छ दिने युद्ध

छ दिने युद्ध Six-Day War (हिब्रु : מלחמת ששת הימיםמלחמת ששת הימים, Milhemet Sheshet Ha Yamim; अरबी भाषा: النكسةالنكسة, an-Naksah, "The Setback" or حرب ۱۹٦۷حرب ۱۹٦۷, Ḥarb 1967, "War of 1967"), जुन युद्ध, १९६७ अरब-इजरायल युद्ध वा तेस्रो अरब-इजरायली युद्धको रूपमा चिनिन्छ । इजरायली र  र ५ -१० जुन १९६७ मा इजरायल र इजिप्ट (संयुक्त अरब गणतन्त्र को रूपमा चिनिन्थ्यो)का छिमेकि देशहरू जोर्डन र सिरिया लडेका थिए ।

छ दिने युद्ध
अरब- इजरायल द्वन्दको भाग
युद्ध अघि र पछि इजरायलले कब्जा गरेका भूभाग
मिति ५-१० जुन १९६७ ( ६ दिन ) स्थान मध्य पुर्व परिणाम इजरायली विजय भौगोलिक परिवर्तन इजरायल द्वारा इजिप्टबाट गाजा पट्टि र सिनाइ प्रयाद्विप , जोर्डनबाट पश्चिमी तट र सिरियाबाट गोलन हाइट्स कब्जा
योद्धा
इजरायल	इजिप्ट  सीरिया  जोर्डन इराक Supported by: PLO[स्रोत नखुलेको]  लेबनान
सेनापतिहरू
लेभी एस्कोल मोसे डायन् यित्जाक रबीन उजी नार्किस मोत्ता गुर इजरेल ताल मोर्देचाई होड येशायाहू गविश एरियल शरोन	गमाल अब्देल नासेर अब्देल हाकिम अमेर अब्दुल मुनिम रिअद हुसेनn जियाद इबिन शकर असद घानमा सलाह जदिद नरुद्दिन अल-अतास्सी अब्दुल रहमान अरिफ
शक्ति
५०,००० सेना २१४,००० रिजर्भ ३०० जंगी जहाज ८००ट्यांक कुल शक्ति: २६४,००० १,००,००० परिचालित	इजिप्ट: २४०,००० सिरिया , जोर्डन, र इराक : ३०७,००० ९५७ जंगी जहाज 2,५०४ ट्यांक लेबनान : 2 जंगी जहाज कुल शक्ति: ५४७,००० २४०,००० परिचालित
मृत्यु र क्षति
७७६-९८३ मृत्यु ४,५१७ घाइते १५ बन्दी ४०० ट्यांक नष्ट[1] ४७ जहाज ध्वस्त	इजिप्ट: १०,०००-१५,००० मृत्यु वा वेपत्ता ४,३३८ बन्दि [2] जोर्डन : ६९६ मृत्यु वा वेपत्ता[3][4] ५३३ बन्दि सिरिया : २,५०० मृत्यु [5][6][7] ५९१ बन्दी इराक : १० मृत्यु ३० घाइते लेबनान: १ हवाईजहाज नष्ट सयौ ट्यांक नष्ट ४५२ + हवाईजहाज नष्ट
२० इजरायली नागरिक मृत्यु ३४ अमेरिकी नेभी, मृत्यु [8][9] १७ सोभियत मराइन् मृत्यु

१९४८ अरब-इजरायली युद्ध पछि इजरायल र यसको छिमेकीहरु बीचको सम्बन्ध कहिल्यै पूर्णतया सामान्यतया थिएन। सन् १९५६ मा इजरायलले मिश्रको सिनाइ प्रान्तमा  आक्रमण गरे, यसको उद्देश्यले १९५० देखि इजरायली जहाजमा मिस्रले लगाएको रोक हटाउनु थियो थियो । इजरायल पछि हट्न बाध्य भए, तर टेयरको स्ट्रिट्स खुला रहनेछ भन्ने ग्यारेन्टी जित्यो। जबकि संयुक्त राष्ट्र सशस्त्र बल सीमामा  तैनाथ भएको थियो, त्यहाँ कुनै असैनिकीकरण सम्झौता भएको थिएन । ^[10]

युद्ध

जून १९६७ सम्मको अवधिमा, तनावहरू खतरनाक रूपमा बढ्यो। इजरायलीले १९५६ को पछाडि आफ्नो पद दोहोर्याए कि टायरको स्ट्रिटको बन्दोडिङको यो शिपिंगमा क्यासस बेली हुनेछ। मे मईमा मिस्रका राष्ट्रपति गमाल अब्दुल नासेरले घोषणा गरे कि स्ट्राट्जमा इजरायली जहाजहरू बन्द हुनेछ र त्यसपछि इजरायलसँग यसको सीमाको साथमा मिस्र सेना परिचालन गरे । ५ जुनमा,  इजरायलीले इजिप्ट एयरफिल्डको विरुद्ध यो दावी गरेको थियो कि यो निस्क्रिय हवाई आक्रमणको शृङ्खला थियो । दावी र घटनाहरूको यो शृङ्खलासँग सम्बन्धित दावीहरू विवाद सम्बन्धित विषयमा एक विवाद हो।

