Roet (tiedschrift)

Roet (ondertitel: Letterkundig Tiedschrift) is een Drèents- en aanderstalig kwartaolblad veur literetuur, daoras 't eerste nommer van uutkwaamp op 1 april 1979. 't Blad wördden oorspronkelijk uutegèven deur Martin Koster; vandage döt det Het Drentse Boek, onderdiel van 't Huus van de Taol in Beilen. Een zölfstaandige redactie, die op 't mement bestiet uut Lukas Koops, Ton Peters, Jan Harbers en Sacha Landkroon, bepaolt wat of d'r in 't blad kump.

Roet, harfst 2008, 30e jaorgang

In Roet stiet veural Drèents- en Nederlaandstalig wark. Vake viej d'r ok bi'jdragen in 't (Westerkertiers) Grunnings in. Riegelmaotig is d'r een themanummer. De mieste bi'jdragen bestaot uut gedichten en körte verhalen; daornaost hej ok beschouwings en boekbesprèkings. Schrievers die tègenwoordig riegelmaotig an Roet bi'jdraagt, bint onder aandern Annije Maria Brans, Rouke Broersma, Anne Doornbos, Jan Germs, Willem Haandrikman, Lukas Koops, Gerard Stout, Cathrien Thalen, Tonko Ufkes, John B. Vorenkamp, Ria Westerhuis en Atze van der Wijk.

Roet wördden in Grunning nao-evolgd deur Krödde en in Oost-Frieslaand deur Diesel.

Geschiedenis

Oprichting

De studenten Nederlaands Martin Koster en Ton Kolkman, die al ervaring hadden as redacteurs van 't Nedersaksische tiedschrift De Pennevogel, hebt Roet op-ezet um een stee te bieden veur Drèentstalige literetuur die naor heur mening niet goed terechte kun in 't treditionelere blad Oeze Volk. Koster schreef oaver 't opzetten van Roet:

De anleidende woorden bint espreuken in café De Slingerij an de Aweg. [...] Wij (een man of zeuven, achte) die oenze moederspraok niet vergeten wolden [...]

'Der zul een literair tiedschrift in 't Drèents komen mutten', zee ik tegen Anton, 'Oeze Volk, dat ken ik nou wel.'

'Dan muw op stee an de slag', zee Anton mit een voortvarendheid die mij van hum hogelijk verbaosde. En hij gung verdan: 'kom mit naor mien huus, dan begunne wij votdalijk.'

Die naomiddag, aovend en nacht weur de eerste Roet, 't tiedschrift daor Drenthe nooit op ewacht hef, bij menare bedacht. Inclusief de name (ik bin gek op 't bedèenken van namen) en de VVV (de geachte redactieleden Vosbargen, Vlintenhouwer, Voestbiel).^[1]

Bloemlezings uut Roet

In 1984 verscheen de bloemlèzing Old zeer: vief jaor Roet (Het Drentse Boek, Zuudwolde), mit een aordig edetailleerd veurwoord van de oprichters Koster en Kolkman oaver de beguntied van 't tiedschrift. In 2004 verscheen (as jaorgaank 26, nommer 3 van Roet) de bloemlezing Strèupers van de taol: 25 jaor Roet, bij 'nkander gaard deur Martin Koster. De titel hiervan is een knipoog naor de bloemlèzing uut de Drèentse schrieveri'je Scheupers van de taol, det 't jaor daorveur verschenen was.

