मराठी भाषा छगू भारोपेली भाषा ख। थ्व भाय् भारतया मू २२ राष्ट्रिय भाषाय् छगू ख। थ्व भाय् महाराष्ट्र व गोवा राज्यया आधिकारिक भाषा ख। मातृभाषीतेगु ल्याखँ कथं मराठी हलिंया १५गू व भारतया ४गूगू दकलय् तःधंगु भाय् ख। मराठी भाय् ल्हाइपिलिगु ल्या ९कोटी दु। थ्व भाय् ९गू शदीपाखें प्रचलित जुयावःगु ख। मराठी भाषा संस्कृतं बुयावःगु महाराष्ट्री प्राकृत व अपभ्रंशं बुयावःगु ख। मराठी भाषा भारत स्वया पिने मरिशस, पाकिस्तान व इजरायलय् नं ल्हाइगु या। नापं विश्वव्यापिकरणं थ्व भाय् संयुक्त राज्य अमेरिका, संयुक्त अधिराज्य, अस्ट्रेलिया, संयुक्त अरब अमिरात, दक्षिण आफ्रिका, सिंगापूर, जर्मनी आदि थासय् नं ल्हाइगु जूगु दु। भारतय् महाराष्ट्र स्वया पिने थ्व भाय् गोवा, कर्नाटक, गुजरात, आंध्र प्रदेश, मध्य प्रदेश, तमिलनाडू, छत्तीसगढ राज्य, दमण व दीव, दादरा व नगर हवेलीया केन्द्रशासित प्रदेशय् नं ल्हाइगु या। मराठी भाषाया यक्व जनसंख्या दूगु थासय् बडोदा, सुरत, दक्षिण गुजरात व अहमदावाद (गुजरात राज्य), बेळगांव, हुबळी- धारवाड, गुलबर्गा, बिदर, उत्तर कर्नाटक (कर्नाटक राज्य), हैदराबाद (आंध्र प्रदेश), इन्दौर, ग्वालियर (मध्य प्रदेश) व तंजावर (तमिलनाडू) आदि ला।
मराठवाडी - महाराष्ट्र-कर्नाटक सीमावर्ती भागया उस्मानाबाद व लातूर जिल्लाय् ल्हाइगु भाषिका। यक्व थासय् क्रियापदय् कन्नड भाषाया प्रभाव खनेदु। उर्दूया प्रभाव खनेदु।
मालवणी - दक्षिण रत्नागिरी व सिंधुदुर्ग जिल्लाय् ल्हाइगु भाषिका। अनुनासीक उच्चारण थ्व भाषिकाया वैशिष्ट्य ख। दशावतार नाटकया सदर भाषा। मालवणी बोलीइ यक्व वैशिष्टय़पूर्ण खँग्वः दूगु। दसु- झिल (मराठीइ मुलगा), चेडू (मराठीइ मुलगी), घोव (मराठीइ नवरा)।
झाडीबोली - भंडारा, गोंदिया, चंद्रपूर व गडचिरोली ४गू जिल्लाय् दूगु भूप्रदेश 'झाडीपट्टी'या भाषिका। मराठीया न्याता बाआखः "ण", "छ", "श", "ष" व "ळ" झाडीबोलीइ छ्येलिमखु। मराठीया आद्यग्रंथ मुकुंदराजकृत 'विवेकसिंधू'य् दूगु मेमेगु थासय् मल्हाइगु यक्व खँग्वः झाडीबोलीइ दयाच्वंगु।
नागपूरी - पूर्वय् विदर्भया नागपूर, वर्धा, चंद्रपूरया यक्व भाग व गडचिरोलीया यक्व भाग, भंडारा (गोंदिया) जिल्लाय् ल्हाइगु भाषिका। थ्व मध्य प्रदेशया शिवनी, छिंदवाडा, बालाघाट व रायपूरया थाय्थासय् नं प्रचलित दु। वऱ्हाडी व झाडीबोलीया यक्व खँग्वः थ्व भाषिकाय् दूगु। नागपुरीयात वऱ्हाडी भाषिका नाप स्वाना नागपुरी बोली स्वतन्त्र भाषिका मखःगु धैगु नं मत दूगु। न्हूगु विचारानुसार थुकियात स्वतन्त्र भाषिकाया रुपय् कायेगु। थ्व भाषिकाय् हिन्दी खँग्वःतेगु यक्व प्रभाव दूगु।
