Loading AI tools
zaad van tarwe (Triticum Aesticum) Van Wikipedia, de vrije encyclopedie
Tarwe (Triticum) is een geslacht van granen waar de mensheid zich mee voedt, naast rijst en maïs. In Nederland werd in 2005 116.000 ha wintertarwe en ruim 20.600 ha zomertarwe geteeld. Triticum is een zelfbestuiver.
| Triticum | ||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||||||||
| Taxonomische indeling | ||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||
| Geslacht | ||||||||||||||||||||
| Triticum L. (1753) | ||||||||||||||||||||
 | ||||||||||||||||||||
| Eenkoren | ||||||||||||||||||||
 | ||||||||||||||||||||
| Eenkoren | ||||||||||||||||||||
 | ||||||||||||||||||||
| Tarweaar | ||||||||||||||||||||
.jpg) | ||||||||||||||||||||
| onder andere Poolse tarwe | ||||||||||||||||||||
Afbeeldingen op  Wikimedia Commons | ||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||
Bij bilaterale afspraak (Nederland en België) slaat de nederlandstalige naam "tarwe" in de eerste plaats, en gewoonlijk, op Triticum aestivum, maar mag ook gebruikt worden voor het geslacht.
Tarwe is een van de oudste gedomesticeerde planten. De domesticatie vond waarschijnlijk ongeveer 10.000 jaar geleden plaats in het Midden-Oosten en Afrika van Syrië tot Kasjmir en naar het zuiden tot in Ethiopië.
Gewone tarwe of broodtarwe (Triticum aestivum) is door hybridisatie en ploïdie- of genoommutaties ontstaan uit verschillende voorouders. Tarwe is taxonomisch gezien hexaploïde met 42 chromosomen (2n = 6x = 42); dat wil zeggen dat tarwe genetisch gezien diploïde (2n) is, en dat x = 7 het grondgetal is van de chromosomen binnen de verwantschapsgroep. De ontwikkeling is waarschijnlijk als volgt gegaan:
De wilde en primitieve tarwesoorten hebben een brosse aarspil, waardoor de korrels gemakkelijk kunnen loslaten. Ook zijn de korrels stevig omsloten door de kafjes en zitten er weinig korrels op een aar. Deze voor de mens ongewenste eigenschappen zijn door de eeuwen heen weggeselecteerd.
Eenkoren en emmertarwe werden 4000 jaar v.Chr. veel verbouwd in Noord-Afrika en het Middellandse Zeegebied. Waarschijnlijk kwam eenkoren veel voor als een ongewenste vermenging met emmertarwe. Na 300 v.Chr. werd durumtarwe met naakte korrels meer en meer verbouwd en na enkele eeuwen had deze soort de emmertarwe verdrongen. Tarwe kwam in 200 v.Chr. voor het eerst voor in het Middellandse Zeegebied. Tegelijkertijd werd ten noorden van de alpen emmertarwe verdrongen door spelt. In de Middeleeuwen werd zowel tarwe en spelt in Europa veel verbouwd. Uiteindelijk is spelt bijna geheel verdrongen door de tarwe.
Door kruising en selectie zijn er van tarwe duizenden rassen gekweekt met verschillende eigenschappen en een steeds hogere opbrengst per hectare. Meel van tarwe is afhankelijk van het ras geschikt voor het maken van brood, biscuit en gebak. Pasta's worden meestal van durumtarwe gemaakt.
Tarwerassen worden ingedeeld naar groeiseizoen (wintertarwe, zomertarwe en overgangstarwe). Verder maakt men bij broodtarwe onderscheid op basis van
Ook wordt broodtarwe vaak ingedeeld op basis van de kwaliteit, die grotendeels bepaald wordt door het gehalte en de kwaliteit van het eiwit of gluten en in mindere mate door de hardheid van de korrel.
In Nederland worden tarwerassen gekwalificeerd als:
| Wetenschappelijke naam | Nederlandse naam | Opmerking |
|---|---|---|
| Triticum aestivum | tarwe | Een hexaploïde soort die wereldwijd het meest verbouwd wordt. |
| Triticum aethiopicum | ||
| Triticum araraticum | ||
| Triticum boeoticum | ||
| Triticum carthlicum | ||
| Triticum compactum | dwergtarwe | |
| Triticum dicoccum | emmertarwe | Een tetraploïde soort, met wilde emmer en gecultiveerde varianten. In het verre verleden verbouwd maar nog maar weinig verbreid. |
| tweekoren | ||
| Triticum durum | durumtarwe | De enige tetraploïde soort die nog veel wordt verbouwd |
| harde tarwe | ||
| Triticum ispahanicum | ||
| Triticum karamyschevii | ||
| Triticum militinae | ||
| Triticum monococcum | eenkoren | Een diploïde soort met wilde en gecultiveerde varianten. Een van de vroegst gecultiveerde soorten maar tegenwoordig zelden gebruikt |
| Triticum polonicum | Poolse tarwe | Een tetraploïde soort, oorspronkelijk uit het midden-oosten |
| Triticum spelta | spelt | een hexaploïde soort die in kleine hoeveelheden wordt verbouwd |
| Triticum timopheevii | ||
| Triticum trunciale | ||
| Triticum turanicum | ||
| Triticum turgidum | ||
| Triticum urartu | ||
| Triticum vavilovii | ||
| Triticum zhukovskyi |
In 2008 werd er op de wereld 690 miljoen ton tarwe verbouwd en de grootste tarweverbouwende naties waren:
De wereldconsumptie lag in 1997 per hoofd van de bevolking op 101 kg, waarbij Denemarken aan kop lag met 623 kg per hoofd van de bevolking, omdat tarwe veel als voer voor varkens wordt gebruikt en de Denen veel varkens mesten.
In 2018 bedroeg de wereldproductie 731 miljoen ton en de consumptie 736 miljoen ton. In de vijf jaren daarvoor was er een gemiddeld jaarlijks productie-overschot van 22 miljoen ton.[3]
De prijs van een ton maaltarwe te Antwerpen schommelde in 2018 tussen 165 en 226 euro.[4]
Tarwe is gevoelig voor verschillende schimmelziekten. De belangrijkste zijn gele roest, bruine roest, voetziekten en afrijpingsziekten, die in sommige jaren grote schade kunnen geven. Afrijpingsziekten kunnen ook een te hoog DON-gehalte (Deoxynivalenol-gehalte) in de korrel geven, waardoor ze dan ongeschikt zijn voor consumptie. Kiemplantenziekten, steenbrand en stuifbrand kunnen door ontsmetting van het zaaizaad worden voorkomen.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
.svg){kind=small}
