Philoctetes (Sophocles)

Filoktetes (Oudgrieks Φιλοκτήτης, Lat. Philoctetes) is een Attische tragedie van de oud-Griekse toneeldichter Sofokles. Het werk werd opgevoerd te Athene in 409 v.Chr.

Filoktetes
Tragedie
Filoktetes met zijn boog op Lemnos (ca. 420 v.o.t.)
Auteur	Sofokles
Originele titel	Φιλοκτήτης
Originele taal	Oudgrieks
Lengte	1471 verzen
Eerste opvoering	409 v.Chr.
Plaats opvoering	Athene (Dionysia)
Setting	Een rots op het eiland Lemnos
Personen
Filoktetes Odysseus Neoptolemos, zoon van Achilleus Zeesoldaten van Neoptolemos (koor) Herakles Koopman

Filoktetes op het eiland Lemnos (Drouais, 1788)

Synopsis

Leeswaarschuwing: Onderstaande tekst bevat details over de inhoud of de afloop van het verhaal.

Kort voor het einde van de Trojaanse Oorlog brengt Odysseus Achilleus' zoon Neoptolemos samen met enkele soldaten naar het eiland Lemnos, waar de Achaïers tien jaar eerder de held Filoktetes, in zijn voet gebeten door een adder, aan zijn lot overlieten. Neoptolemos moet hem volgens plan mee naar Troje lokken; de ziener Helenos verklaarde immers dat Troje niet kan vallen zonder de magische boog van Filoktetes (een erfenis van Herakles).

Neoptolemos is aanvankelijk voor het plan gewonnen, maar krijgt medelijden met de arme Filoktetes, en beseft dat Odysseus maar één doel heeft: Filoktetes' wapens stelen. Wanneer Neoptolemos zich ontfermt over de zieke, verschijnt Herakles (deus ex machina) met de boodschap dat het Zeus' wil is dat Filoktetes zelf mee naar Troje gaat.

Nederlandse vertalingen

• 1793 – Philoctetes, op het eiland Lemnos – A.L. Barbaz (via de Franse vertaling van La Harpe)^[1]
• 1855 – Philoktetes: treurspel naar het Grieksch van Sofokles – S.J.E. Rau (metrisch)
• 1856 – Filoktetes op het eiland Lemnos – Jacob van Lennep
• 1882 – Philoktetes – J. van Leeuwen
• 1884 – De Philoktetes van Sophokles – A. Flament
• 1903 – Philoktetes – L.A.J. Burgersdijk
• 1933 – Philoctetes – L. de Jong
• 1949 – Philoktetes – J.M. van Buytenen
• 1955 – Philoktetes – J.J.M. van Doornik
• 1958 – Filoktetes – Anton van Wilderode^[2]
• 1959 – Philoktetes – Jos De Haes
• 1972 – Philoctetes – Emiel De Waele
• 1989 – Philoctetes – Jan Pieters
• 1991 – Filoktetes – Gerard Koolschijn
• 1993 – Philoctetes – Karel Hermans
• 2004 – Filoktetes – Hein van Dolen
• 2016 – Filoktetes – Johan Boonen

Bewerking

De Franse classicist Châteaubrun maakte een bewerking van het stuk (1755), vertaald door Jacobus Stamhorst (1758).^[3]

Externe links

• Commentaar op de Nederlandse vertaling te 1856 (Rau, 1855)
• Griekse grondtekst op Perseus (Storr, 1912)