Merkelcelcarcinoom

Merkelcelcarcinoom^[1] of merkelcelkanker is een zeldzame maar zeer agressieve vorm van huidkanker. Het komt vooral voor in de hoofd-halsregio. Het is een vaste, niet-pijnlijke bult, huidkleurig, rood of blauw, maar de diagnose is niet op het oog te stellen. De grootte kan variëren van 5 mm tot 5 cm, maar de kanker groeit snel. Ongeveer de helft van gevallen ontstaat op zonbeschenen huid, 1/3 op de benen en armen, en soms op de romp. Merkelcelcarcinoom zaait snel uit, vooral naar de lymfeklieren, maar ook naar lever, longen, bot of hersenen.

Neem het voorbehoud bij medische informatie in acht.
Raadpleeg bij gezondheidsklachten een arts.

Merkelcelcarcinoom
Coderingen
ICD-O	M8247/3
DiseasesDB	31386
eMedicine	derm/262 plastic/423, ent/521
Portaal    Geneeskunde

Oorzaak

Blootstelling aan ultraviolet licht (zonlicht) draagt bij aan het ontstaan van merkelcelcarcinoom. In 2008 is een virus ontdekt dat mogelijk aan het ontstaan van merkelcelcarcinoom zou bijdragen. Het virus werd Merkelcelpolyomavirus genoemd. Het werd echter ook wel in gezonde huid aangetroffen. De exacte relatie is dus nog niet duidelijk.^[2]

Epidemiologie

Deze kanker komt vooral voor - maar niet uitsluitend - bij blanke patiënten tussen 60 en 80 jaar. Even vaak bij mannen als bij vrouwen.^[3] Het komt ongeveer 50x minder vaak voor dan melanoom^[4] Stoornissen van het afweersysteem vergroten het risico op merkelcelcarcinoom aanzienlijk. Zo komt het veel vaker voor bij patiënten met HIV^[5]; mogelijk ook na orgaantransplantaties.^[6]

Behandeling

Het is belangrijk de behandeling zo snel mogelijk uit te voeren, om het risico op uitzaaien te verminderen.

Chirurgie

Chirurgische excisie is het fundament van de behandeling. De kanker wordt met ruime marge van gezond weefsel uitgesneden. Vaak worden ook regionale lymfeklieren weggenomen, omdat deze vaak uitgezaaide cellen bevatten. Soms gebeurt dit via een schildwachtklierprocedure.

Bestraling en chemotherapie

Aanvullende bestraling is effectief gebleken om recidief te voorkomen en de vijfjaarsoverleving te verbeteren. Als er geen uitzaaiingen gevonden worden is de prognose goed. Als er wel uitzaaiingen zijn kan aanvullende chemotherapie nuttig zijn.

Bronnen, noten en/of referenties

1. Jochems, A.A.F. & Joosten, F.W.M.G. (2003). Coëlho Zakwoordenboek der geneeskunde (27ste druk). Doetinchem: ElsevierGezondheidszorg.
2. Feng H, Shuda M, Chang Y, Moore PS. Clonal integration of a polyomavirus in human Merkel cell carcinoma. Science. 2008 Feb 22;319(5866):1096-100. PMID 18202256
3. eMedicine - Merkel Cell Carcinoma : Article by Christopher R Shea
4. Hodgson NC (2005). Merkel cell carcinoma: changing incidence trends. J Surg Oncol 89 (1): 1-4. PMID 15611998. DOI: 10.1002/jso.20167.
5. Engels EA, Frisch M, Goedert JJ, Biggar RJ, Miller RW. Merkel cell carcinoma and HIV infection. Lancet. 2002 Feb 9;359(9305):497-8. PMID 11853800
6. Williams RH, Morgan MB, Mathieson IM, Rabb H. Merkel cell carcinoma in a renal transplant patient: increased incidence? Transplantation. 1998 May 27;65(10):1396-7. PMID 9625025

• Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel Merkel cell carcinoma op de Engelstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.