Loading AI tools
componist uit Tsjechië (1894–1942) Van Wikipedia, de vrije encyclopedie
Erwin Schulhoff (Praag, 8 juni 1894 – vesting Wülzburg (bij Weißenburg) in Beieren, 18 augustus 1942) was een Tsjechische componist en pianist.
| Erwin Schulhoff | ||||
|---|---|---|---|---|
 | ||||
Componist Erwin Schulhoff (1894–1942) en danseres Milča Mayerová (1901-1977) in 1931 | ||||
| Algemene informatie | ||||
| Volledige naam | Erwin Schulhoff | |||
| Geboren | 8 juni 1894 | |||
| Geboorteplaats | Praag | |||
| Overleden | 18 augustus 1942 | |||
| Overlijdensplaats | Wülzburg | |||
| Land |  Tsjechië | |||
| Werk | ||||
| Genre(s) | Klassiek | |||
| Beroep | Componist, pianist | |||
| Instrument(en) | piano | |||
| (en) AllMusic-profiel (en) Discogs-profiel (en) IMDb-profiel (en) MusicBrainz-profiel | ||||
| ||||
Schulhoff is als kleine jongen verschillende malen opgevallen, omdat hij een grote interesse had voor alles wat nieuw was en muzikaal zeer begaafd was. Antonín Dvořák had een gevoel voor talenten en zette zich daarvoor in, zodat Schulhoff al op 10-jarige leeftijd aan het Praags conservatorium in de pianoklas werd opgenomen. Op 12-jarige leeftijd ging hij naar Wenen aan het Horák-Muziekinstituut, waar hij bij Willy Thern studeerde. Twee jaar later studeerde hij in Leipzig aan de Felix Mendelssohnschool voor muziek en theater piano bij Robert Teichmüller en compositie bij Stephan Krohl en Max Reger. Vanaf 1913 studeerde hij aan de Rheinische Musikhochschule te Keulen piano bij Lazzaro Uzielli en Carl Friedberg, contrapunt bij Franz Bölsche, instrumentatie bij Ewald Strasser en orkestdirectie en compositie bij Fritz Steinbach. Deze lange lijst van zijn leraren is symptomatisch voor Schulhoff, die bij zijn studies alsook later bij zijn werkzaamheden rusteloos op zoek was naar nieuwe inzichten, technieken, stijlen en mogelijkheden.
Van 1914 tot 1918, in de Eerste Wereldoorlog, was hij soldaat in het Oostenrijkse leger. Hij raakte gewond - en werd pacifist.
Na de oorlog ging hij naar Dresden, waar hij 1919 de groep "Werkstatt der Zeit" oprichtte, die bekendheid verwierf met vernieuwende concerten. Eind 1920 vertrok hij naar Saarbrücken, waar hij docent voor piano aan het Dornschein conservatorium werd. Via Berlijn kwam hij in 1923 naar Praag terug, waar hij werkte als freelance kunstenaar, pianovirtuoos, medewerker bij de Praagse omroep, en ook muziekcriticus was van het Praagse avondblad en van het tijdschrift "Auftakt". In 1913 won hij in Praag met zijn Sonate voor viool en in 1924 in Donaueschingen met zijn Strijksextet een compositiewedstrijd. Hij was bekend als een pianovirtuoos met briljante techniek, ritmische pregnantie en krachtige aanslag. Zijn harder wordende kritiek op de maatschappij voerde hem in de kring van de Dadaïsten, die een parodie maken op de burgerlijke kunst. Hij was met brutale jazz-stukken succesvol. Hij schreef ook een pianostuk dat maar liefst uit rusten met daarboven gezette fermates bestond.
Politiek was hij het niet eens geworden met "zijn wereld". Zoals vele intellectuelen in deze jaren bekeerde hij zich als pacifist onder de invloed van zijn vrienden tot het communisme en zelfs het stalinisme en schreef onder de invloed van deze inspiratie in 1932 Das Kommunistische Manifest naar Karl Marx en Friedrich Engels, op. 82. Hij vond daarmee een weg uit een persoonlijke crisis naar een nieuwe monumentale compositiestijl met een ongewone ruimtelijke klank door opdeling van het orkest, wandelende luisteraars, licht-effecten enzovoort.
Zijn toetreden tot het communisme hield voor hem in dat hij sinds 1933 niet meer in Duitsland kon optreden. De voor Berlijn geplande première van zijn opera Flammen, op. 68, werd om politieke en racistische redenen verhinderd. Maar ook zijn enthousiasme voor de symfonische jazz en later voor het socialistische realisme maakte hem vanaf 1933 politiek "onaanvaardbaar". Onder een pseudoniem en meestal in het geheim werkte hij tot 1935 in de jazzband van Jaroslav Ježek aan het Bevrijde theater in Praag, voor de Tsjechische omroep, studio Ostrava en radio Brno als jazz-pianist. Na de Duitse bezetting in 1939 werd hij ontslagen.
Begin 1941 diende hij een verzoek in om het staatsburgerschap van de Sovjet-Unie te verkrijgen. Omdat de Duitsers intussen ook met de Sovjet-Unie in oorlog waren, werd hij op 23 juni 1941 in Praag als Sovjetburger, niet als jood, opgepakt en naar het concentratiekamp kasteel Wülzburg, dat nu tot de gemeente Weißenburg in Beieren behoort, gedeporteerd, waar hij aan tuberculose overleed.
Wie hem gekend hebben, vonden hem sympathiek, velen bewonderden hem, velen waren gefascineerd: Erwin Schulhoff, al door zijn eigen generatie als een veelbelovend, hoogbegaafd talent bekend, was een jonge man vol enthousiasme, dynamiek, originaliteit en fantasie. De hernieuwde belangstelling voor muziek die onder het etiket van de Entartete Kunst viel, heeft Schulhoffs muziek voor de vergetelheid behoed. In Nederland zijn de hoboïst Werner Herbers met zijn Ebony Band, en het Schönberg Kwartet pleitbezorgers van Schulhoffs werken geweest. Hoewel Schulhoff uit een Duitstalig gezin kwam en zelf ook zijn leven lang het Duits als moedertaal hanteerde, probeerde hij na 1918 een brug te slaan tussen de Duitse en de Tsjechische culturele instellingen in Praag. Hij onderhield nauwe contacten met verschillende Tsjechische kunstenaars en poogde zo min mogelijk partij te kiezen. Toen zijn muziek in de jaren tachtig en negentig van de twintigste eeuw weer voor het voetlicht kwam, werd hij in sommige kringen steeds Tsjechischer gemaakt. Zijn voornaam, die hij zelf als Erwin schreef, werd Ervín en zelfs zijn achternaam wordt soms als Šulhov geschreven.
| Voltooid in | titel | aktes | première | libretto |
|---|---|---|---|---|
| 1918-1920 | Die Mitschuldigen | 2 aktes | Johann Wolfgang von Goethe bewerking als opera Johannes Theodor Kuhlemann (onvoltooid) | |
| 1927/1929 | Flameny (Flammen) | 3 aktes | Karel J. Beneš | |
| Don Juans Bestimmung, opera-project |
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
