နာဂလူမျိုးတို့သည် မြန်မာနိုင်ငံမြောက်ဘက် အိန္ဒိယနိုင်ငံနှင့် မြန်မာနိုင်ငံနယ်စပ်ရှိ နာဂတောင်တန်းတွင် နေထိုင်ကြသူများဖြစ်သည်။ သီးခြားနေထိုင်သော အုပ်စုလေးများဖြစ်ပြီးနာဂမျိုး စုစု ပေါင်း များစွာ ကွဲပြားလျက် ရှိသည်။ လူမျိုးများအားဖြင့် တစ်မျိုးတည်း ဖြစ်သော်လည်း ယင်းတို့ နေထိုင်ရာဒေသ၏ ပထဝီဝင် အနေအထားကိုလိုက်၍ စကားနှင့် ဓလေ့ထုံးစံများ အနည်းငယ်စီ ခြားနားကွဲလွဲနေကြ ရသည်။
ထင်ရှားသော နာဂလူမျိုးစုများမှာ မြန်မာနိုင်ငံဘက်ခြမ်းရှိ နာဂတောင်တန်းများတွင် နေထိုင်ကြသော ခယ်မြူငန် (နောက်ကော်) နာဂ၊ လိုင်းနောင် (ထန်ဂန်) နာဂ၊ တန်ရှန်း (တန်ဆား၊ဟိုင်းမီ၊ပန်မီး) နာဂ၊ ပါရာနာဂ၊ မကူရီနာဂ၊ တန်ခွန်နာဂ၊ ကောန်ညက်နာဂ၊ အနန်နာဂ၊ မောန်ဆန်းနာဂ၊ မော်ယောန်းနာဂ၊ လမ်းကန်းနာဂ၊ ခေါင်ဆိုင်နာဂ (မသေချာပါ) တို့ဖြစ်သည်။ အာသံနယ်ဘက်ခြမ်းရှိ နာဂတောင်တန်းတွင်မူ အန်ဂါမီနာဂ၊ ကောန်ညက်နာဂ၊ အောင်းနာဂ၊ ကျာ့ခဆန်းနာဂ၊ လော်ထားနာဂ၊ ဆန်းထန်းနာဂနှင့် ဆီးမား (ဆူမီး) နာဂ စသည်တို့ ထင်ရှား၏။[၁]
နာဂတစ်မျိုးလုံးကို ခြုံကြည်လျှင် ရုပ်ရည်မှာ မြန်မာနှင့် အလွန်တူ၏။ ကိုယ်လုံးကိုယ်ထည် တောင့်တင်း၍ အရပ်မြင့်၏။ မိန်းမများ ဝတ်ဆင်သည့် အပြာရောင် အင်္ကျီသည် မွန်ကိုလူမျိုးတို့နှင့် ဆင်ဆင်တူ၍ မျက်နှာဝိုင်းသည့် မိန်းကလေးများသည် အပျိုဆိုလျှင် ဆံပင်အရှည်မထား၊ ကတုံးနီးပါးခန့် ရိပ်ထား၏။ အိမ်ထောင်ပြုမှသာလျှင် ဆံပင်အရှည် ထားကြသည်။ ယောက်ျားများသည် ခြေထောက်နှင့် ခါးကြီးကွင်းများ ဆင်ယင်ကြသည်။ နားပေါက်၌ ချဉ်မျှင်စများ သွင်းထားကြသည်။ ပုတီးကုန်းများ၊ ခရုခွံများကို “ကျား”ရော “မ”ပါ တပ်မက်စွာ ဆင်ယင်ကြသည်။
နာဂတို့၏ အိမ်ထဲမှာ တဲတန်းရှည် မြေစိုက်အမိုး ကုပ်ကုပ်နှင့် လျှိုပေါက်တံခါးပေါက် ဖောက်ထားသည်။ တဲ၏ အလယ်တစ်နေရာတွင် မြေကြီးများကို ဘောင်ရန်ထည့်ထားပြီးလျှင် မီးဖို ၃၊ ၄ ဖိုမျှ ပြုလုပ်ရန် မီးအမြဲ ထည့်ထားကြသည်။
