Tang-Dynastie
From Wikipedia, the free encyclopedia
De Tang-Dyanstie (chineesch 唐朝 tǎngcháo) was ene chineesche Kaiserdynastie, de dat Land in de Tied van 618 bet 907 beheersche. In de Tied van 690 bet 705 heersche korte Tied die Zhou-Dynastie, eer dat de Tang wedder an de Macht kemen. Se folge up de Sui-Dynastie un ende med de Tied van den fiev Dynastien un teggen Köningrieken. Historikers bekieket de Tang-Dynastie meest as enen Hoopgpunkt in de chineesche Historie, een güllen un weltopen Tiedöller. Dat Gebeed, dat de Heerscher van de Tang-Dynastie verövern kam meest dat Gebeed van de Han-Dynastie liek.
De Li-Familie grünne de Dynastie, na dat se sik den Daalgang van de Sui-Dynastie tonütte maakt het, un so ene stabile Tied un dat Vörankumen in Technologie un Kultuur, tomindsen in de eerste Halve van de Tang-Dynasteie möögik maakt het. De Heerschop van Wu Zeitian, de de Wu-Zhou-Dynastie begrünne un de enige chineesche Kaisersche was, het de Tangsyanstie kort unnerbroken. De slimme An-Lushan-Rebelioon (755–763) brochte dat Land to’n Beven un de Zentraalmacht begunn in de twede Halve van de Dynastie den Inflood to verlesen. So as ook de Sui-Dynastie tovöre, hadde de Tang-Dynastie een Administratschoondsysteem, in dat Beamte Examen schreven up den Posten to kumen. As regionale Militäranförer (節度使, jiédùshǐ) in’n 9. Jaarhunderd upkemen un Macht winnen konnen ünnergraven se de Zentraalmacht. Tohoop med Burenupstänne hadde dat denn ook de Folge, dat de Taal Minschen in dat Riek daalgung un vele flüchten mossten, een groten Deel van de Lüde in Armood leevt het, so dat de Zentraalmacht upletst 907 tohoopbroken is.
De Höövdstad van den Tang was Chang’an (vandage Xi’an) un was in de Tied de gröttste Stad up de Welt. Twee maal tellen de Tang de Minschen in den Riek un schätten de Taal up 50 Millionen.[3][4] To’n Enne van de Tang-Dynastie leven överslagen 80 Millionen Minschen in den Riek.[5][6][7] Siene velen Unnerdanen nütte dat Riek proffesschonelle Armeen uptostellen, de över hunderddusend Mann stark weren. So versöchten dat Riek de nomaadschen Völker in Zentraalasien to bewtingen un kunn wichtige inbringlike Hannelswege as de Siedenstrate uprichten. Vele Rieke un Staten wieder af talen den Tang-Riek Tribute un vele Regionen buten dat Riek beheerschen de Tang indirekt as Protektorate. Man de Tang-Dynastie hadde nich bloot politsch man ook kulturell groten Inflood in oostasiaatschen Naverstaten, to’n Bispeel Japan un Korea.
De chineesche Kultuur is in de Tied upblööt. Allgemeen geld de Tang-Dynastie os dat güllen Tiedöller för de chineesche Dichtkunst. De twee beröömsten chineeschen Dichters Li Bai un Du Fu schapen eer Wärk in de Tied van de Tang-Dynastie. Vele beröömte Malers so as Han Gan, Zhang, Xuan un Zhou Fang leven in de Tied un ook de chineesche Musik hadde enen Hoogpunkt an den Kaiserhove. De Geleerten uut de Tang-Dynastie faten vele histoorsche Literatuur af, man ook Enzyklopädien un geograafsche Arbeden. Wichtige Dinge, de in de Tang-Dynastie uutfunnen worden, weren de Blockdruck. De Buddhismus nam in düsse Tied groten Inflood up de chineesche Kultuur. Man in den 840-er Jaren begunn aiser Wuzong den Buddhismus to unnerdürcken, so wat de Religionn den Inflood verlüstig güng.