Jean Fouquet schildert in het geboortejaar van Leonardo Da Vinci en een jaar voor de val van Constantinopel zijn Madonna omringd door serafijnen en cherubijnen. Agnès Sorel (ca. 1422–1450) de maîtresse van Karel VII van Frankrijk is zijn model. Sorel is de eerste erkende maîtresse van de koning. Uit hun verhouding komen vier kinderen ter wereld. Na de geboorte van het jongste kind overlijdt zij in Jumièges, vermoedelijk vergiftigd door de latere koning Lodewijk XI.
Het nieuws over de val van Constantinopel in 1453 choqueert Europa en sluit de regio af van de wereld. De aanvoer van peper, om maar één voorbeeld te noemen, – de koning der specerijen - stokt en veroorzaakt een zoektocht die als de ontdekkingsreizen de geschiedenis ingaan. Twee succesvolle maritieme expedities op het einde van de eeuw maken van het geïsoleerde Europa plots het wereldcentrum waarbij handel, communicatie, transport en militaire slagkracht centraal staan. In 1492 maakt de bemanning van Columbus in het Caraïbisch gebied kennis met enkele gruwelijk schroeiende pepertjes, waarvan ze de smaak vergelijken met de oude Aziatische zwarte peper die al vier decennia niet meer in de handel is en enkele jaren later vaart Vasco Da Gama naar zuidelijk Afrika en zeilt hij door naar Indië. Met deze twee reizen klimt Europa op tot de spil tussen oost en west. Om het kanonvuur te weerstaan, verlagen en verdikken steden hun middeleeuwse muren en torens, maar natuurlijk lang niet overal even snel. Lage, dikke muren maken het doelwit en het instortingsgevaar kleiner. Kwetsbare delen zoals kantelen, rechte muren en de poorten krijgen aandacht. De kantelen verdwijnen, voor de muren komt een aarden wal en voor de ingangspoort komt een bolwerk (boulevard genoemd). Ze houden de aanvaller op afstand en ze vermijden het flankvuur. Voor steden die zich niet aanpassen betekent dit grove geschut de ondergang, met als meest gekende voorbeeld Constantinopel in 1453. De Osmaanse sultan Mehmet II laat een Hongaarse smid een indrukwekkend kanon maken met een schietafstand van anderhalve kilometer (?). Het kanon krijgt de bijnaam Mahometta en schiet zichzelf zoals gebruikelijk stuk. Mehmet houdt zijn beleg vol met alternatieven. Na 54 dagen valt de hoofdstad van het duizendjarig rijk. Na het beleg horen de Ottomanen de Griekse inwoners spreken over 'eis ten polis' wat ‘onze stad’ betekend. De Turkse verbastering laat niet lang op zich wachten: 'Is-tan-bul'. Veel Byzantijnse wetenschappers zijn naar het Westen gevlucht. Daar blazen ze met hun kennis en hun boeken de oude Romeinen en de oude Grieken nieuw leven in: de Renaissance is begonnen.
.
Wat is er mooier dan de met planten getooide wereld te aanschouwen, als was het een rijk geborduurd gewaad, bezet met oosterse parels en bestrooid met de grootste verscheidenheid aan zeldzame en kostbare juwelen?
Het gezond verstand is het best verdeelde goed ter wereld, al was het maar omdat iedereen er zo veel denkt te hebben dat zelfs zij die anders het moeilijkst tevreden kunnen worden gesteld, er doorgaans niet meer van willen hebben dan ze al bezitten. En het is niet waarschijnlijk dat iedereen zich daarin vergist; veeleer blijkt daaruit dat het vermogen om goed te oordelen en waar van onwaar te onderscheiden van nature gelijk is in alle mensen; en derhalve dat alle meningsverschil niet voorkomt uit het feit dat sommigen redelijker zouden zijn dan anderen, maar enkel dat onze gedachten niet gelijk verlopen en dat wij niet aan dezelfde dingen aandacht besteden.
Omdat ik ongeletterd ben, zeggen ze dat ik me niet kan uitdrukken. Die mensen begrijpen niet dat mijn ideeën berusten op ervaring, niet op andermans taal.