प्रयागराज
उतर प्रदेशको एक महानगर / From Wikipedia, the free encyclopedia
प्रयागराज, (विगतमा इलाहाबाद)[9] उत्तर भारतको उत्तर प्रदेशको पूर्वी भागमा स्थित एक नगर तथा इलाहाबाद जिल्लाको प्रशासनिक मुख्यालय हो। यसको प्राचीन नाम प्रयाग हो। यसलाई 'तीर्थराज' (तीर्थस्थलहरूको राजा) पनि भनिन्छ। हिन्दू मान्यता अनुसार, यहाँ ब्रह्माले सृष्टि कार्य पूर्ण भएपछि प्रथम यज्ञ गरेका थिए। हिन्दु धर्मावलम्बीहरूको सबैभन्दा ठूलो सम्मेलन महाकुम्भ हुने यो चार स्थलहरूमध्येको एक हो, बाँकी तीन हरिद्वार, उज्जैन तथा नासिक हो। हिन्दू धर्मग्रन्थहरूमा वर्णित प्रयाग स्थल पवित्रतम नदी गङ्गा र यमुनाको सङ्गममा स्थित छ। यहाँ सरस्वती नदी गुप्त रूपले सङ्गममा मिल्छ, अतः यो स्थानलाई त्रिवेणी सङ्गम भन्ने गरिन्छ जहाँ प्रत्येक बाह्र वर्षमा कुम्भ मेला लाग्छ।[10]
इलाहाबाद | |
---|---|
प्रयागराज | |
उपनामहरू: | |
निर्देशाङ्क: २५°२७′उ॰ ८१°५१′पू॰ | |
देश | भारत |
राज्य | उत्तर प्रदेश |
क्षेत्र | इलाहाबाद |
जिल्ला | इलाहाबाद |
सरकार | |
• प्रकार | नगर परिषद |
• अङ्ग | इलाहाबाद नगरपालिका परिषद |
• मेयर | अभिलासा गुप्ता (भाजपा) |
• मण्डलीय आयुक्त | आशिष कुमार गोयल |
• जिल्लाधिकारी | भानुचन्द्र गोस्वामी |
• प्रहरी महानिरीक्षक (इलाहाबाद क्षेत्र) | मोहित अग्रवाल |
• प्रहरी अधीक्षक | नितिन तिवारी |
क्षेत्रफल | |
• नगर | ८२ किमी२ (३२ वर्ग माइल) |
उन्नतांश | ९८ मिटर (३२२ फिट) |
जनसङ्ख्या (२०११)[5] | |
• नगर | १,११२,५४४ |
• क्रम | ३६औँ |
• घनत्व | १४०००/किमी२ (३५०००/वर्ग माइल) |
• महानगर | १,२१६,७१९ |
• महानगर क्रम | ४०औँ |
वासिन्दाहरू | इलाहाबादी |
भाषा | |
• आधिकारी | हिन्दी[7] |
• थप आधिकारिक | उर्दू[7] |
• क्षेत्रीय | अवधि[8] |
समय क्षेत्र | युटिसी+५:३० (भारतीय मानक समय) |
हुलाक क्रमाङ्क सङ्ख्या | २११००१-१८ |
टेलिफोन कोड | +९१-५३२ |
सवारी दर्ता | UP-70 |
लैङ्गिक अनुपात | ८५२ ♀/१०००♂ |
वेबसाइट | Official district website |
इलाहाबादमा राज्य सरकारको महत्त्वपूर्ण कार्यालयहरू स्थित छन्, जस्तै इलाहाबाद उच्च अदालत, प्रधान महालेखाधिकारी (एजी अफिस), उत्तर प्रदेश राज्य लोक सेवा आयोग, राज्य प्रहरी मुख्यालय, उत्तर मध्य रेलवे मुख्यालय, केन्द्रीय माध्यमिक शिक्षा बोर्डको क्षेत्रीय कार्यालय र उत्तर प्रदेश माध्यमिक शिक्षा परिषदको कार्यालय रहेको छ।