ဟစ်ဘစ်စကက်စ်

ဟစ်ဘစ်စကက်စ် (Hibiscus)^[2][3]သည် မာလဗေးစီ (Malvaceae)မျိုးရင်းဝင် ပန်းပွင့်သောအပင်တို့၏ မျိုးစုအမည် ဖြစ်သည်။ ဤမျိုးစု (genus)သည် ကြီးမားသောမျိုးစုတစ်ခုဖြစ်ပြီး၊ ရာပေါင်းများစွာသော မျိုးစိတ် (species)တို့ ပါဝင်သည်။ သမပိုင်းဇုန်၊ ဆာ့ဗ်တျော့ပစ် (Subtropics - အပူပိုင်းဇုန်နှင့် သမပိုင်းဇုန်ကြားဒေသ)၊ အပူပိုင်းဇုန်တို့တွင် တွေ့ရသဖြင့်၊ အအေးပိုင်းဇုန်များမှလွဲ၍ ကမ္ဘာအနံ့တွေ့ရသော အပင်တစ်မျိုး ဖြစ်သည်။ ဤမျိုးစိတ်ဝင် အပင်တို့၌ ကြီးမား၍ သိသာထင်ရှားသောပန်းများ ပွင့်လေ့ရှိပြီး၊ ယေဘုယျအားဖြင့် ဟစ်ဘစ်စကက်စ် (အင်္ဂလိပ်: hibiscus)ဟု ခေါ်ကြသည်။ အင်္ဂလိပ်ဘာသာတွင် ရို့စ်မဲလို(rose mallow)ဟုလည်း တချို့ကခေါ်ကြသည်။ ဟာဒီဟစ်ဘစ်စကက်စ် (hardy hibiscus)၊ ရို့စ်အော့ဖ်ရှရွန် (rose of sharon)၊ တျော့ပစ်ကယ်ဟစ်ဘစ်စကက်စ် (tropical hibiscus)ဟုလည်း ခေါ်ကြသေးသည်။

ဟစ်ဘစ်စကက်စ်
ခေါင်ရန်းပန်း (Hibiscus rosa-sinensis)
မျိုးရိုးခွဲခြားခြင်း
လောက:	Plantae
Clade:	Angiosperms
Clade:	Eudicots
Clade:	Rosids
မျိုးစဉ်:	Malvales
မျိုးရင်း:	Malvaceae
မျိုးရင်းသေး:	Malvoideae
မျိုးဇာတ်:	Hibisceae
မျိုးစု:	Hibiscus ကားလ် လင်းနီးယပ် (L.)
မျိုးစိတ်
၆၇၉ မျိုးစိတ်
Synonyms[1]
Bombycidendron Zoll. & Moritzi Bombycodendron Hassk. Brockmania W.Fitzg. Pariti Adans. Wilhelminia Hochr.

မြန်မာနိုင်ငံရှိ ဤမျိုးစုဝင် အပင်အချို့

မြန်မာနိုင်ငံတွင်သိသော ခေါင်ရန်းပန်းသည် ဤဟစ်ဘစ်စကက်စ်မျိုးစုဝင် ဖြစ်ပြီး၊ သိပ္ပံအခေါ်အဝေါ်မှာ Hibiscus rosa-sinensis ဖြစ်သည်။ ချဉ်ပေါင်သည်လည်း ဤမျိုးစုဝင်ဖြစ်ပြီး၊ သိပ္ပံအခေါ်အဝေါ်မှာ Hibiscus sabdariffa ဖြစ်သည်။

သရုပ်ဖော်ပြချက်

ဟစ်ဘစ်စကက်စ်ပန်း၏ ပြောင်းလဲပုံ အဆင့်များ
ဝတ်မှုန် အစေ့များ	အသီး	ဝတ်မှုန်ခံ (stigma)

ဟစ်ဘစ်စကက်စ် ပန်းမျိုးကွဲပုံများ

ဟာဝိုင်ယီပြည်နယ်ရှိ အဖြူရောင် Hibiscus arnottianus	(အလွန်ကြီးသော) အပူပိုင်းဒေသ Hibiscus rosa-sinensis 'Madonna'
Hibiscus hirtus	Hibiscus lobatus
Hibiscus hispidissimus	အဝါရောင် ဟစ်ဘစ်စကက်စ်
စိုက်ပျိုးထားသော နီဝါရောင် ဟစ်ဘစ်စကက်စ်	စိုက်ပျိုးထားသော အဝါရောင် ဟစ်ဘစ်စကက်စ်