ရွာတိုင်းတွင် အတိုင်ပင်ခံဇရပ်ဟု ဆိုနိုင်သော ယောက်ျားဆောင်များနှင့် ချစ်ဂေဟာများ ထားရှိလေ့ရှိသည်။ အတိုင်ပင်ခံဇရပ်များတွင် ယောက်ျားများ စုဝေး၍ ရပ်မှုရွာမှု ကိစ္စအရပ်ရပ်ကို နံနက်တိုင်း ဆွေးနွေးလေ့ရှိကြသည်။ ထိုနောက်မှ လယ်ကွင်းသို့ ဆင်းကြသည်။ ဇရပ်တွင် ကုလပ်တက် သဖွယ် သစ်သားကို ထွင်းရန်လုပ်ထားသော စည်ကြီးများရှိသည်။ ရန်သူလာလျှင်ဖြစ်စေ၊ ဝမ်းသာသော အထိမ်းအမှတ်ဖြစ်စေ စည်ကိုထုနှက် ကြသည်။ ရွာပတ်လည်၌လည်း ကင်းတဲများ ထားသည်။ ရန်သူလာမည်ဟု သတင်းရထားလျှင် ကင်းအစောင့် ချထားလေ့ရှိသည်။
ချစ်ဂေဟာများမှာမူ လူနှစ်ယောက် နေသာရုံ အခန်းငယ်လေးများ ဖွဲ့ထားသည်။ တဲအလယ်ရှိ မီးဖိုမှ အလင်းရောင်သာရှိ၍ အခြားအလင်းရောင်မရှိ မှောင်မဲလျက်ရှိ၏။ ညနေစောင်းသည်နှင့် တပြိုင်နက် နာဂ သမီးရည်းစားများ အလျိုလျိုလာရောက်ကြ၍ ချစ်တင်းနှောကြလေသည်။
နာဂလူမျိုးများသည် သင်္ခြိုင်းဂူများကို ရွာထဲ၌လည်းကောင်း ရွာလမ်းနံဘေး၌ လည်းကောင်း တည်ထားကြသည်။ ဂူပေါ်တွင် တင်ထားသော ကျောက်တုံးများကို ကြည့်ပါက ထိုသူ အသက်ရှင်စဉ်က ခေါင်းဖြတ်ခဲ့သမျှကို သိရှိနိုင်ရန်ဖြစ်ပြီး ကျောက်တုံးငယ်များမှာမူ သူ၏ ချစ်သူ အရေအတွက်ကို ဖော်ပြထားခြင်းဖြစ်၏။ အချို့လူများ၌ ကျောက်တုံးငယ် (60) ခန့်ကိုပင် တွေ့ရတတ်သည်။
နာဂလူမျိုးများ ကိုင်ဆောင်သော လက်နက်မှာ လှံ၊ တုတ်ရှည်ထိပ်တွင် ဓားမတိုသဖွယ် တပ်ဆင်ထားသော လက်နက်နှင့် လေးမြှားတို့ပင်ဖြစ်သည်။ လှံတံ၌ ဆိတ်မွှေးများကို ရောင်စုံဆေးဆိုး၍ တပ်ဆင်ထားကြ၏။ လှံသွားတွင် အဆိပ်လူးလေ့လည်းရှိ၏။ ပေ (၃၅) မှ (၄၀) အတွင်း လက်မှန်းတည့်အောင် ပစ်နိုင်စွမ်းရှိသည်။
နာဂတို့ စစ်တိုက်နည်းမှာ ညဉ့်ဘက်တွင် ရွာတစ်ရွာကို ဝိုင်းထားပြီး နံနက်လင်းသည်နှင့် ရုတ်တရက် ဝင်ရောက်တိုက်ခိုက်ခြင်းမျိုး ဖြစ်သည်။ အုပ်စုတစ်စုက ရွာထဲကိုဝင်၍ မြင်မြင်သမျှကို ခေါင်းဖြတ်တိုက်ခိုက်၏။ အခြားအုပ်စုက ရွာနှင့်မလှမ်းမကမ်းရှိ စပါးကျီးများကို မီးတင်ရှိုလေ့ရှိသည်။
နာဂလူမျိုးတို့ ခေါင်းဖြတ်ရခြင်းမှာ ထိုသို့ ခေါင်းဖြတ်ရခြင်းအားဖြင့် မှော်အတတ်ကို ရရှိနိုင်သည်ဟု အစွဲအယူ ရှိကြသောကြောင့်ဖြစ်၏။ အချို့ ခေါင်းအရနည်းလျှင် ခေါင်းတစ်လုံးတည်းကိုပင် ဝေခြမ်းယူကြရသည်။ ခေါင်းများများ ဖြတ်နိုင်သူသည် လူစွမ်းကောင်းဖြစ်ပြီး ထိုသူ၏ အိမ်ပေါက်ဝ၌ ဖြတ်ထားသော ခေါင်းများကို ကြိမ်ကြိုးနှင့် ချီလျက် ဆွဲချိတ်ထားသည်ကို တွေ့နိုင်ကြသည်။
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
