Natriumcitraat

Met natriumcitraat wordt gewoonlijk trinatriumcitraat bedoeld, een van de drie natriumzouten van citroenzuur:

• mononatriumcitraat: NaH₂(C₃H₅O(COO)₃)
• dinatriumcitraat: Na₂H(C₃H₅O(COO)₃)
• trinatriumcitraat: Na₃C₃H₅O(COO)₃

Natriumcitraat
Structuurformule en molecuulmodel
Structuurformule van natriumcitraat
Kristallen van natriumcitraat
Algemeen
Molecuulformule	C6H5Na3O7
IUPAC-naam	trinatrium-2-hydroxypropaan-1,2,3-tricarboxylaat
Molmassa	258,07 g/mol
SMILES	C(C(=O)[O-])C(CC(=O)[O-])(C(=O)[O-])O.[Na+].[Na+].[Na+]
CAS-nummer	68-04-2
PubChem	6224
Wikidata	Q102349762
Fysische eigenschappen
Aggregatietoestand	vast
Kleur	wit-kleurloos
Dichtheid	(bij 18°C) 1,76 g/cm³
Smeltpunt	> 300 °C
Oplosbaarheid in water	ca. 425 g/L
Tenzij anders vermeld zijn standaardomstandigheden gebruikt (298,15 K of 25 °C, 1 bar).
Portaal    Scheikunde

Alle drie zijn ze in de Europese Unie toegelaten als voedingsadditief met als functie zuurteregelaar (voedingszuur). Het E-nummer is E331 (respectievelijk E331(i), E331(ii) en E331(iii)).

Synthese

Natriumcitraat wordt bereid door de neutralisatie van citroenzuur met natronloog.

Toepassingen

Mononatriumcitraat is, net als citroenzuur, een hulpstof in bruistabletten, in combinatie met bicarbonaat. In water reageren deze en komt er koolstofdioxidegas vrij.

Dinatriumcitraat wordt gebruikt als antioxidant in voeding, evenals om het effect van andere antioxidanten te versterken of verbeteren.^[1]

Trinatriumcitraat wordt ook gebruikt als anticoagulans en verhindert het vroegtijdig stollen van bloed of bloedplasma bij het transport naar het laboratorium of bij aferese.

Inname van een natriumcitraatoplossing kort vóór een wedstrijd blijkt de prestaties te bevorderen van langeafstandslopers.^[2][3][4] Het heeft wel onaangename neveneffecten op het maag- en darmstelsel.

Natriumcitraat wordt verder onder andere gebruikt als smeltzout om harde kaas zachter te maken.

Bronnen, noten en/of referenties

1. Alkarate from Macleods: Disodium Hydrogen Citrate. drugsupdate.com. Gearchiveerd op 25 juli 2020. Geraadpleegd op 26 februari 2017.
2. Natriumcitraat maakt duursporters sneller. Ergogenics 05/02/2004
3. R. Shave et al. The effects of sodium citrate ingestion on 3,000-meter time-trial performance. J. Strength Cond. Res. Vol. 15 (2001), blz. 230-4. PMID 11710409
4. V. Oöpik et al. Effects of sodium citrate ingestion before exercise on endurance performance in well trained college runners. Br. J. Sports Med. Vol. 37 (2003), blz. 485-9. PMID 14665584