अबुल कलाम आजाद
From Wikipedia, the free encyclopedia
मौलाना साइद अबुल कलाम गुलाम मुहियुद्दिन अहमद विन खैरूद्दिन अल-हुसेनी अजाद (listenⓘ) (११ नोभेम्बर १८८८ – २२ फेब्रुअरी १९५८) एक भारतीय स्वतन्त्रता कार्यकर्ता, इस्लामिक धर्मशास्त्री, लेखक तथा भारतीय राष्ट्रिय कांग्रेसका वरिष्ठ नेता थिए। भारतको स्वतन्त्रता पछि, उनी भारत सरकारमा शिक्षा मन्त्री बने। उनलाई सामान्यतया मौलाना आजादको रूपमा सम्झिन्छ; मौलाना शब्दको सम्मानजनक अर्थ 'हाम्रो मालिक' हो र उनले आजाद (फ्री ) लाई आफ्नो उपनामको रूपमा अपनाएका थिए। भारतमा शिक्षा फाउन्डेसन स्थापना गर्न उनको योगदानलाई भारतभर राष्ट्रिय शिक्षा दिवसको रूपमा मनाएर उनको जन्मदिनलाई मान्यता दिइन्छ। [2]
मौलाना साइद अबुल कलाम आजाद | |
---|---|
भारतको पहिलोा शिक्षा मन्त्री | |
कार्यकाल १५ अगस्ट १९४७ – २ फेब्रुअरी १९५८ | |
प्रधानमन्त्री | ज्वाहरलाल नेहरू |
भारतको सांसद | |
कार्यकाल नोभेम्बर १९४६ – २६ जनवरी १९५० | |
व्यक्तिगत विवरण | |
जन्म | (१८८८-११-११)११ नोभेम्बर १८८८[1] मेका, हेजाद, ओटोमोन साम्राज्य (present-day साउदी अरेबीया) |
मृत्यु | २२ फेब्रुअरी १९५८(1958-02-22) (उमेर ६९) दिल्ली, भारत |
मृत्युुको कारण | ह्दयघात |
राजनीतिक दल | भारतीय राष्ट्रिय कांग्रेस |
जीवन साथी | जुलेखा बेगम |
पुरस्कार | भारत रत्न (सन् १९९२ मा मृत्यु पश्चात) |
हस्ताक्षर | |
एक युवाको रूपमा, आजादले उर्दूमा कविता र साथै धर्म र दर्शनमा ग्रंथहरू रचना गरे। उनी पत्रकारको रूपमा आफ्नो काम, ब्रिटिश राजको आलोचनात्मक कार्यहरू प्रकाशन गर्ने र भारतीय राष्ट्रवादको कारणहरूको समर्थन गरेर प्रसिद्धिमा पुगेका थिए। आजाद खिलाफत आन्दोलनको नेता बने, जसको समयमा उनी भारतीय नेता महात्मा गान्धीसँग नजिकको सम्पर्कमा आए। आजाद अहिंसक नागरिक अवज्ञाको गान्धीको विचारका एक उत्साही समर्थक बने र सन् १९१९ राउलेट एक्टको विरोधमा असहयोग आन्दोलनलाई व्यवस्थित गर्न काम गरे। आजाद प्रचार सहित गान्धी गरेको आदर्श आफूलाई स्वदेशी (आदिवासी) उत्पादन र स्वराज भारत (स्व-नियम) को प्रवर्घ्दकको रूपमा कार्य गरेका थिए। सन् १९२३ मा, ३५ वर्षको उमेरमा, उनी भारतीय राष्ट्रिय कांग्रेसको अध्यक्षको रूपमा सेवा गर्ने सबैभन्दा कान्छो व्यक्ति बने।