Woortaart

De Woortaart (ok Woortklass) seggt ut, to wat vun en Oort vun Wöör en Woort in en Satz tohören deit.

Verscheden Theorien

Wat de Woortaarten angeiht, gifft dat verscheden Theorien. In de ole Grammatik, de al in de Tiet vun de Antike upstellt wurrn is, geev dat de Lehr vun de tein Woortarten (Dionysios Thrax). In use Tiet hett Hans Glinz dorgegen de Lehr vun de fiev Woortarten upstellt. För de düütsche Spraak gifft dat denn ok noch de Lehr vun Zifonum/Hoffmann/Strecker, de noch wedder wat anners is. In verscheden Spraken kann dat ganz verscheden Woortarten geven. Een Woortaart, de in de een Spraak vörkümmt, fehlt mitunner in de annere. För düssen Artikel schall dat üm de Woortarten gahn, de dat in de plattdüütsche un in de hoochdüütsche Spraak gifft.

Nah de Lehr vun de Woortarten vun Dionysios Thrax gifft it düsse acht Woortarten: Nomen, Artikel, Pronomen, Partizip, Verb, Adverb, Konjunktion, Präposition.^[1]

De Lehr vun de tein Woortarten

Nah düsse Lehr gifft dat düsse tein Woortarten:

	plattdüütsch[2][3][4][5]		hoochdüütsch
Substantiv	Hauptwoort *	Hauptword	Hauptwort
Artikel		Geslägtsword	Geschlechtswort, Begleiter
Adjektiv	Egenschopswoort * **	Biword	Eigenschaftswort, Beiwort
Pronomen	Förwoort	Städword	Fürwort
Numerale	Tallwoort, Tahlwoort	Taalword	Zahlwort
Verb	Tietwoort, Do-Woort **	Tidword	Zeitwort, Tätigkeitswort, Tuwort/Tu-Wort (kindlich)
Adverb	Ümstandswoort	Verhältnisword [hoochdüütsch Verhältnißwort]	Umstandswort
Präposition		Forword	Vorwort, Verhältniswort
Konjunktion		Bindeword	Bindewort
Interjektion		Utropsword	Ausrufwort, Ausrufewort, Ausrufswort

* mönsterländsch: Hauptwaort (Mehrtall -wäörde), Egenschaftswaort
** nedderpreußisch: Egenschaftswoart, Doonwoard/Doonwoart (Mehrtall -weerd); Möddelwoart [= hoochdüütsch Mittelwort]

De Lehr vun de fiev Woortaarten

In düsse Lehr weert fiev Arten vun Wöör rutstreken:

• De Wöör, de een nich bögen kann → Partikels
• De Wöör, de een bögen kann
  • De Wöör, de een deklineren kann
    • Wöör mit een fast Genus → Substantiv
    • Wöör sünner een fast Genus
      • Wöör, wo dat keene högern Formen vun gifft (de een nich 'steigern' kann) → Pronomen
      • Wöör, wo dat een höger Form vun gifft (de een 'steigern' kann) → Adjektiv
  • Wöör, de een konjugeren kann → Verb

Kiek ok

• Plattdüütsche Grammatik.

Böker

• Zifonun/Hoffmann/Strecker/un anner Lüüd (1997): Grammatik der deutschen Sprache (De düütsche Spraak ehr Grammatik)

Weblinks

• Dat wichtigst öber Woortarten för de School (düütsch)
• Grammatik un indelen in Woortgruppen (düütsch)

Borns

1. Dionysios Thrax, Thomas Davidson: The grammar of Dionysios Thrax. Translated from the Greek by Thomas Davidson. 1874, S. 8 („13. On the Sentence“). Zitat (engelsch): „There are eight parts of speech: Noun, Verb, Participle, Article, Pronoun, Preposition, Adverb, and Conjunction.“
2. Marianne Kloock, Ingo Viechelmann: Uns plattdüütsch Spraakbook: auf hoch- und niederdeutsch / op hooch- un nedderdüütsch. Helmut Buske Verlag, Hamburg.
3. Die Glocke am Wochenende, Segg't äs up Platt
4. Karl Bink in Die Ostpreußen-Warte (1952)
5. Aug. Marahrens: Grammatik der Plattdeutschen Sprache. Zur Würdigung, zur Kunde des Characters und zum richtigen Verständniß derselben. Altona, 1858, S. 40f.