Khoisan (volk)
From Wikipedia, the free encyclopedia
Khoisan (ˈkɔɪsan), of volgens de hüdige khoekhoegowab-skryvwyse Khoe-Sān (uutspreaken as [kxʰoesaːn]), is ne sammelnaam vöär de inheymske lüde in et süden van Afrika. Dåründer valt de Khoekhoen en de San. Se wordet ouk wal es büskesmänne nöömd (afrikaansk: Boesmans en engels: Bushmen,[1] når et neaderlandske bosjesman en Saake in et Nǁng).
Med name de khoekhoen warren eyrder bekend as hottentotten, ne onomatopee uut et neaderlandske hot-en-tot vöär de klikgelüden dee in de Khoekhoespråken vöärkoamet. By öäre vroge kolonisaty van de Kaap gavven de neaderlanders de khoekhoen drank üm se uut te lokken nen rituelen dans up te voren. De tekst by de dans klüng vöär neaderlanders as "hot-en-tot".
Van de Sān wördt vake dacht dat se jager-sammelders sint in de kalahariwööste en deylen van Botswana, Namibie, Angola, Zambia, Zimbabwe, Lesotho en Süüdafrika. Et woord sān kümt uut de khoekhoe-språke en bedüdet enkel sammelders ("dee wat saken van de grund upkryget") dee gin vey holdet. Sou gebröäken se et vöär alle jager-sammeldergrupen in südelik Afrika en slöög et vöäral up de leavenswyse, nit up volksafkoamst. Khoekhoen hevt an de andere kante wal ne etniske bedüding en slöt up een antal grupen dee nauw verwante språken küürt. See leidet een bestån van herders in de Süüdafrikaanske Kaapstreake en Namibie, wår as de khoekhoevolker nama en damara leavt.
De khoekhoestreaken en sān wordt under de term khoisan evöngen. See sint de volker van vöär de vermeynde bantu-trek, ungeveyr 1500 töt 2000 jår terügge.
Vöäle khoesānvolker sint rechtstreykse afstammelingen van ne vroge verspreiding van de moderne menske når südelik Afrika, vöär 150.000 jår eleaden. Öare språken hebt een antal typologiske oavereynkoamsten, mär dat geyt vöäral um de klikkonsonanten. Se sint nit terügge te leiden töt eyne deylde vöärolderspråke. Rechtevoord gevt et teminste drey språkfamilys: (khoe-kwadi, !ui-taa en kx'a). Geleyrden hebt bewäärd dat de khoekhoeǁaen (khoekhoevolker) in de latere Steyntyd når südelik Afrika henkoamen sint en möägelikerwys oavernöämen döär bantuvolker.[2]