Langzaam pulserende B-type ster

Een langzaam pulserende B-type ster (SPB), welke voorheen bekend was als 53 Persei variabele ster, is een type veranderlijke ster. Zoals de naam reeds doet vermoeden zijn het sterren uit de hoofdreeks, met de spectraalklasse type-B hoofdreeksster (type B2 tot B9, 3 tot 9 keer zwaarder dan de zon) die pulseren met een periode van ongeveer een halve dag tot 5 dagen. Echter vertonen de meeste van deze sterren meerdere perioden, zowel in hun uitstraling van zichtbaar licht als in hun spectraallijnen. De variaties in magnitude zijn over het algemeen kleiner dan 0.1 magnitude, waardoor het met het blote oog erg moeilijk is hun variabele karakter te ontdekken. Deze variatie neemt toe al naargelang de golflengte afneemt, en zijn dus in UV-straling veel variabeler dan in zichtbaar licht. Deze veranderingen zijn niet radiaal; dat wil zeggen, de verandering zijn niet in het volume van de ster, maar in de vorm. Verschillende gedeelten van de ster krimpen in en zetten gelijktijdig uit.

De lichtkromme van de langzaam pulserende B-type ster Homam

Deze stertypen zijn ontdekt als groep zijnde door de astronomen Christoffel Waelkens en Fredy Rufener in 1985 tijdens hun onderzoek naar variabiliteit in hete blauwe sterren^[1]. Vooruitgang in de fotometrie maakte het detecteren van variaties in magnitude makkelijker en hun bevindingen waren dat een hoog percentage van hete sterren intrinsiek veranderlijk zijn. Zij refereerden naar deze groep als 53 Persei, naar hun prototype. Tegen 1993 hadden ze er 10 gevonden, alhoewel Waelkens niet zeker was of het prototype eigenlijk wel tot deze groep behoorde, en adviseerde om de groep langzaam pulserende B-type sterren te noemen, een term die niet veel te vinden is.

Een vergelijkbare groep zijn de Beta Cephei-veranderlijken, die een andere pulsatie vertonen dan de SPB sterren. In 2007 zijn 51 SPB sterren geïdentificeerd en 65 kandidaten ontdekt. Zes sterren, namelijk Algenib, Iota Herculis, 53 Piscium, Nu Eridani, V354 Persei en 53 Arietis vertonen zowel SPB als Beta Cephei eigenschappen. Andere voorbeelden van traag pulserende B-type sterren zijn V539 Arae en Gamma Muscae.

Lijst

Onderstaande tabel geeft langzaam pulserende B-type sterren weer die interessant zijn voor zowel amateur als professionele astronomie. De magnitudes betreffen de visuele magnitudes.

Ster	Gemiddelde magnitude	Spectraalklasse type	Periode (in dagen)	Afstand (in parsec)
Gamma Pegasi	2.84	B2IV		113
Zeta Pegasi	3.41	B8V	0.96	63
Omicron Velorum	3.63	B3IV	2.80	151
Iota Herculis	3.80	B3IV	3.49	139
Gamma Muscae	3.88	B3V	2.73	100
Tau Herculis	3.90	B5IV	1.25	94
Nu Eridani	3.92	B2III		207
Mu Eridani	4.00	B5IV		160
Rho Lupi	4.05	B5V	0.45	97
HD 105382	4.47	B6IIIe	1.30	134
Tau8 Eridani	4.63	B5V	0.86	116
Nu Pavonis	4.64	B7III	0.86	135
HY Velorum	4.82	B3IV	1.55	148
HD 131120	5.01	B7IIIp	1.57	151
HR 5780]	5.17	B5V	1.26	122
3 Vulpeculae	5.19	B6III	1.26	120
12 Lacertae	5.23	B2III		411
WZ Columbae	5.29	B9.5V	1.38	131
V575 Persei	5.30	B5V		166
Xi Octantis	5.31	B6V	1.77	151
40 Tauri	5.33	B5V	1.53	196
25 Serpentis	5.39	B8III	0.87	188
GU Eridani	5.43	B5IV	1.87	200
HR 3600	5.54	B5V		132
KL Velorum	5.56	B8	2.91	212
HD 1976	5.58	B5IV	1.06	307
V450 Carinae	5.64	B9III+B8V	1.65	151
EO Leonis	5.66	B2V	2.78	289
V539 Arae	5.71	B2/B3Vnn		303
HD 128207	5.73	B8V	0.48	147
HD 27563	5.84	B5III	3.80	242
26 Canis Majoris	5.90	B2IV/V	2.73	257
16 Monocerotis	5.92	B3V	1.94	263
V335 Velorum	5.93	B.25III	3.76	704
V869 Centauri	5.96	B9IV	1.46	251
V363 Puppis	5.97	B2.5V+B9V	0.70	278
V433 Aurigae	5.99	B2IV-V	4.64	325
V1141 Tauri	6.00	B8IV-V	0.62	170
HD 206540	6.05	B5IV	1.39	215
HR 1397	6.07	B6IV	1.26	198
V576 Persei	6.09	B7V	0.84	159
V2100 Cygni	6.11	B5III	2.61	239
HR 2517	6.15	B2.5III	2.56	2500
V492 Carinae	6.18	B3V	1.06	370
HR 1328	6.20	B9V	0.38	121
V4199 Sagittarii	6.26	B5III	1.24	240
HR 3562	6.26	B3IV		370
V4198 Sagittarii	6.28	B8V	1.19	186
V377 Lacertae	6.32	B7III	2.62	305
DY Chamaeleontis	6.32	B8IV	0.97	236
HR 2680	6.33	B3V		258
V473 Carinae	6.35	B5V	0.95	218
V405 Lacertae	6.37	B5V	1.02	170
HD 34798	6.39	B5Vs	1.28	263
HD 176582	6.40	B5V	1.58	292
V1377 Orionis	6.41	B3III	1.01	476
HR 8768	6.42	B2V	3.25	326
GY Eridani	6.42	B3V	1.33	220
QZ Velorum	6.49	B1IIIn	1.03	813
V550 Lyrae	6.49	B3V	1.69	379
HD 208727	6.50	B8V	0.32	330
HD 43317	6.61	B3IV		369
23 Sextantis	6.64	B3.2IV		769
HD 33331	6.90	B5III	1.15	296
HD 163868	7.36	B5Ve		588
HD 163899	8.30	B2Ib/II	23.20
HD 50209	8.36	B9Ve	0.67	694

Bron

• Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel Slowly pulsating B-type star op de Engelstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.

Bronnen, noten en/of referenties

1. http://adsabs.harvard.edu/abs/1985A%26A...152....6W