Loading AI tools
Van Wikipedia, de vrije encyclopedie
Een conferentietolk is een tolk bij officiële gelegenheden en vergaderingen, die per direct gesproken tekst omzet van de ene naar de andere taal.[1][2]
Conferentietolken werken onder andere bij de tolkdiensten van de Europese Unie,[3] de Verenigde Naties, de NAVO en tal van andere internationale organisaties. Bovendien is er ook vertolking in de parlementen van meertalige landen als België, Canada, Zwitserland en Spanje.
Tolken als taalkundige bemiddelaars bestaan al eeuwenlang in verschillende culturen, onder andere in het oude Egypte.[4] Bekende voorbeelden zijn: Flavius Josephus (1ste eeuw), La Malinche (16de eeuw), de scholen voor "jeunes de langues", "Sprachknaben" en "giovani di lingua" (16de-17de eeuw) en voor drogmans in het Ottomaanse Rijk, Jean-Baptiste Adanson (18de eeuw), Einosuke Moriyama (19de eeuw).
Vanaf de 18de eeuw namen jezuïeten in Parijs (Louis-le-Grand) en Wenen (Orientalische Akademie) de tolkopleidingen over. Het conferentietolken kwam op na de Eerste Wereldoorlog bij de Conferentie van Versailles, waar consecutief getolkt werd (vooral Engels en Frans). De nieuw opgerichte Volkenbond en Internationale Arbeidsorganisatie (IAO) hadden consecutieftolken in dienst.
Vanaf 1925 werd er binnen de IAO ook geëxperimenteerd met simultaan tolken (Edward Filene financierde de door Alan Gordon-Finlay ontworpen Hushaphone-apparatuur voor "telefoontolken" die later door IBM werd gepatenteerd, waarbij een stenograaf een toespraak noteerde die nadien door een tolk van het blad werd vertaald).
De techniek werd verder verfijnd (zonder stenograaf) en in 1928 werd in de IAO echt simultaan getolkt. De grote doorbraak van simultaan conferentietolken vond plaats tijdens de processen van Neurenberg in 1945-1946.[5] Organisaties als de Verenigde Naties, de Europese Gemeenschappen, Comecon en de Communistische Internationale begonnen daarna een beroep te doen op conferentietolken.[6][7][8]
Bekende conferentietolken in de twintigste eeuw waren Paul Schmidt en Pavel Palazjtsjenko.
Een conferentietolk kan op verschillende manieren tolken.[9][10][11][12]
De eerste moderne tolkopleiding werd in 1941 gesticht in Genève (École d'interprètes de Genève), nadien volgden opleidingen in onder andere Germersheim (1947) en Parijs (1951 en 1957). De opleiding conferentietolk is in het Nederlandse taalgebied een postgraduaat. De opleiding omvat verschillende modules, waarin studenten met tolkapparatuur leren werken en de praktijk, deontologie en tolkpraktijk van conferentietolk leren. In de module tolkpraktijk leren de studenten in verschillende vakken om consecutief en simultaan te tolken van een vreemde taal naar het Nederlands (en eventueel omgekeerd).
In Vlaanderen kan de postgraduaatsopleiding conferentietolken voor Nederlands gevolgd worden bij twee universiteiten: de Vakgroep Vertalen, Tolken en Communicatie (UGent)[22] en de Katholieke Universiteit Leuven Campus Brussel.[23] In Nederland bestaat de opleiding niet.[24] De tolkopleidingen zijn verenigd in het internationale universitaire samenwerkingsverband CIUTI (Conférence internationale permanente d'instituts universitaires de traducteurs et d'interprètes). Verschillende tolkopleidingen zijn verenigd in de European Masters in Conference Interpreting (EMCI).
AIIC is de internationale beroepsvereniging voor conferentietolken.
In de instellingen van de Europese Unie (EU) wordt getolkt (meestal simultaan vanuit een tolkcabine, bij terreinbezoeken en missies of speciale gelegenheden soms eens consecutief) uit en in de 24 officiële talen van de Europese Unie.[25][26] Een EU-tolk heeft bij een conferentie een 'actieve' en een 'passieve' taal: de passieve taal (brontaal) is de taal die de tolk hoort en de actieve taal (doeltaal) is de taal waarnaar de tolk de boodschap omzet (in principe in de EU steeds de A-taal (moedertaal) van de tolk).
Er zijn drie tolkdiensten actief binnen de instellingen van de EU:[27]
De tolken kunnen werken in volledig fysieke vergaderingen (tolken en deelnemers zijn aanwezig in de vergaderzaal), hybride vergaderingen (sommige deelnemers zijn virtueel aanwezig, de tolken en sommige andere deelnemers zijn aanwezig in de vergaderzaal) of remote vergaderingen (alle deelnemers zijn virtueel aanwezig, de tolken zitten in de tolkencabines in de vergaderzaal).
Bij EU-conferenties is er altijd een bepaald talenbeleid. Het 'talenbeleid 24-24' staat voor: De conferentiedeelnemers kunnen alle talen van de EU gebruiken en een vertolking van die boodschap in alle talen horen. Voor zulke conferenties moeten er 69 of meer tolken aanwezig zijn.[35]
Het taalbeleid 24-24 is een 'symmetrisch' taalbeleid. De twee andere mogelijkheden zijn een 'beperkt' (er wordt niet vanuit alle officiële EU-talen getolkt) en een 'asymmetrisch' taalbeleid (de deelnemers mogen allemaal hun eigen taal gebruiken, maar kunnen niet allemaal in hun eigen taal naar vertolking luisteren).
In de EU zijn er twee beroepsstatuten voor tolken: vast aangestelde (ambtenaren) en freelance tolken (ACI's (assistent-congrestolken) of hulpconferentietolken genoemd).[36]
De Europese Unie stelt strenge toelatingsvoorwaarden aan conferentietolken. Die zijn onder andere:
Tolken kunnen aan de slag voor de EU nadat ze geslaagd zijn voor de interinstitutionele accreditatietest (georganiseerd door de 3 tolkendiensten samen), waarbij uit elke vreemde taal een consecutief- en een simultaanproef wordt afgelegd naar de moedertaal.[38]
Conferentietolken bij de Verenigde Naties werken in en uit de officiële VN-talen Arabisch, Chinees, Engels, Frans, Spaans, Russisch. De tolkendienst maakt deel uit van het Department for General Assembly and Conference Management (DGACM).[39][40][41] Tolken kunnen aan de slag bij de Verenigde Naties als ze slagen voor een examen (speeches van 5 à 10 minuten uit elke brontaal moeten daarbij simultaan getolkt worden), een universitair (tolk)diploma hebben en uit minstens een à twee officiële VN-talen naar hun moedertaal (ook een officiële VN-taal) kunnen tolken.[42]
De Noord-Atlantische Verdragsorganisatie heeft bij de Interpretation Service 32 vaste tolken Engels en Frans in dienst, en doet ook een beroep op freelancetolken. Tolken Frans en Engels kunnen aan de slag bij de NAVO als ze slagen voor een examen (simultaantolken). [43]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.