Openstelling veur Nederlaandstalig wark

Roet was in 't begun hielemaol in 't Drèents, mar na tien jaor wördden 't beleid veraanderd en wördden d'r ok wark in 't Nederlaands en of en toe een aandere taal op-eneumen. De schriever Jan Veenstra, redactielid van 1984 töt en mit 1998, hef dit as volgt verantwoord:

Op mijn initiatief is het blad, dat eerst alleen Drentse teksten publiceerde, tweetalig geworden. Het samen optrekken van Drentse en Nederlandstalige schrijvers leek mij een goede en voortdurende impuls voor kwaliteitsverbetering van de Drentse literatuur.^[2]

Openstelling veur Nedersaksisch wark in aandere variaanten

Tussen 2020 en 2023 kwamen der van Roet themanummers uut aover en mit schrieverije in 't Nedersaksisch van respectievelijk Grunning, Aoveriessel, de Achterhoek en de Stellingwarven. Gastredacteurs van dizze nummers waren respectievelijk Fieke Gosselaar, Martin ter Denge, Hans Mellendijk en Abel Darwinkel. Töt dan toe was Roet een tiedschrift ewest veur Drèentstalige schrieverije en veur Nederlaandstalige en aanderstalige schrieverije deur Drenten of mit een Drèentse biending. De themanummers waren een eerste uting van de wens van de redactie um die eerste kattegorie, Drèentstalige schrieverije, te verbrieden töt schrieverije in alle soorten Nedersaksisch. De bedoeling daorachter was um 't blad toekomstbestendiger te maken, umdet 't andiel Drèentstalig wark mangs betuun kun wezen. Aover dizze plannen stund in 't 'Veur de leesder' van 't zomernummer 2023:

De mienings van lezers en schrievers bleken nogal verdield. Stark verdield kuj wel zeggen. Paartie lu waren bang dat dizze keus het absolute einde van Roet zul betieken, aandern zagen het as een goed middel um weer jaoren veuroet te kunnen. De redactie hef der nog ies weer oetgebreid over risselveerd en is oeteindelijk tot het volgende besluut kommen. Het Drents Letterkundig Tiedschrift Roet hef in het vervolg de naom Letterkundig Tiedschrift Roet. In het blad is ruumte veur literair wark in verschillende Nedersaksische regiotaolen en ok veur Nederlandstaolig wark oet de regio. Drèents wark blef naodrukkelijk anwezig. De huidige Roet-redactie blef saomenwarken met vaste (gast)redacteuren oet de verschillende regio's.

Reyer Onno van Ettingen-pries

In 1984 zette Roet een tweijaorlijkse literaire anfieterpries op, de Reyer Onno van Ettingen-pries. De pries mus jonge schrievers anfietern die mit ni'jmoods Drèentstalig proza, dichtwark, teniel of essayistiek kwamen det uutsteeg boaven 't traditionele. Mit ingaank van 1994 vund de pries een voortzetting in de SNS-Bank Drenthe Cultuurpries, ofdieling literetuur.

Winnaars van de Reyer Onno van Ettingen-pries hebt ewest:

• 1985: de Nörger schriefster Jannie Boerema veur heur hiele oeuvre
• 1987: de Ekselder schriefster Miny Hofsteenge wègens heur verdiensten veur 't eschreven Drèents
• 1989: de Ni'j-Balinger schriever Rieks Siebering veur In de varte giet de harmonie veurbij
• 1991: de schriefster Suze Sanders veur heur Drèentstalige gedichten en heur oaverzettings uut 't Noors
• 1995: SNS-Bank Drenthe Cultuurpries veur de redactie van Roet veur heur hiele wark

Rifferenties

1. Martin Koster oaver zien tied as student an 't Nedersaksisch Instituut in Grunning, en 't opzetten van Roet mit Anton Klokmann (Ton Kolkman). Uut Rouke Broersma (samenstelling en inleiding) (2003), Scheupers van de taol: Bloemlezing van de Drèentse Schrieverij 1837-2003, Zuudwolde: Stichting Het Drentse Boek
2. Jan Veenstra op zien webstee

Uutgaonde verwiezing

• Infermaotie oaver Roet op de webstee van Het Drentse Boek (umdale scrollen)

Dit stok is eskreven in 't Zuudwest-Zuud-Drèents van de Drèents-Oaveriesselse grèensstreek.