अहिराणी - जळगाव जिल्ला सावळदबारा, बुलढाणा जिल्ला, मलकापूरया मध्य प्रदेशया बऱ्हाणपूर, शहापूर, अंतुर्ली आदि विस्तृत भूप्रदेशय् थ्व भाषिका प्रचलित जूगु। खँग्वलय् नाद व लय तयाः ल्हाइगु हे थ्व भाषिकाया वैशिष्ट्य ख। भालचंद्र नेमाडे, ना. धों. महानोर, के. नारखेडे आदि च्वमितेगु यक्व साहित्य थ्व हे भाषिकाय् दयाच्वंगु।
तावडी - जामनेर, भुसावळ, जळगाव, बांदवर, रावेर, यावल तालुकाया भागय् तावडी बोली प्रचलित जूगु। तावडी बोलीया मू रुपय् 'क'या थासय् 'ख'या उच्चारण जुइ। दसु- डोखं (डोकं), मोखा (मोका), बहिणाबाई चौधरीया चिनाखं तावडी बोलीया च्वसु न्ह्यथनादिल।
चंदगडी - कर्नाटक-महाराष्ट्र सीमावर्ती प्रदेशया यक्व गामय् ल्हाइगु भाषिका। कोल्हापूर जिल्लया भागय् थ्व छगू प्रचलित भाषिका जूगु। मराठी, कन्नड व कोकणी भाषाया समिश्रण दूगु। चंदगढ तालुकया पश्चिम भाग, दोडामार्ग-सावंतवाडी तालुकया सीमाया गां, आजरा तालुकया दक्षिण भागया गामय् कोकणीया प्रभाव दूगु। चंदगढया पूर्व भागय् व बेळगाव परिसरया गामय् कन्नड भाषाया प्रभाव दूगु।
वऱ्हाडी - बुलढाणा, वाशिम, अकोला, यवतमाळ, अमरावती व वर्धा जिल्लाय् वऱ्हाडी भाषिका ल्हाइगु या। म्हाइंभटया 'लीळाचरित्र' मराठी भाय्या प्रथम गद्यग्रंथ ख। थ्व ग्रन्थ वऱ्हाडी बोलीइ च्वयातःगु दु। महानुभाव पंथया अनेक रचना थ्व भासय् च्वयातःगु दु। थ्व भाषिकाय् मराठीया 'ड'यात 'ळ', 'ळ'यात 'य' जुइगु या। दसु- 'नदीच्या गायात, गाय फसली' (नदीच्या गाळात गाय फसली)। फारसी व हिन्दीया प्रभाव थ्व भाषिकाय् यक्व खनेदु।
देहवाली - भिल्ल समाजय् थ्व भाषिका ल्हाइगु या। गुजराती व हिन्दी भाषाया थ्व भाषिकाय् यक्व प्रभाव दु। भाषिकाय् गुजराती थें हे खँपु दु। महाराष्ट्रया धुळे, नंदुरबारया भागय् थ्व भाषिका ल्हाइगु या। थ्व भासय् खळवाड व मेवासी निता प्रकार दु। देहवालीया मू सलय् 'ळ', 'क्ष' व 'ज्ञ' व्यंजन मदु। तर, 'छ', 'श' व 'ष' दक्वं 'स' हे जुवनि।
कोल्हापुरी - कोल्हापुर भागय् ल्हाइगु भाषिका। थ्व लयात्मक रुपय् ल्हाइगु भाषिका ख। थुकिलि कोकणी भाषाया प्रभाव दु।
बेळगावी - बेळगावया सीमाभागय् ल्हाइगु भाषिका। थ्व भाषिका कन्नड, चंदगडी, कोल्हापुरी, कोकणी आदि अनेक भाषा-भाषिकाया मिश्रण ख।
