श्रीलङ्काका जिल्लाहरू

जिल्लाहरू (सिंहली: දිස්ත්‍රි‌ක්‌ක, देवनागरी: Distrikkacode: si is deprecated ; तमिल: மாவட்டம்) श्रीलङ्काको दोस्रो स्तरको प्रशासनिक विभाजनहरू हुन्। श्रीलङ्कामा २५ जिल्लाहरू व्यवस्थित छन्।^[1] प्रत्येक जिल्ला एक जिल्ला सचिव अन्तर्गत प्रशासित हुन्छ, जसलाई केन्द्र सरकारले नियुक्त गरेको हुन्छ। जिल्ला सचिवालयको मुख्य कार्यमा केन्द्र सरकार र प्रशासनिक सचिवालयको सञ्चार र गतिविधिलाई समन्वय गर्ने समावेश छ।^[2]

श्रीलङ्काका जिल्लाहरू දිස්ත්‍රි‌ක්‌ක மாவட்டம்
श्रेणी	दोस्रो स्तरको प्रशासनिक विभाजन
अवस्थिति	श्रीलङ्का
सङ्ख्या	२५ मा
जनसङ्ख्या	९२,२३८–२,३२४,३४९
क्षेत्रफल	६९९–७,१७९ वर्ग किमी
सरकार	जिल्ला सचिवालय

इतिहास

अनुराधापुरा राज्यको समयमा देशलाई धेरै प्रशासनिक एकाइहरूमा विभाजन गरिएको थियो। राज्यलाई तीन प्रान्तमा विभाजन गरिएको थियो; राजरता, रुहुना र मलाया रात। यिनीहरूलाई थप साना एकाइहरूमा विभाजन गरिएको थियो जसलाई राटा भनिन्छ।^[3]

कालान्तरमा प्रदेश सङ्ख्या बढे पनि दोस्रो तहको प्रशासनिक विभाजन भने यथावत नै रह्यो। तर, देश अन्ततः एक भन्दा बढी राज्यमा विभाजित भएपछि र विदेशी औपनिवेशिक मिसनहरू अवतरण र देशका केही भागहरू आफ्नो नियन्त्रणमा लिएपछि यो संरचना परिवर्तन हुन थाल्यो। जाफना राज्यमा चारवटा प्रान्तसहितको यस्तै प्रशासनिक संरचना भएको देखिन्छ।^[3]

सबैभन्दा नयाँ जिल्ला फेब्रुअरी १९८४ मा किलिनोच्ची जिल्ला थियो, र वर्तमान संविधानले श्रीलङ्काको क्षेत्र २५ प्रशासनिक जिल्लाहरू मिलेर बनेको छ। यी जिल्लाहरूलाई श्रीलङ्काको संसदको प्रस्तावद्वारा उपविभाजित वा एकीकरण गर्न सकिन्छ।^[4]

