Noorddüütsch Hoochdüütsch
From Wikipedia, the free encyclopedia
From Wikipedia, the free encyclopedia
Noorddüütsch Hoochdüütsch, dat sünd de Dialekten vun de hoochdüütsche Spraak in Noorddüütschland, dor wo ok Plattdüütsch snackt warrt.
Nadem Hoochdüütsch in dat 16./17. Johrhunnert Middelsassisch as Schriftspraak aflööst harr, weer ok wiederhen Plattdüütsch de sprakene Spraak in Noorddüütschland. Ok de Oberschicht hett tooerst noch wiederhen Plattdüütsch snackt, aver in dat 18. Johrhunnert geev dat denn in de groten Städer de eersten Lüüd, de ünner sik Hoochdüütsch snackt hebbt. Dat weren toeerst temlich lütte Gruppen, aver mit dat 19. un fröhe 20. Johrhunnert is disse Grupp denn bilütten jümmer grötter worrn.
Op’n Lannen geev dat bet in dat 20. Johrhunnert keen gröttere Grupp vun Lüüd, de ünner sik Hoochdüütsch snackt hebbt. Aver de Lüüd hebbt, sietdem dat de Schoolplicht geev, all Hoochdüütsch lehren müsst un mit Frömme hebbt de Lüüd denn fakener Hoochdüütsch snackt.
In disse Tied vun dat 18. bet 20. Johrhunnert hett sik en Reeg vun regionale Varianten vun dat Hoochdüütsche rutbillt, de bi Woordschatz, Satzbo un Luudgestalt faken vun dat Standard-Hoochdüütsche afwieken dee un veel vun dat Plattdüütsche övernahmen hett. Vör allen Hannober as Residenzstadt harr vele Verwaltungsbeamte un al fröh hett sik dat Hoochdüütsche dörsett. Dorvun doot sik veel Lüüd ut Hannober un ümto dor nu mit dick, dat se dat reinste Hochdeutsch sprechen. Aver disse fröhe Övernahm vun dat Hoochdüütsche hett dor ok to föhrt, dat Tied weer, dat sik dor en egen Dialekt vun dat Hoochdüütsche rutbillt hett.
En besünners starke Mischform vun Plattdüütsch un Hoochdüütsch is dat Missingsch.
Zentren vun dat Hoochdüütsche in Noorddüütschland weren:
Berlin as Residenzstadt vun’n König vun Prüßen is de eerste plattdüütsche Stadt, in de dat Hoochdüütsche Foot faat hett. Anners as in all de annern Städer hett sik dat Hoochdüütsche in Berlin ok kumplett dörsett un dor warrt al siet meist 200 Johr keen Platt mehr snackt. Dat Berlinsche weer bet vör hunnert Johr eng op de Stadt Berlin un en lütten Striepen in’n Landkreis Dahme-Spreewald begrenzt. De Dialekt hett sik denn aver in de letzten hunnert Johr wied in dat Ümland utbreedt un de Brannenborgschen Dialekten vun dat Plattdüütsche deelwies verdrängt. Ümto Berlin hebbt sik denn toeerst in lütte Rebeden hoochdüütsche Spraakformen dörsett, to’n Bispeel dat Eberswalder Kanaldüütsch langs’n Finowkanal. Aver in ganz Brannenborg sünd nu al Formen vun de hoochdüütschen Berlin-Brannenborgschen Dialekten to finnen.
