Miklós Rózsa
Hongaars dirigent (1907–1995) Van Wikipedia, de vrije encyclopedie
Hongaars dirigent (1907–1995) Van Wikipedia, de vrije encyclopedie
Miklós Rózsa (Boedapest, 18 april 1907 – Hollywood, 27 juli 1995) was een Amerikaans componist, muziekpedagoog, musicoloog en dirigent van Hongaarse geboorte. Voor bepaalde werken gebruikte hij het pseudoniem: Nic Tomay.
| Miklós Rózsa | ||||
|---|---|---|---|---|
.jpg) | ||||
| Algemene informatie | ||||
| Volledige naam | Miklós Rózsa | |||
| Alias | Nic Tomay | |||
| Geboren | 18 april 1907 | |||
| Geboorteplaats | Boedapest | |||
| Overleden | 27 juli 1995 | |||
| Overlijdensplaats | Los Angeles | |||
| Land |  Verenigde Staten | |||
| Werk | ||||
| Genre(s) | filmmuziek, symfonische muziek, HaFaBramuziek | |||
| Beroep | componist, muziekpedagoog, musicoloog en dirigent | |||
| Officiële website (en) AllMusic-profiel (en) Discogs-profiel (en) IMDb-profiel (en) Last.fm-profiel (en) MusicBrainz-profiel | ||||
| ||||
Rózsa kreeg op 5-jarige leeftijd viool- en altvioollessen van zijn oom Lajos Berkovits in zijn geboortestad. Berkovits was lid van het orkest van de Koninklijke Hongaarse opera. Van zijn moeder, die een collega van Béla Bartók aan het conservatorium in Boedapest geweest was, leerde hij pianospelen. Op het gymnasium werd hij voorzitter van het "Ferenc Liszt-gezelschap" en zette zich voor de uitvoering van eigentijdse Hongaarse muziek in. De familie had een eigen huis in Nagylóc, noordelijk van Boedapest. Daar kwam hij met muziek van de plattelandsbevolking (boeren en zigeuners) in contact. Aldaar musiceerde hij met muzikanten en verzamelde melodieën. Op 7-jarige leeftijd schreef hij zijn eerste kleine stukken.
Van 1925 tot 1929 bezocht hij de Felix Mendelssohnschool voor muziek en theater te Leipzig en studeerde compositie bij Hermann Grabner, alsook aan de Universiteit Leipzig musicologie bij Theodor Kroyer. In 1929 gingen zijn Noord-Hongaarse Boerenliederen en -dansen, voor viool en orkest, op.5a in première.
In de lente van 1931 reisde Rózsa naar Parijs, waar hij kennis maakte met Arthur Honegger, Charles–Marie Widor en Pierre Monteux. In 1932 woonde hij in Parijs. Het jaar daarop ging zijn Thema, Variaties en Finale, voor orkest, op. 13 in Duisburg in première. Dit werk werd in de daarop volgende 3 jaren meer dan 60 keer in heel Europa uitgevoerd.
Voor de filmmaatschappij Pathé Nathan schreef Rózsa filmmuziek en talrijke fanfares onder zijn pseudoniem Nic Tomay.
Tussen 1935 en 1939 pendelde Rózsa voortdurend tussen Parijs en Londen. Zijn eerste verblijf in Londen begon met een gelukkig toeval. Kort naar zijn aankomst kreeg hij de opdracht, de muziek voor een Hongaarse balletproductie te schrijven. Het ballet, getiteld Hungaria, werd twee jaar met succes in Londen uitgevoerd. Omdat hij als student eenvoudig aan een verblijfsvergunning kwam, werd Rózsa student aan het Trinity College of Music in het vak koordirectie.
Toen de Franse regisseur Jacques Feyder in 1936 naar Londen kwam, ging hij samen met Rózsa naar de balletuitvoering van Hungaria en vroeg de jonge componist daarop, de muziek voor zijn film Knights without Armour te schrijven. In de filmstudio van de Hongaar Alexander Korda werden de contracten ondertekend. In zijn autobiografie schreef Rózsa later, dat toen zijn muzikaal dubbelleven begonnen is. A Double Life was ook de titel van deze, in 1982 gepubliceerde autobiografie, omdat hij zijn werk enerzijds voor de film, en anderzijds voor de concertzaal als muzikaal dubbelleven opvatte.
In 1937 en 1938 werd hij met de Franz-Joseph-Prijs van zijn geboortestad Boedapest onderscheiden.
In de zomer 1940 emigreerde hij naar de Verenigde Staten; hij woonde in Hollywood. De filmmuziek voor The Jungle Book was zijn eerste compositie in de nieuwe wereld. In 1943 dirigeerde hij zijn eerste concert met het bekende Hollywood Bowl Orchestra.
Vanaf 1945 doceerde hij aan de University of Southern California in Los Angeles. Een van zijn leerlingen was Jerry Goldsmith.
Voor de filmmuziek tot Spellbound (1945) en A Double Life (1947) werd hij in korte tijd twee keer met de Academy Award onderscheiden. Hij was dé componist bij MGM (Metro Goldwyn Mayer Studios) van 1949 tot 1962. Zijn bekendste compositie in dit genre is de filmmuziek voor de film Ben-Hur uit 1959. Voor deze filmmuziek kreeg hij zijn derde Oscar (Academy Award).
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
