Spoorlijn Stuttgart - Singen

De spoorlijn Stuttgart - Singen ook wel Gäubahn genoemd is een Duitse spoorlijn als spoorlijn 4860 Stuttgart - Horb, 4600 Horb - Tuttlingen, 4661 Tuttlingen - Hattingen en 4250 Hattingen - Singen onder beheer van DB Netze in de deelstaat Baden-Württemberg tussen Stuttgart en Singen am Hohentwiel.

Gäubahn DB 4860 Stuttgart - Horb DB 4600 Horb - Tuttlingen DB 4661 Tuttlingen - Hattingen DB 4250 Hattingen - Singen
Totale lengte	172,2 km
Spoorwijdte	1435 mm
Aangelegd door	Königlich Württembergischen Staats-Eisenbahnen Badischen Staatseisenbahnen
Geopend	1866 / 1879
Huidige status	in gebruik
Geëlektrificeerd	ja
Aantal sporen	2
Baanvaksnelheid	140 km/u
Beveiliging of treinbeïnvloeding	Indusi
Treindienst door	DB
Traject
Legenda << Frankenbahn van Würzburg < Filstalbahn van Ulm Stuttgart-Cannstatt Stuttgart-Feuerbach Pragtunnel 680 m Neckar brug Rosensteintunnel 331 m −0,8 Project Stuttgart 21 0,1 Stuttgart Hbf (sinds 1922) Centralbahnhof (tot 1922) Stuttgarter Straßenbahnen (SSB) Citytunnel Stuttgart 8788 m 8,6 Stuttgart West (tot 29 september 1985) traject Gäubahn van Hauptbahnhof < Hasenbergtunnel 579 m 7,5 Universität 8,4 13,9 Kilometerwechsel 14,1 Stuttgart-Österfeld tram traject Stuttgarter Straßenbahnen (SSB) 15,6 Stuttgart-Vaihingen 16,8 Stuttgart-Rohr traject naar Stuttgart Luchthaven traject Gäubahn naar Singen 17,6 Berghautunnel (200 m) 20,0 ehem. Kaufwaldtunnel (150 m) (tot 1958/59) 20,6 Mönchsbrunnen 23,4 B 14 (42 m) 24,5 Böblingen Goldberg Rankbachbahn van Renningen 25,9 Böblingen traject naar Dettenhausen Güterverkehr zum Industriegebiet Hulb 27,8 Hulb 28,4 B 464 (35 m) 29,4 A 81 (84 m) 31,2 Ehningen (b Böblingen) 29,4 Würm (92 m) 34,8 Gärtringen 37,6 Nufringen 41,6 Herrenberg traject Ammertalbahn naar Tübingen 46,2 Gäufelden vroeger Nebringen 50,7 Bondorf (bij Herrenberg) 54,8 Ergenzingen 57,2 0,0 Eutingen im Gäu << traject naar Freudenstadt 4,7 Hochdorf 511 m über NN 58,5 Eutingen (Württ) (oud station) << traject Nagoldtalbahn van Pforzheim 63,3 Mühlener Tunnel (309 m) traject van Tübingen 66,9 Neckar (148 m) 67,2 Horb am Neckar 69,4 80,3 81,6 Horb Rbf, Eisenbahn-Erlebniswelt (museum) 85,6 Dettingen (Hohenzollern) 87,3 Neckarhausen 90,3 Fischingen 94,4 Sulz (Neckar) 94,7 Sulzer Tunnel (297 m) 99,7 Grünholz 103,4 Oberndorf-Aistaig 105,5 Oberndorf (Neckar) 108,9 Altoberndorf 111,5 Epfendorf 115,3 Talhausen-Herrenzimmern 116,9 Talhausen 117,3 Neckar (53 m) 117,4 Hohenstein-Tunnel (103 m) 118,8 Neckar (57 m) 120,0 Tierstein-Tunnel (654 m) 120,8 Neckar (48 m) 120,8 Bernburg-Tunnel (269 m) 121,1 Neckar (41 m) 122,3 Au-Tunnel (114 m) 123,4 Rottweil 123,8 Neckar (53 m) 124,5 Rottweil-Göllsdorf 125,8 Rottweil Saline traject naar Balingen (tot 1971) traject naar Villingen 129,4 Rottweil-Neufra B 14 (48 m) 130,2 Neufra (bij Rottweil) 131,8 Neuhaus 134,2 Aldingen (bij Spaichingen) 136,4 Hofen (bij Spaichingen) 136,8 Spaichingen Mitte 138,4 Spaichingen Heubergbahn naar Reichenbach (tot 1966) 139,9 Balgheim 143,5 Rietheim (Württ) 145,3 Weilheim (Württ) Wurmlingen 147,2 Wurmlingen Nord 148,0 Wurmlingen Mitte 150,4 Tuttlingen Schulen 150,6 Donau (38 m) traject Donautalbahn van Ulm 151,2 0,0 Tuttlingen << traject Donautalbahn naar Donaueschingen < verbinding traject sinds 1934 119,0 Immendingen 658 m über NN << traject van Offenburg 8,2 123,8 Hattingen (Baden) 124,2 Hattinger Tunnel (900 m) 129,8 Talmühle (Baden) 134,6 Engen 137,3 Welschingen-Neuhausen 140,8 Mühlhausen (bij Engen) 143,4 Hohenkrähen 147,5 Singen Landesgartenschau 148,0 traject Randenbahn naar Beuren (tot 1966) traject Hochrheinbahn van Basel 149,1 Singen am Hohentwiel traject naar Etzwilen (tot 2003) traject Hochrheinbahn naar Konstanz

