Regering

Een regering is een orgaan van de staatkundige organisatie, belast met de uitvoerende macht voor een bepaald grondgebied. Met andere woorden: de regering heeft de bevoegdheid om de wetgeving tot uitvoering te brengen binnen de grenzen van het grondgebied waarover ze die bevoegdheid heeft.

De samenstelling en taken van de overheid, regering, het kabinet en parlement in Nederland.

In nagenoeg alle democratische landen worden verkiezingen gehouden voor de wetgevende organen. Hierbij vormt de grootste politieke partij de regering (meerderheidssystemen zoals Frankrijk of Groot-Brittannië) of neemt de grootste partij het initiatief bij het vormen van een coalitieregering door te onderhandelen met andere partijen. Nederland en België zijn hier voorbeelden van.

België

Sinds België door de staatshervorming van 1970 langzaam gedecentraliseerd is en uiteindelijk in 1993 officieel een federale staat werd, telt het land zes regeringen (zie uitvoerende macht van België). Met "Belgische regering" wordt de federale regering bedoeld. Die bestaat uit de ministers en staatssecretarissen en wordt geleid door de eerste minister. De ministers vormen samen de ministerraad. Officieel zit de koning deze voor, maar die doet dat in de praktijk nooit tenzij voor symbolische aangelegenheden.

De medewerkers van de Belgische koning vormen het Kabinet van de Koning.

Nederland

De Nederlandse regering in 2010-2012; de ministers van het kabinet-Rutte I met koningin Beatrix.

Kamerlid Elbert Dijkgraaf zoekt de verschillen tussen de Tweede Kamer en de regering

De Nederlandse regering bestaat uit de koning en de ministers.^[1] De ministers vormen tezamen de ministerraad, die wordt voorgezeten door de minister-president.^[2] Samen met de ministers vormen de staatssecretarissen het Nederlands kabinet.

De Nederlandse koning wordt bij zijn taken als lid van de regering ondersteund door zijn Kabinet van de Koning.

In Nederland wordt het woord regering ook gebruikt om een coalitie aan te duiden van partijen in de Tweede Kamer, die op dat moment een onderling regeerakkoord hebben bereikt. Vaak vormt deze coalitie een meerderheid in de Kamer, maar dat is niet altijd het geval. Dat heet dan een minderheidskabinet.

De regering wordt geacht één geheel te vormen en één te zijn in haar handelen, mening en visie. De regering 'spreekt met één mond'. Wat wil zeggen dat alle leden van de regering, ongeacht hun individuele standpunten, dezelfde mening naar buiten brengen. Individuele meningen worden besproken in het regeringsoverleg (traditioneel op vrijdag in de Trêveszaal) waarna zo nodig de gezamenlijke visie naar buiten wordt gebracht via een persconferentie van de minister-president. Het verkondigen van een individuele mening door een minister of staatssecretaris, die afwijkt van het regeringsstandpunt, wordt gezien als 'doodzonde'. Doorgaans wordt een lid van de regering die zich afwijkend uit, verzocht 'de eer aan zichzelf te houden' (ontslag te nemen). In het zeer uitzonderlijke geval dat het lid dit weigert volgt ontslag op staande voet (Mona Keijzer, sept 2021).

In de aanloop naar verkiezingen wordt het regeringsleden oogluikend toegestaan afwijkende standpunten te uiten zodat zij zich kunnen profileren. Ze dienen daarbij echter altijd helder te zijn over de positie (vertegenwoordiger van hun partij of van de regering) van waaruit zij spreken.

Bronnen, noten en/of referenties

1. Art. 42 Grondwet.
2. Art. 45 Grondwet.