Arseen(III)bromide

Arseen(III)bromide is een anorganische verbinding met de formule ${\displaystyle {\ce {AsBr3}}}$, het bromide van arseen met oxidatiegetal +3. Dit is de enige bekende binaire verbinding (de verbinding bevat alleen arseen en broom) van deze twee elementen. De verbinding heeft een opvallend hoge brekingsindex van ongeveer 2,3. Ook de diamagnetische susceptibiliteit (−106,0 · 10⁻⁶ cm³/mol) heeft een ongebruikelijke waarde.^[3]

Arseen(III)bromide
Structuurformule en molecuulmodel
Molecuulmodel van ${\displaystyle {\ce {AsBr3}}}$
Algemeen
Molecuulformule	${\displaystyle {\ce {AsBr3}}}$
IUPAC-naam	Arseen(III)bromide
Andere namen	Tribroomarsaan, Tribromoarsine, Arsenibromide, Arsenicum Bromatum
Molmassa	314,634 g/mol
SMILES	Br[As](Br)Br
InChI	1S/AsBr3/c2-1(3)4
CAS-nummer	7784-33-0
PubChem	24569
Wikidata	Q425073
Beschrijving	Witte tot bleek-gele kristallijne stof[1]
Waarschuwingen en veiligheidsmaatregelen
Gevaar[1]
H-zinnen	H331 - H301 - H410
P-zinnen	P261 - P264 - P270 - P271 - P273 - P301+P310 - P304+P340 - P311 - P321 - P330 - P391 - P403+P233 - P405 - P501[2]
VN-nummer	41CN475O7F
Fysische eigenschappen
Dichtheid	3,54 g/cm³
Smeltpunt	31,1 °C
Kookpunt	221 °C
Oplosbaarheid in water	goed oplosbaar, maar gedeeltelijke hydrolyse die blijkt uit dampen
Brekingsindex	2,3
Tenzij anders vermeld zijn standaardomstandigheden gebruikt (298,15 K of 25 °C, 1 bar).
Portaal    Scheikunde

Synthese

Arseen(III)bromide kan verkregen worden door directe bromering van arseenpoeder. Een alternatief is de reactie van arseen(III)oxide met broom in aanwezigheid van zwavel:

${\displaystyle {\ce {2 As2O3 \ + \ 3 S \ + \ 6 Br2 \ -> \ 4 AsBr3 \ + \ 3 SO2 ^}}}$

Toepassingen

${\displaystyle {\ce {AsBr3}}}$ is een goed water-oplosbare verbinding die wordt toegepast als bron van arseen in reacties.^[4] Hoewel goed oplosbaar in water, reageert arseen(III)bromide ook met water onder vorming van waterstofbromide en arsenigzuur. De reactieproducten vormen dampen die als een witte, bijtende (en toxische) nevel boven de vloeistof zichtbaar zijn.^[1]

${\displaystyle {\ce {AsBr3\ +\ 3H2O\ ->\ H3AsO3\ +\ 3HBr}}}$

Daarnaast is het ook oplosbaar in koolwaterstoffen, tetra; zeer oplosbaar in ether, benzeen, gechloreerde koolwaterstoffen, koolstofdisulfide, oliën en vetten.

Bromides van arseen

${\displaystyle {\ce {AsBr5}}}$ is niet bekend,^[5] hoewel de overeenkomstige fosforverbinding wel beschreven is.

${\displaystyle {\ce {AsBr3}}}$ is de stamverbinding voor een aantal hypervalente broomarsenaten(III), waaronder ${\displaystyle {\ce {As2Br8^{2-}}}}$ en ${\displaystyle {\ce {As3Br12^{3-}}}}$.^[6]

De organoarseenbromides ${\displaystyle {\ce {(CH3)AsBr2}}}$ en ${\displaystyle {\ce {(CH3)2AsBr}}}$ kunnen efficient gemaakt worden in een koper gekatalyseerde reactie van broommethaan met heet metallisch arseen. De syntheseroute is daarmee vergelijkbaar met die van de methylsilylchlorides.

Veiligheid

Arseen(III)bromide is zeer toxisch en kan dodelijk zijn via inademen, inslikken of absorptie door de huid. In het vuur ontstaan corrosieve en toxische gassen. Op basis van voldoende gegevens bij mensen kan de verbinding als carcinogeen en teratogeen geclassificeerd worden.

• In meerdere bevolkingsgroepen, uiteraard onbedoeld blootgesteld aan het inademen van ${\displaystyle {\ce {AsBr3}}}$, werd een verhoogde sterfte ten gevolge van longkanker aangetoond .
• In groepen waarbij drinkwater verhoogde concentraties bevatte bleek het overlijden aan kanker van lever, nieren, blaas en longen verhoogd te zijn.^[7]

Inademen van arseen(III)bromide kan aanleiding geven tot irritatie in de neus en de keel en zweren of zelfs gaten in de neusholte. Blootstelling aan hoge concentraties leiden tot slechte eetlust, misselijkheid, spugen, diarree, spierkrampen, stuipen en de dood. De stof kan aanleiding geven tot een verlaagd aantal rode bloedcellen, lever- en nierschade.

Hoge of herhaalde blootstelling leidt tot beschadiging van de zenuwen, met als gevolg algemene zwakte, tintelingen en slechte coördinatie van armen en benen.^[8]

Bronnen, noten en/of referenties

• Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel George Washington (inventor) op de Engelstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.
• Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel Arsen(III)-bromid op de Duitstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar. Dit betreft vooral de gegevens met betrekking tot de veligheid.

---

1. (en) Gegevens van arseen(III)bromide in de GESTIS-stoffendatabank van het IFA
2. Landolt Börnstein: Arsentribromid^{[dode link]}
3. CRC handbook of Chemistry and Physics, CRC Press
4. "Arsenic Tribromide" in Handbook of Preparative Inorganic Chemistry, 2nd ed. Edited by G. Brauer, Academic Press, 1963, NY. Vol. 1. p. 597.
5. ${\displaystyle {\ce {AsBr5}}}$ is per februari 2024 niet bekend.
6. Holleman, A. F.; Wiberg, E. "Inorganic Chemistry" Academic Press: San Diego, 2001. ISBN 0-12-352651-5.
7. (en) PubChem, Hazardous Substances Data Bank (HSDB) : 425. pubchem.ncbi.nlm.nih.gov. Geraadpleegd op 21 november 2023.
8. New Jersey Department of Health and Senior Services (July 2000).