De zijlijn tussen Eutingen en Freudenstadt wordt eveneens Gäubahn genoemd.

Zie Spoorlijn Eutingen im Gäu - Freudenstadt voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Niet te verwisselen met de minder bekende Gäubahn, spoorlijn van Ochsenfurt am Main naar Creglingen en naar Weikersheim.

Geschiedenis

De Königlich Württembergischen Staats-Eisenbahnen en de Badischen Staatseisenbahnen bouwden tussen 1866 en 1879 het traject tussen Stuttgart en Singen am Hohentwiel

In 1977 zijn diverse haltes aan het traject opgeheven.

Bouw Stuttgart - Eutingen im Gäu

Op 22 maart 1873 werd besloten tot de bouw van het traject tussen Stuttgart over Herrenberg en Eutingen naar Freudenstadt. Aangezien het grootste deel van het traject door de Gäu loopt ontstond de naam Gäubahn. Het traject tussen Stuttgart en Eutingen im Gäu werd door de Königlich-Württembergischen Staats-Eisenbahnen tussen 1873 en 1879 geopend.

Bouw Eutingen im Gäu - Freudenstad

Het traject tussen Eutingen im Gäu en Freudenstad werd door de Königlich-Württembergischen Staats-Eisenbahnen in 1879 geopend. Het traject wordt nog steeds Gäubahn genoemd.

Bouw Hochdorf - Horb am Neckar

Het traject van de Nagoldtalbahn tussen Pforzheim en Horb am Neckar werd door de Badischen Staatsbahnen op 1 juni 1874 geopend.

Bouw Eutingen im Gäu - Horb am Neckar

Het traject tussen Eutingen im Gäu en Horb werd door de Badischen Staatsbahnen en werd op 1 juni 1874 geopend.

Bouw Horb am Neckar - Tuttlingen

Het traject tussen Horb en Tuttlingen werd door Badischen Staatsbahnen en werd tussen 1867 en 1869 geopend.

Bouw Tuttlingen - Hattingen

Voor het traject tussen Tuttlingen en Hattingen werd tot 1934 gebruikgemaakt van de Donautalbahn tussen Tuttlingen en Immendingen. Dit traject werd door de Badische Staatseisenbahnen op 15 juni 1856 geopend. In Immendingen moest kopgemaakt worden.

Het traject van de Schwarzwaldbahn tussen Immendingen en Hattingen. Dit traject tussen Donaueschingen en Engen werd door de Badische Staatseisenbahnen op 13 juni 1856 geopend.

Het traject tussen Tuttlingen en Hattingen werd in 1934 door de Deutsche Reichsbahn geopend. Hierdoor hoeft in Immendingen niet meer kop gemaakt.

Bouw Hattingen - Singen am Hohentwiel

De Badischen Staats-Eisenbahnen bouwde tussen 1866 en 1868 het traject tussen Hattingen en Singen am Hohentwiel met de latere naam Badische Schwarzwaldbahn. Het traject tussen Engen en Singen am Hohentwiel werd op 13 juni 1868 geopend.

Treindiensten

DB

De Deutsche Bahn verzorgt het personenvervoer op een deel van dit traject met RE / RB treinen.

