Nederlaand
From Wikipedia, the free encyclopedia
Nederlaand is n West-Europees laand dat an de Noordzee ligt en hef n totale kustliende van 451 kilometer. De buurlaanden van Nederlaand bin Duutslaand en België. De heufstad van t laand is Amsterdam, de regeringszetel is Den Haag. Aandere belangrieke stejen bin: Rötterdaam, mit één van de grootste havens van de wereld, Utrecht, t verkeersknooppunt van t laand, Groningen (veural veur t noorden), en Eindhoven in de provinsie Noord-Braobaant is de vuufde stad van t laand. De Karibiese eilaanden Bonaere, Sunte-Eustasius en Saba maken as biezundere gemeenten deel uut van t laand.
 |
Kiek op Nederlaand (deurverwiespagina) veur aandere betiekenissen van Nederla(a)nd. |
| Nederland | ||
 |  | |
 Ligging van Nederlaand | ||
| Basisgegeavens | ||
| Officiele språke | Nederlaands[1] | |
| Höyvdstad | Amsterdam[2] | |
| Regeringsform | konstitusionele monarchie | |
| Godsdeenst | 29% katteliek 9% hervormd 6% PKN 4% griffemeerd 4% moslim 6% aandere karke / levensbeschouwing 42% niet-geleuvig (2009, bron: CBS) | |
| Geografy en bevolking | ||
| Uppervlakde - Water | 41.543 km² 18,41% | |
| Inwoanertal | 17.948.000 (jannewaori 2024) [3] | |
| Koordinaten | 52° 9′ N, 5° 18′ O | |
| Oaverige | ||
| Volksleed | Wilhelmus | |
| Münteynheid | euro (EUR of €) | |
| Tydzone | +1 | |
| Nationale feystdag | 27 april (Koningsdag), 5 mei (Bevriejingsdag) | |
| Web | Kode | Tel. | .nl | NLD | 31 | |
Nederlaand, inklusief de Karibiese eilaanden Bonaere, Sunte-Eustasius en Saba, vormen samen mit Aruba, Curaçao, Sunte-Marten t Koninkriek der Nederlaanden. De verhoudingen bin bepaold in t Statuut veur t Koninkriek der Nederlaanden van 1954. Nederlaand hef in totaal twaolf provinsies en 342 gemeenten (2024).
De twee offisiële talen van Nederlaand bin t Nederlaands en t Fries. t Nedersaksies en t Limburgs hebben as streektaal n legere staotus as t Fries, zo as vermeld steet in t statuut veur de minderheidstalen. De twee aandere niet-Germaanse streektalen bin t Jiddisj en Romani. Aandere talen die vake espreuken wörden bin van allochtone aofkomst; namelik: t Turks, Berbers, Arabies (Marokkaans dialekt), Papiaments, Sranantongo en Chinees.
t Nederlaandse staotsheufd is Willem-Alexander. De premier is noen Dick Schoof.
t Koninkriek der Nederlaanden kreeg de staotus die t noen hef, as konstitusionele monarchie, in 1815 onder koning Willem I van Nederlaand.
t Grondgebied van Nederlaand, België en Luxemburg wördden offisieel an t Koninkriek toe-ewezen, allewel Luxemburg as deel van de toemaolige Duutse Bond mit Nederlaand verenigd wördden deur middel van n personele unie.
In 1830 wördden België onaofhankelik van Nederlaand en wördden n zelfstandig koninkriek. De "Belgiese" provinsies Limburg en Luxemburg wördden bie disse splitsing op-edeeld.
Luxemburg wördden laoter (in 1890) n zelfstandig groothartogdom, toe mit de dood van koning Willem III de Ottoonse takke van de Nassaus uutstörf in de mannelike liende. De Nederlaandse krone gung over op de vrouwelike arfgenaam, koneginne Wilhelmina, mer Luxemburg gung over op de Walramse takke van t huus Nassau, umdat ze daor de Saliese opvolgingswet (allinnig manluui op de trone) hadden.
In de Eerste Wereldoorlog bleef Nederlaand neutraal, mer in de Tweede Wereldoorlog leed t onder vuuf jaor Duutse bezetting. Mit de Duutse anval op Nederlaand wördden Rotterdam ebombardeerd, waorbie t sentrum zwat helemaole verrineweerd wördden. Ruum 100.000 Nederlaandse jodemeensen wördden deur t regime vermeurd.
Nao de oorlog begun, mit behulp van t Marshallplan uut de Amerika, de heropbouwing, die tot grote welvaort leien en waordeur Nederlaand n moedern, industrieel laand wördden. Tegeliekertied dung Nederlaand zeutjes an aofstaand van zien posisie as koloniale macht.
In 1951 was Nederlaand medeoprichter van de Europese Gemeenschap veur Kolen en Staol, die uuteindelik uutgreuiden tot de Europese Unie.
In 1953 wördden Nederlaand etröffen deur n waotersnoodramp. As reaksie hierop wördden de Deltawarken (voltooid in 1986) en de Maeslantkering (voltooid in 1997) ebouwd.
In 2002 vervöng Nederlaand de eigen munt, de Nederlaandse gulden, samen mit de meeste aandere EU-laanden deur de Europese munt, de euro.
In 2010 bin de eilaanden Curaçao en Sunte-Marten amparte laanden ewörden binnen t koninkriek, net as Aruba dat t al was sinds 1986. t Veurmaolige laand de Nederlaandse Antillen wördden aofeschaft en de overige eilaanden (Bonaere, Sunte-Eutstasius en Saba) bin deel ewörden van t Europese Nederlaand as biezundere gemeente.
De Nederlaandse vlagge besteet uut dree horizontale baonen van gelieke heugte in de kleuren rood, wit en blauw. De vlagge stamp uut 1579, toe de onaofhankelikheid van Nederlaand uutereupen en offisieel goedekeurd wördden in 1796. In 1937 wördden t bevestigd as nasionaal embleem deur koneginne Wilhelmina.
t Wit en blauw bin de livreikleuren van t Franse vorstendom Orange, waor t koningshuus van aofstamp. t Rood was oorspronkelik oranje, naor de naam van t vorstendom, mer wördden in de loop van de 17e eeuw vervöngen deur vermiljoenrood, dat bie zeeslagen makkeliker te herkennen was. Op feestdagen die van doon hebben mit t koningshuus of bie diplomatieke reizen naor t butenlaand wörden oek wel n oranje wimpel boven de vlagge ehöngen. Veerder wörden t oranje gebruukt as nasionale herkenningskleur.
Over de aofmetingen van de vlagge bin gien veurschriften. In t algemeen mut de lengte in verhouding ween mit de breedte (dreje tot tweje). Op de Nederlaandse vlagge ma'j (behalven a'j der toestemming veur hebben) gien enkele versiering of aandere toevoeging anbrengen. Oek t gebruuk van n vlagge zonder versiering beheurt nao-eleefd te wörden. (n Vlaggedoek veur versiering mag wel, bieveurbeeld in de vorm van draperieën.)
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
