मुन्धुम
From Wikipedia, the free encyclopedia
मुन्धुम (पेलन भनेर पनि चिनिन्छ) किरात जातिको पुरानो धार्मिक ग्रन्थ र लोक साहित्य हो।[1] यो नेपालको प्राचीन आदिवासी धर्म हो। लिम्बु भाषामा मुन्धुमको अर्थ 'ठूलो शक्तिको शक्ति' हुन्छ।[2][3] मुन्धुमले भारतीय उपमहाद्वीपमा वैदिक सभ्यताको उदय हुनुअघिदेखि नै पालना गरिएका याक्थुङ (लिम्बु) संस्कृति, रीतिरिवाज र परम्पराका धेरै पक्षहरूलाई समेट्छ।[4][5][6][7]
'थुङ्साप' र 'पेसाप' गरि मुन्धुमलाई दुई भागमा व्यवस्थित गरिएको छ।[8] संस्कृति, रीतिरिवाज र सामाजिक मूल्यहरूको लागि मार्गदर्शकको रूपमा सेवा गर्दै मुन्धुम धर्मभन्दा बाहिर फैलिएको छ। मुन्धुम पुरातन लिम्बु लिपिमा लेखिएको छ र विभिन्न लिम्बु जनजातिहरूमा भिन्न-भिन्न संस्करणहरू छन्। प्रत्येक जनजातिको विशिष्ट संस्कृतिको रूपमा सेवा गर्दै र अन्य जनजाति र मानिसहरूको सम्बन्धमा तिनीहरूको सामाजिक पहिचान र एकतालाई दर्शाउने गर्दछ। [9]