InterCityExpress

Zie InterCityExpress voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

De DB verzorgt het internationaal personenvervoer sinds 1996 tussen Stuttgart Hbf en Züruch HB met vijf treinstellen van het type Inter City Express T met vastgezette kantelinrichting. Deze treinstellen werden in 2006 verlengd van vijf wagens tot zeven wagens.

Cisalpino

Zie Cisalpino voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

De Cisalpino verzorgde het internationaal personenvervoer tussen 1993 en 2006 de treindienst tussen Stuttgart Hbf en Milaan Centraal uit met treinstellen van het type Pendolino. Deze treindienst werd in 2006 ingekort tussen Schaffhausen en Milaan Centraal

S-Bahn

De S-Bahn, meestal de afkorting voor Stadtschnellbahn, soms ook voor Schnellbahn, is een in Duitsland ontstaan (elektrisch) treinconcept, welke het midden houdt tussen de Regionalbahn en de Stadtbahn. De S-Bahn maakt meestal gebruik van de normale spoorwegen om grote steden te verbinden met andere grote steden of forensengemeenten. De treinen rijden volgens een vaste dienstregeling met een redelijk hoge frequentie.

S-Bahn Stuttgart

Zie S-Bahn van Stuttgart voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

De S-Bahn van Stuttgart rijdt het traject tussen Stuttgart en Horb. Van deze treindienst wordt sinds 2006 iedere twee uur in Eutingen im Gäu een deel gesplitst/gecombineerd met Freudenstadt / Horb als bestemming.

Albtal-Verkehrs-Gesellschaft

treinstel DB 465

De AVG bedient sinds 2006 iedere twee uur het traject tussen Freudenstadt en Eutingen im Gäu. In de zomer maanden van 2007 werd op zon- en feestdagen een historisch treinstel van het type DB 465 in gezet.

Hohenzollerische Landesbahn

Zie Hohenzollerische Landesbahn voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

De Hohenzollerische Landesbahn (HzL) verzorgt het regionaal personenvervoer sinds 2003 in de regio Schwarzwald-Baar-Heuberg met drie ringlijnen met Blumberg, Tuttlingen, Rottweil, Villingen-Schwenningen, Donaueschingen en Bräunlingen als eindpunt.

SBB GmbH

Zie Seehas voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

De Seehas is een regionale stoptreindienst bedreven door SBB GmbH tussen Konstanz over de Hochrheinbahn naar Singen (Hohentwiel) en over de Schwarzwaldbahn naar Engen.

Aansluitingen

In de volgende plaatsen was of is er een aansluiting van de volgende spoorwegmaatschappijen:

Stuttgart Hbf

Stuttgart Hauptbahnhof

• Filstalbahn, spoorlijn tussen Stuttgart en Ulm
• Frankenbahn, spoorlijn tussen Stuttgart en Würzburg
• Neckar-Alb-Bahn, spoorlijn tussen Stuttgart over Reutlingen naar Tübingen
• Remsbahn, spoorlijn tussen Stuttgart en Aalen
• Murrbahn, spoorlijn tussen Stuttgart en Crailsheim
• NBS naar Mannheim, spoorlijn tussen Stuttgart en Mannheim
• S-Bahn Stuttgart, spoorlijn tussen Stuttgart en Horb / Freudenstadt
• Stuttgarter Straßenbahnen (SSB), stadstram rond Stuttgart

Stuttgart Österfeld

Stuttgart-Vaihingen

• S-Bahn Stuttgart, spoorlijn tussen Stuttgart en Horb / Freudenstadt
• Stuttgarter Straßenbahnen (SSB), stadstram rond Stuttgart

Böblingen

• Rankbachbahn, spoorlijn tussen Böblingen en Renningen
• Schönbuchbahn, spoorlijn tussen Böblingen Dettenhausen
• S-Bahn Stuttgart, spoorlijn tussen Stuttgart en Horb / Freudenstadt

Herrenberg

• Ammertalbahn, spoorlijn tussen Tübingen en Herrenberg
• S-Bahn Stuttgart, spoorlijn tussen Stuttgart en Horb / Freudenstadt

Eutingen im Gäu

• Gäubahn, spoorlijn tussen Eutingen im Gäu en Freudenstadt
• Nagoldtalbahn, spoorlijn tussen Hörb en Pforzheim
• S-Bahn Stuttgart, spoorlijn tussen Stuttgart en Horb / Freudenstadt