जिल्लाहरू

जिल्ला	नक्सा	प्रदेश	सदरमुकाम	भूमि क्षेत्र किमी २	कुल क्षेत्रफल किमी २	जनसङ्ख्या (२०१२)
अम्पारा		पूर्वी प्रदेश	अम्पारा	7003422200000000000४,२२२ (१,६३०)	7003441500000000000४,४१५ (१,७०५)	६४९,४०२
अनुराधापुरा		उत्तर मध्य प्रदेश	अनुराधापुरा	7003666400000000000६,६६४ (२,५७३)	7003717900000000000७,१७९ (२,७७२)	८६०,५७५
बदुल्ला		उवा प्रदेश	बदुल्ला	7003282700000000000२,८२७ (१,०९२)	7003286100000000000२,८६१ (१,१०५)	८१५,४०५
बट्टिकलोआ		पूर्वी प्रदेश	बट्टिकलोआ	7003261000000000000२,६१० (१,०१०)	7003285400000000000२,८५४ (१,१०२)	५२६,५६७
कोलम्बो		पश्चिमी प्रदेश	कोलम्बो	7002676000000000000६७६ (२६१)	7002699000000000000६९९ (२७०)	२,३२४,३४९
गाले		दक्षिणी प्रदेश	गाले	7003161700000000000१,६१७ (६२४)	7003165200000000000१,६५२ (६३८)	१,०६३,३३४
गम्पहा		पश्चिमी प्रदेश	गम्पहा	7003134100000000000१,३४१ (५१८)	7003138700000000000१,३८७ (५३६)	२,३०४,८३३
हम्बनटोटा		दक्षिणी प्रदेश	हम्बनटोटा	7003249600000000000२,४९६ (९६४)	7003260900000000000२,६०९ (१,००७)	५९९,९०३
जाफना		उत्तरी प्रदेश	जाफना	7002929000000000000९२९ (३५९)	7003102500000000000१,०२५ (३९६)	५८३,८८२
कलुतर		पश्चिमी प्रदेश	कलुतर	7003157600000000000१,५७६ (६०८)	7003159800000000000१,५९८ (६१७)	१,२२१,९४८
क्यान्डी		मध्य प्रदेश	क्यान्डी	7003191700000000000१,९१७ (७४०)	7003194000000000000१,९४० (७५०)	१,३७५,३८२
केगल्ल		सबरगमुवा प्रदेश	केगल्ल	7003168500000000000१,६८५ (६५१)	7003169300000000000१,६९३ (६५४)	८४०,६४८
किलिनोच्चि		उत्तरी प्रदेश	किलिनोच्चि	7003120500000000000१,२०५ (४६५)	7003127900000000000१,२७९ (४९४)	११३,५१०
कुरुनेगल		उत्तर पश्चिमी प्रदेश	कुरुनेगल	7003462400000000000४,६२४ (१,७८५)	7003481600000000000४,८१६ (१,८५९)	१,६१८,४६५
मन्नार		उत्तरी प्रदेश	मन्नार	7003188000000000000१,८८० (७३०)	7003199600000000000१,९९६ (७७१)	९९,५७०
मातले		मध्य प्रदेश	मातले	7003195200000000000१,९५२ (७५४)	7003199300000000000१,९९३ (७७०)	४८४,५३१
मातर		दक्षिणी प्रदेश	मातर	7003127000000000000१,२७० (४९०)	7003128300000000000१,२८३ (४९५)	८१४,०४८
मुनेरगला		उवा प्रदेश	मुनेरगला	7003550800000000000५,५०८ (२,१२७)	7003563900000000000५,६३९ (२,१७७)	४५१,०५८
मुलैतिवु		उत्तरी प्रदेश	मुलैतिवु	7003241500000000000२,४१५ (९३२)	7003261700000000000२,६१७ (१,०१०)	९२,२३८
नुवर एलिय		मध्य प्रदेश	नुवर एलिय	7003170600000000000१,७०६ (६५९)	7003174100000000000१,७४१ (६७२)	७११,६४४
पोलोन्नारुव		उत्तर मध्य प्रदेश	पोलोन्नारुव	7003307700000000000३,०७७ (१,१८८)	7003329300000000000३,२९३ (१,२७१)	४०६,०८८
पुत्तलम		उत्तर पश्चिमी प्रदेश	पुत्तलम	7003288200000000000२,८८२ (१,११३)	7003307200000000000३,०७२ (१,१८६)	७६२,३९६
रत्नपुरा		सबरगमुवा प्रदेश	रत्नपुरा	7003323600000000000३,२३६ (१,२४९)	7003327500000000000३,२७५ (१,२६४)	१,०८८,००७
त्रिन्कोमाली		पूर्वी प्रदेश	त्रिन्कोमाली	7003252900000000000२,५२९ (९७६)	7003272700000000000२,७२७ (१,०५३)	३७९,५४१
वावुनिया		उत्तरी प्रदेश	वावुनिया	7003186100000000000१,८६१ (७१९)	7003196700000000000१,९६७ (७५९)	१७२,११५
कुल				7004627050000000000६२,७०५ (२४,२११)	7004656100000000000६५,६१० (२५,३३०)	२०,३५९,४३९

सन्दर्भ सामग्रीहरू

1. "At a Glance", Sri Lanka in Brief, Government of Sri Lanka, मूलबाट ७ जुलाई २००९-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच २१ जुलाई २००९।
2. "Performs Report and Accounts—2008" (PDF), District and Divisional Secretariats Portal—Ministry of Public Administration and Home Affairs, मूलबाट २०११-१०-०३-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच २००९-०७-२९। वेब्याक मेसिन अभिलेखिकरण २०११-१०-०३ मिति
3. Yogasundaram, Nath (२००६), A Comprehensive History of Sri Lanka from Prehistory to Tsunami, Vijitha Yapa Publishers, आइएसबिएन 978-955-665-002-0।
4. "Chapter 1: The People, The State and Sovereignty", The Constitution of Sri Lanka, Government of Sri Lanka, मूलबाट ३१ मे २०१४-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच २१ जुलाई २००९।