![cover image](https://wikiwandv2-19431.kxcdn.com/_next/image?url=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7d/Head_Platon_Glyptothek_Munich_548.jpg/640px-Head_Platon_Glyptothek_Munich_548.jpg&w=640&q=50)
Platon
From Wikipedia, the free encyclopedia
Platon (ooldgreeksch Πλάτων Pláton, latiensch Plato; * 428/427 v. Chr. in Athen oder Aigina; † 348/347 v. Chr. in Athen) weer en Philosophen ut Grekenland in dat Tiedoller vun de Antike. He is een vun Sokrates siene Schölers ween un hett in allerhand Warke Denken un Methode vun sien Meester vorstellt. He wuss mit allerhand Saken um to gahn un is as Schriever un as Denker faken de Eerste ween, de rutfunnen hett, wo dat up togahn möss. So is he in de Geschicht vun de Philosophie een vun de Lüde wurrn, de unbannig bekannt sünd un de groten Infloot utöövt hefft. In de Metaphysik un Kennistheorie, in de Ethik, Anthropologie, Staatstheorie, Kosmologie, Kunsttheorie un Spraakphilosophie hett he klaar maakt, wo dat um gung, un ok Lüde, de in zentrale Fragen gegen em gegenan gahn sünd, mössen sik dor an holen – so as sien Schöler Aristoteles.
![Thumb image](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7d/Head_Platon_Glyptothek_Munich_548.jpg/640px-Head_Platon_Glyptothek_Munich_548.jpg)
He hett den upschreven Dialog as de eenzig passliche Form ankeken, wo he mit wiesen konn, wie in de Philosophie de Wohrheit socht warrt. Dor kann een in sehn, wie en Problem gemeensam unnersocht warrt. So hett he dor mit to hulpen, dat de Dialog, de as Form vun Literatur man eerst jung weer, sik dörsetten konn un en Alternative wurrn is to Lehrschrift un to Rhetorik, wat bit dorhen de bekannten Middels to’n Dorstellen un Overtügen weern. Dor hett he ok Motive un Formen ut Mythos un Dichtung bi bruukt. So konn he siene Gedanken noch bunter utmalen un beter kloor maken. Man dör düsse Aart, siene Menung to verklookfideln, hett he sik nich up en Dogma fast leggt un hett up allerhand Fragen, de ut siene Ansichten folgen döen, keen düütliche Antwoort geven oder hett dat de Lesers over laten, kloor to maken, wat noch nich düütlich weer. He woll de Lesers ja dor to bringen, sik sülms egene Gedanken to maken.
En zentral Thema for Platon is de Fraag ween, wie een to en seker Weten ohn Twiefel kamen kann un wie man so en Weten vun blot man Menungen unnerscheden kann. In de eersten Dialoge geiht em dat dor sunnerlich um, na to wiesen, dat dat, wo de Lüde up to wüllt un wat se for dat richtige Doon ankiekt, nich langt oder nich to bruken is. He will den Leser mööglich maken, dat he insehn kann, nix to weten, un dat he sik nich mehr an verkehrt un inbillt Weten holen deit. In de Schriften ut de middelste Tied vun sien Wark versocht he, mit de Ideenlehr en Grundlaag for echt Weten up to boen, wo een sik up verlaten kann. He is dor overtüügt vun, dat so en Weten sik nich betrecken kann up de Objekte, de he mit siene Sinnen to faten kriggt, vunwegen, dat de sik jummers ännert. Nee, blot, wat in en schier geistige Welt geven is un ewig is un ohn Lief un sik nich ännern deit, wat ok mit de Sinnen nich to faten is kann de Grundlaag for allens Weten ween. Dat sünd de „Ideen“, de he as Ur- un Vorbiller vun allens ankieken deit, wat mit de Sinnen to griepen is. He will dat plausibel maken, dat de Seel nich starven deit un seggt, se harr Andenel an de Ideenwelt. Dor harr se ok en Togang to de afslute Wohrheit mit, de dat dor geven deit. Wenn een sik mit Philosophie afgeven deit un sik na düsse Wohrheit umdreiht un sik dor klöker in maakt, kann he rutfinnen, wo he for bestimmt is. Dor kann he sik in zentrale Fragen vun dat Leven mit torecht finnen. Den Staat siene Upgave sütt Platon dor in, dat he allens up Schick bringt for de Borgerslüde un Gerechtigkeit upstellt. Vundeswegen pluckt Platon de Fraag ut’neen, wie de Verfaten vun en idealen Staat dat an’n besten tostann bringt. In de latern Warke ruckt de Ideenlehr to’n Deel en beten na achtern. To’n Denel kickt he ok noch mol nippe to, wat dat mit de Probleme up sik hett, de vun düsse Lehr herkaamt. Man in de Naturphilosophie un de Kosmologie, mit de he sik in’t Oller befaten deit, lett he de Idenen bi sien Verklaren vun den Kosmos en bannige Rull spelen.
Platon hett „Platon siene Akademie“ grünnt. Dat weer de ollste Institutschoon vun en Philosophenschool in Grekenland. Vun dor ut hett sik de Platonismus over de antike Welt utbreedt. Dat geistige Arv vun Platon hett up allerhand Aart Infloot utöövt up tahlrieke jöödsche, christliche un islaamsche Philosophen. Ok de Aristotelismus, wat faken de Punkt ween is, vun den alternative Modelle in dat Middeloller un de fröhe Nutied utgahn sünd, stunn up den Grund vun en Ut’neensetten mit Platon.