Loading AI tools
kanker van witte bloedcellen Van Wikipedia, de vrije encyclopedie
Leukemie[1] is een verzamelnaam voor verschillende vormen van kanker, van witte bloedcellen of leukocyten. Bij leukemie wordt het groeiproces van witte bloedcellen in het beenmerg, op een kwaadaardige manier veranderd: de voorloper-wittebloedcellen kunnen zich niet ontwikkelen tot rijpe witte bloedcellen. Daardoor kunnen ze hun taak, het lichaam beschermen tegen ziekteverwekkers, niet goed uitvoeren. Daarbij maakt het beenmerg bovendien veel te veel witte bloedcellen aan. De vele soorten leukemie hebben gemeen dat een van de (vele) typen witte bloedcellen is ontaard, en zich ongebreideld is gaan vermenigvuldigen.
| Leukemie | ||||
|---|---|---|---|---|
 | ||||
Leukemiecellen | ||||
| ||||
De van het Oudgrieks afgeleide medische term leukemie, "wit bloed" (λευκός + αἷμᾰ), werd gemunt door de Duitse patholoog Virchow. Een buis bloed van een leukemiepatiënt vertoont vaak een witte "neerslag" van (leukemische) cellen.
In Nederland overleden in 2019 in totaal 1.383 mensen aan leukemie, waarvan er 590 aan myeloïde leukemie en 330 aan lymfatische overleden.[2] Dit getal is ongeveer gelijk gebleven sinds 2013.
Wereldwijd kregen 474.519 mensen de diagnose leukemie in 2020. Hiermee zorgt leukemie voor de hoogste sterfte onder patiënten met kanker, na long-, darm-, borst- en baarmoederhalskanker. Leukemie heeft de hoogste incidentie in Aziatische landen (48,6%), daarna volgt Europa (21,2%) en Noord-Amerika (14,3%). Daarnaast lijkt leukemie vaker voor de komen in landen met een zeer hoge Human Development Index (cumulatief risico van 0,78)[3]
Er worden twee karakteristieke verschijningsvormen van leukemie onderscheiden:
Afhankelijk van het type witte bloedcel, kunnen acute en chronische leukemie verder onderverdeeld worden in een:
Bovenstaande indeling leidt tot vier hoofdsoorten van leukemie:
| Cell type | Acuut | Chronisch |
|---|---|---|
| Lymfatisch | Acute Lymfatische Leukemie (ALL) | Chronische Lymfatische Leukemie (CLL) |
| Myeloïde | Acute Myeloïde Leukemie (AML) | Chronische Myeloïde Leukemie (CML) |
Leukemie wordt veroorzaakt door een mutatie in het DNA van een van de stamcellen, waarbij leukemie kan ontstaan zodra een oncogen of een tumorsuppressorgen wordt gemuteerd. Als gevolg van deze mutatie ontstaan snel delende cellen. Echter zijn deze cellen niet in staat om te differentiëren in volwassen bloedcellen, waardoor grote kolonies van ongedifferentieerde cellen tot stand komen. Deze kolonies verdrijven de gematureerde (normale, gerijpte) bloedcellen uit het beenmerg, met verschillende symptomen tot gevolg, bijvoorbeeld door een resulterend tekort aan bloedplaatjes.[4]
Hoewel de precieze oorzaak van de eerste mutatie onbekend is, is er een aantal risicofactoren geïdentificeerd, die de kans op het ontwikkelen van leukemie verhogen:
De klachten bij leukemie kunnen verschillen. Bij acute leukemie zijn de klachten heel plotseling en worden snel erger als er geen behandeling is. Bij chronische leukemie kunnen klachten lang uitblijven en worden geleidelijk erger.
Klachten bij acute leukemie komen door de grote hoeveelheid onrijpe witte bloedcellen in het beenmerg. Hierdoor is er minder plaats voor de vorming van rode bloedcellen en bloedplaatjes en kan er een tekort aan gezonde witte bloedcellen, rode bloedcellen en bloedplaatjes ontstaan.
Mogelijke klachten bij acute leukemie:
Chronische leukemie is lastiger te herkennen, doordat de klachten pas komen, als de leukemie zich vaak al een paar jaar in het lichaam bevindt. De klachten van acute leukemie komen ook voor bij chronische leukemie. Specifieke klachten bij chronische leukemie zijn:
Leukemie is niet operatief te genezen, omdat de ziekte door het hele lichaam verspreid is, zodat het chirurgisch weghalen van het zieke weefsel niet mogelijk is. Wel kan het op een andere manier behandeld worden. In een betrekkelijk hoog percentage van de gevallen is genezing te bereiken, of kan de progressie van de ziekte - soms tientallen jaren - worden vertraagd. Chronische myeloïde leukemie-patiënten worden sinds 2002 bij voorkeur behandeld met het medicijn Imatinib. De behandeling bij leukemie kan variëren:
Bij jonge kinderen komt met name acute lymfatische leukemie voor, die in ongeveer 80% van de gevallen te genezen is. Dat heeft er met name mee te maken dat deze leukemie relatief gevoelig is voor antikankermedicijnen (chemotherapie). De behandeling van kinderen met leukemie wordt in Nederland gecoördineerd door de Stichting Kinderoncologie Nederland (SKION), het samenwerkingsverband van Nederlandse kinderarts-oncologen (Den Haag).
Als leukemie veel voorkomt in de familie, is de kans op leukemie hoger. Ook geldt voor sommige aangeboren afwijkingen dat zij de kans op leukemie verhogen. Maar er is niet vastgesteld dat leukemie erfelijk is.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