इजिप्टेली आश्चर्यचकित भए, केही इजरायली क्षतिमा लगभग सम्पूर्ण इजिप्टेली वायु सेना ध्वस्त भयो, साथसाथै, इजरायलहरूले गाजा पट्टि र सिनियामा भू-हतियार ल्याए, जसलाई फेरि अचम्म लागे। केही प्रारम्भिक प्रतिरोध पछि, मिस्रका नेता गमाल अब्देल नासेरले सिनाई खाली गर्न आदेश दिए । इजरायलका सेनाहरूले  इजिप्टेलीलाई पश्चिमतिर फर्काए, जसले भारी हानि भोग्नु पर्यो र इजरायलले सिनाई कब्जा गरे।

नासेरले सीरिया र जोर्डनलाई  इजरायलमा आक्रमण सुरु प्रेरित गरे प्रारम्भिक भ्रमित अवस्थाको प्रयोग गरेर मिस्रले इजरायली हवाई हमलालाई पराजित गर्‍यो। इजरायली सेनाको आक्रमणले पूर्वी जेरुसेलम र पश्चिम तट जोर्डनबाट कब्जा गर्‍यो, जबकि सिरियामा  इजरायलले आक्रमणबाट गोलन हाइट्सको कब्जा गर्‍यो।

नतिजा

११ जुनमा, एक युद्धविराम हस्ताक्षर भएको थियो। युद्धमा, इजरायलले मिश्र, सीरिया र जर्डनियन सैनिकहरूलाई पराजित गरेको थियो, जसले १००० भन्दा कम सैनिकको क्षतिमा २०,००० भन्दा बढी सेनालाई मारिसकेका थिए। इजरायली सफलता एक राम्रो तरिकाले तैयारी र रणनीति ,अरब राज्यहरूको असक्षम नेतृत्व, र उनीहरूका असक्षम सैन्य नेतृत्व र रणनीतिको परिणाम थियो, । इजरायलले मिश्रबाट गाजा पट्टी र सिनाई प्रायद्वीप, जोर्डनबाट पश्चिम तट र सीरिया देखि गोलन हाइट्स कब्जा गर्‍यो । इजरायलको अन्तर्राष्ट्रिय स्थिरता आउदो वर्षहरूमा सुधारियो ।यसको विजयले मिश्र,जर्डन र सिरियालाई अपमान गर्‍यो, नाशरलाई परास्त गर्न नासरको नेतृत्व गरे; तिनी पछि इजरायलमा आफ्नो इस्तीफाको विरोधमा पुनःस्थापना गरे। इजरायलको विजयको गति र आराम पछि इजरायलको रक्षा बल (आईडीएफ) को भित्र एक खतरनाक अति आत्मविश्वास विकास भयो , १९७३ योम किपुर युद्धमा प्रारम्भिक अरब सफलतामा योगदान पुर्यायो , यद्यपि अन्ततः इजरायलका सेना सफल भए र अरब सैनिकहरूलाई पराजित गर्‍यो।

युद्धको परिणामस्वरूप नागरिकको विस्थापन लामो समयसम्म पीडित भए, जस्तै ३,००,००० प्यालेस्टिनीहरू वेस्ट बैङ्कबाट विस्थापित भए र लगभग १,००,००० सिरियाले गोलन हाइट्स छोडेर शरणार्थी बन्न बाध्य भए । अरब जगतभरि, यहूदी अल्पसंख्यक समुदायहरू भाग्ने वा हटाइएका थिए, मुख्यतः इजरायली वा युरोपमा जान लागे।

यो पनि हेर्नुहोस्

सन्दर्भ

1. Zaloga, Steven (1981). Armour of the Middle East Wars 1948–78 (Vanguard). Osprey Publishing.
2. "Israel Ministry 2004"
3. "The Six Day War 1967: Jordan and Syria", Simon Dunstan (Bloomsbury Publishing), २० फेब्रुअरी २०१३, अन्तिम पहुँच ६ जनवरी २०१८।
4. Wars in the Third World since 1945, (NY 1991) Guy Arnold
5. Tucker, Spencer C. (२०१०), The Encyclopedia of Middle East Wars. The United States in the Persian Gulf, Afghanistan, and Iraq Conflicts, ABC-CLIO, पृ: ११९८, आइएसबिएन 978-1-85109-947-4।
6. Woolf, Alex (२०१२), Arab–Israeli War Since 1948, Heinemann-Raintree, पृ: २७, आइएसबिएन 978-1-4329-6004-9।
7. Sachar, Howard M. (२०१३), A History of Israel: From the Rise of Zionism to Our Time, Random House, आइएसबिएन 978-0-8041-5049-1।
8. Gerhard, William D.; Millington, Henry W. (1981). "Attack on a SIGINT Collector, the USS Liberty" (PDF). NSA History Report, U.S. Cryptologic History series. National Security Agency. partially declassified 1999, 2003.
9. Both USA and Israel officially attributed the USS Liberty incident as being due to mistaken identification.
10. Major General Indar Jit Rikhye (२८ अक्टोबर २०१३), The Sinai Blunder: Withdrawal of the United Nations Emergency Force Leading...., Taylor & Francis, पृ: 8–, आइएसबिएन 978-1-136-27985-0।