Binn Leitrí	Top van de natte bergkanten	12 Bens - Kern	577	62	1.893	203	44
20	26	Bencorrbeg	Binn an Choire Bhig	Top van de kleine Corrie (Bencorr)	12 Bens - Kern	577	42	1.893	138	37
21	29	Garraun South Top	—	—	Garraun Complex	556	31	1.824	102	37
22	32	Garraun South-West Top	—	—	Garraun Complex	549	21	1.801	69	37
23	8	Doughruagh	Dúchruach	Zwarte Paal	Garraun Complex	526	211	1.726	692	37
24	33	Doughruagh South Top	—	—	Garraun Complex	525	17	1.722	56	37
25	25	Benglenisky	Binn Ghleann Uisce	Top aan het Glenn water	12 Bens - Kern	516	48	1.693	157	37
26	27	Benbaun (477 m)	Binn Bhán/Maolán	Witte top	12 Bens - Kern	477	42	1.565	138	37
27	30	Maumonght SW Top	Binn Bhreac	Gespikkelde top	12 Bens - Kern	454	29	1.490	95	37
28	5	Diamond Hill	Binn Ghuaire	Guaire's top	12 Bens - Outlier	442	277	1.450	909	37
29	22	Knockbrack	Cnoc Breac	Gespikkelde heuvel	12 Bens - Kern	442	55	1.450	180	37
30	34	Knockpasheemore	Binn Charrach	Rotsige top	12 Bens - Kern	412	17	1.352	56	37
31	3	Tully Mountain	—	—	12 Bens - Kern	356	331	1.168	1.086	37
32	6	Letterettrin	Binn Mhór	Hoge top	Garraun Complex	333	268	1.093	879	37
33	15	Cregg	—	—	12 Bens - Outlier	297	142	974	466	37
34	20	Currywongaun	Corr Uí Mhongáin	Uí Mhongáin's Heuvel	Garraun Complex	273	109	896	358	37
35	18	Townaloughra East Top	—	—	12 Bens - Outlier	216	112	709	367	37
36	19	Gortrumnagh	(unknown)	(unknown)	12 Bens - Outlier	174	110	571	361	37
37	13	Maumfin	Mám Fionn	Witte pas	12 Bens - Outlier	172	157	564	515	37
38	17	Knockaunbaun	An Cnocán Bán	Witte heuvel	12 Bens - Outlier	146	128	479	420	37

Referenties

1. Beanna Beola.
2. Twelve Bens. Encyclopædia Britannica. Gearchiveerd op 17 juni 2021. Geraadpleegd op 6 maart 2020.
3. Site Name: The Twelve Bens/Garraun Complex SAC. Department of Culture, Heritage and the Gaeltacht (2017). Gearchiveerd op 7 april 2021. Geraadpleegd op 29 juli 2019.
4. Dillion, Paddy (2001). Connemara: Collins Rambler's guide. Harper Collins. ISBN 978-0002201216. Gearchiveerd op 29 juni 2022 "Walk 30: Gleann Chóchan Horseshoe"
5. Helen Fairbairn (30 december 2014). Ireland's Best Walks: A Walking Guide (Walking Guides). Collins Press. ISBN 978-1848892118. Gearchiveerd op 13 april 2022 "ROUTE 34: The Glencoaghan Horseshoe. A true classic"
6. Ronán Hennessy, Connemara before Clifden: The Geology of Connemara. University College Cork (29 augustus 2012). Gearchiveerd op 29 juli 2019. Geraadpleegd op 29 juli 2019.
7. Paul Tempan (2006). Two Mountain Names: Slieve Felim and Mauherslieve. North Munster Antiquarian Journal 6. Gearchiveerd van origineel op 3 september 2021. Geraadpleegd op 29 april 2022. “The formula is preserved in the range known in English as "The Twelve Bens of Connemara", although the names of the exact twelve peaks are no longer known”.
8. Lynam, Joss (1988). Mountains of Connemara: Hill Walker's Guide. Folding Landscape. ISBN 978-0950400242.
9. Paul Phelan (2011). Connemara & Mayo - A Walking Guide: Mountain, Coastal & Island Walks. Collins Press. ISBN 978-1848891029 "Route 12: Glencoaghan Horseshoe. one of Ireland's most dramatic walks"
10. Dillion, Paddy (2001). Connemara: Collins Rambler's guide. Harper Collins. ISBN 978-0002201216. Gearchiveerd op 29 juni 2022 "Walk 24: Owenglin Horseshoe"
11. Dillion, Paddy (2001). Connemara: Collins Rambler's guide. Harper Collins. ISBN 978-0002201216. Gearchiveerd op 29 juni 2022 "Walk 28: Gleann Eidhneach Horseshoe"
12. Paul Phelan (2011). Connemara & Mayo - A Walking Guide: Mountain, Coastal & Island Walks. Collins Press. ISBN 978-1848891029 "Route 11: Glencorbet Horseshoe"
13. Helen Fairbairn (30 december 2014). Ireland's Best Walks: A Walking Guide (Walking Guides). Collins Press. ISBN 978-1848892118. Gearchiveerd op 13 april 2022 "ROUTE 33: The Glencorbet Horseshoe. A true classic"
14. Connemara National Park: Geology. Connemara National Park (2017). Gearchiveerd op 29 juli 2019. Geraadpleegd op 29 juli 2019.
15. Glenn Eighneach. Irish Climbing Wiki. Gearchiveerd op 30 juli 2019. “The finest rock formations in the Twelve Bens are found in the south wall of Gleann Eidheanach (Glen Inagh), running from Binn an Choire Bhig to Mám na bFhonsaí, east of Binn Dubh (L808530).”
16. John G. Dwyer, "A walk for the weekend: Twelve Bens, Connemara, Co Galway", Irish Times, 29 oktober 2015. Gearchiveerd op 8 augustus 2019. Geraadpleegd op 8 maart 2020.
17. Tom Doherty, A walk for the weekend: The Twelve Bens of Connemara are a hard walk but worth it. Irish Times (22 June 2016). Gearchiveerd op 10 september 2022. “Even if you had to crawl across bogs to get to them, it would be worth it as the nine [should be six] peaks which form the Glencoaghan Horseshoe provide some of the most exhilarating mountaineering on this island.”
18. Inagh Valley: Log an Choire Mhóir, Log and Choire Bhig. Irish Online Climbing Wiki. Gearchiveerd op 1 augustus 2019. Geraadpleegd op 1 augustus 2019.

• Lynam, Joss (1988). Mountains of Connemara: Hill Walker's Guide. Folding Landscape. ISBN 978-0950400242.

• Dillion, Paddy (1993). The Mountains of Ireland: A Guide to Walking the Summits. Cicerone. ISBN 978-1852841102.

• Dillion, Paddy (2001). Connemara: Collins Rambler's guide. Harper Collins. ISBN 978-0002201216.

• Paul Phelan (2011). Connemara & Mayo - A Walking Guide: Mountain, Coastal & Island Walks. Collins Press. ISBN 978-1848891029.
• Fairbairn, Helen (2014). Ireland's Best Walks: A Walking Guide. Collins Press. ISBN 978-1848892118. Gearchiveerd op 13 april 2022.
• Connemara (Superwalker) Map (Waterproof Folded Map) (1:30,000 scale). Harvey Maps (2015). ISBN 978-1851373383.

Externe links

• Mountainview: The Twelve Bens Range
• De Twaalf Bens Uitdaging: Routekaart (2015)
• Irish Rock Climbing Database: Gleann Eighneach
• Irish Rock Climbing Database: Inagh Valley (Benorr & Derryclare)