Eutingen

• Nagoldtalbahn, spoorlijn tussen Hörb en Pforzheim

Hörb am Neckar

• Obere Neckarbahn, spoorlijn tussen Tübingen en Hörb
• Nagoldtalbahn, spoorlijn tussen Hörb en Pforzheim
• S-Bahn Stuttgart, spoorlijn tussen Stuttgart en Horb / Freudenstadt
• Eisenbahn-Erlebniswelt, spoorweg museum

Rottweil

• Balingen - Rottweil, spoorlijn tussen Balingen en Rottweil (tot 1971)
• Rottweil - Villingen, spoorlijn tussen Rottweil en Villingen

Spaichingen

• Heubergbahn, spoorlijn tussen Spaichingen en Reichenbach (tot 1966)

Tuttlingen

• Donautalbahn, spoorlijn tussen Ulm en Donaueschingen

Hattingen (Baden)

• Schwarzwaldbahn, spoorlijn, tussen Offenburg en Singen (Hohentwiel)

Singen (Hohentwiel)

• Schwarzwaldbahn, spoorlijn, tussen Offenburg en Singen (Hohentwiel)
• Hochrheinbahn, spoorlijn tussen Basel Bad.Bf en Konstanz
• Etzwilen - Singen, spoorlijn tussen Etzwilen en Singen (Hohentwiel)

Elektrische tractie

Het traject werd in fases geëlektrificeerd met een spanning van 15.000 volt 16 2/3 Hz wisselstroom.

• 1963: traject tussen Stuttgart en Böblingen
• 1974: traject tussen Böblingen en Horb
• 1977: traject tussen Horb en Singen

Literatuur

• Hans-Wolfgang Scharf, Burkhard Wollny: Die Gäubahn von Stuttgart nach Singen. EK-Verlag, Freiburg im Breisgau 1992, ISBN 3-88255-701-X (Hauptquelle, auf der der Artikel ganz überwiegend beruht)
• Georg Fladt-Stähle: Stuttgarter Balkon. 125 Jahre Gäubahn. In: LOK MAGAZIN, Nr. 281, 2005, S. 84 – 91, ISSN 0458-1822
• Richard Leute: Die Geschichte der Eisenbahn im Raum Tuttlingen. In: Tuttlinger Heimatblätter Nr. 46 (1983), S. 46 – 62.
• Frank von Meißner: Magistrale im Verkehrsschatten: Die Gäubahn Stuttgart – Singen. In: Eisenbahn-Kurier Nr. 9, 2004, S. 36 – 41, ISSN 0170-5288
• Frank von Meissner: Was wird aus dem Gäubahn-Fernverkehr? Die letzten Tage des IC Insubria. In: Eisenbahn-Kurier Nr. 11, 2005, S. 48 – 50, ISSN 0170-5288
• Jürgen Wedler, Karl-Heinz Böttcher: Der Tunnel. Verbindungsbahn der S-Bahn Stuttgart. Dokumentation ihrer Entstehung. Herausgegeben von der BD Stuttgart. 226 Seiten, zahlreiche, teils farbige Illustrationen. Kohlhammer, Stuttgart 1985, ISBN 3-925565-01-9
• Jürgen Gaßebner, Claus-Jürgen Jacobson: Bahnanlagen aus der Luft. Baden-Württemberg. Transpress-Verlag, Stuttgart 1999, ISBN 3-613-71098-6. (keine Quelle des Artikels)
• Eisenbahnatlas Deutschland. Schweers + Wall, Aachen 2005, ISBN 3-89494-134-0.

Zie ook

• Lijst van Duitse spoorwegondernemingen

Externe link

• Erste Fernbahn mit kommunaler Lobby (Artikel aus Der Fahrgast 1/2006)
• Studie mit Vorschlägen zum Ausbau (Regionalverband Schwarzwald-Baar-Heuberg)
• Die Gäubahn-Panoramastrecke (Stuttgart Hbf - Böblingen)
• Fotosseite zur Gäubahn (inklusive Zeitungsartikel)
• Tunnelportale des Streckenteils Stuttgart - Horb, Streckennummer 4860
• Tunnelportale des Streckenteils Horb - Singen, Streckennummer 4600

Bronnen, noten en/of referenties

• Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel Gäubahn (Stuttgart–Singen) op de Duitstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.

Mediabestanden

Zie de categorie Spoorlijn Stuttgart - Singen van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.