မျိုးစိတ်များ

ဆာ့ဗ်တျော့ပစ် (Subtropics - အပူပိုင်းဇုန်နှင့် သမပိုင်းဇုန်ကြားဒေသ)နှင့် အပူပိုင်းဇုန်တို့တွင် ခေါင်ရန်းသည် လူသိအများဆုံး ဟစ်ဘစ်စကက်စ်မျိုးစုဝင်အပင် ဖြစ်သည်။

ဤမျိုးစုတွင် ပါဝင်သော မျိုးစိတ်အချို့မှာ အောက်ပါအတိုင်း ဖြစ်သည်။

• Hibiscus abelmoschus L. (Abelmoschus moschatus ဟုလည်း ခေါ်ကြသည်။) Medik.^[4]
• Hibiscus abelmoschus var. betulifolius Mast. (Abelmoschus moschatus ဟုပင် ခေါ်ကြသည်။) Medik.^[5]
• Hibiscus abelmoschus var. genuinus Hochr. (Abelmoschus moschatus ဟုပင် ခေါ်ကြသည်။) Medik.^[6]
• Hibiscus laevis abutiloides Willd. (အမည်ကွဲ၊ Talipariti tiliaceum var. pernambucense (Arruda) Fryxell)^[7]
• Hibiscus abyssinicus Steud. (အတည်မပြုရသေးသောအမည်)^[8]
• Hibiscus acapulcensis Fryxell^[9]
• Hibiscus acerifolius Salisb. (အတည်မပြုရသေးသောအမည်)^[10]
• Hibiscus acerifolius DC. (အတည်မပြုရသေးသောအမည်)^[11]
• Hibiscus acetosaefolius DC. (အတည်မပြုရသေးသောအမည်)^[12]
• Hibiscus acetosella Welw. ex Hiern.^[13] ချဉ်ပေါင်ရိုင်း (false roselle)
• Hibiscus acicularis
• Hibiscus aculeatus—comfortroot
• Hibiscus altissimus
• Hibiscus andongensis
• Hibiscus angolensis
• Hibiscus aponeurus^[14]
• Hibiscus archeri—Archer's hibiscus
• Hibiscus aridicola
• Hibiscus arnottianus A.Gray—kokiʻo ʻula (ဟာဝိုင်ယီ)
• Hibiscus asper—bush roselle
• Hibiscus austroyunnanensis
• Hibiscus barbosae
• Hibiscus benguellensis
• Hibiscus berberidifolius
• Hibiscus bernieri
• Hibiscus bifurcatus—fork-bracted rosemallow
• Hibiscus biseptus—Arizona rosemallow
• Hibiscus bojerianus
• Hibiscus boryanus—foulsapate marron
• Hibiscus brackenridgei A.Gray—Hawaiian hibiscus maʻo hau hele
• Hibiscus burtt-davyi
• Hibiscus caerulescens
• Hibiscus caesius—dark-eyed hibiscus (တောင်အာဖရိက)
• Hibiscus calyphyllus—lemonyellow rosemallow (အာဖရိက အပူပိုင်းဇုန်)
• Hibiscus cameronii—Cameron's hibiscus, pink hibiscus
• Hibiscus cannabinus L.—Kenaf
• Hibiscus castroi
• Hibiscus cisplatinus—rosa del rio
• Hibiscus citrinus
• Hibiscus clayi O.Deg. & I.Deg.—Hawaiian red hibiscus (Hawaii)
• Hibiscus clypeatus—Congo mahoe
• Hibiscus coccineus (Medik.) Walter—scarlet rosemallow
• Hibiscus colimensis
• Hibiscus columnaris—mahot rempart
• Hibiscus comoensis
• Hibiscus congestiflorus
• Hibiscus costatus
• Hibiscus coulteri—desert rosemallow
• Hibiscus cuanzensis
• Hibiscus dasycalyx—Neches River rosemallow
• Hibiscus denudatus Benth.—pale face (Southwestern United States, Northwestern Mexico)
• Hibiscus dimidiatus
• Hibiscus dioscorides Anthony G. Miller (Yemen)
• Hibiscus diplocrater
• Hibiscus diriffan A.G.Mill. (Yemen)
• Hibiscus diversifolius—swamp hibiscus
• Hibiscus dongolensis
• Hibiscus donianus
• Hibiscus elatus—mahoe
• Hibiscus elegans
• Hibiscus engleri—wild hibiscus
• Hibiscus escobariae
• Hibiscus excellii
• Hibiscus ferrugineus
• Hibiscus ficalhoanus
• Hibiscus flavoroseus
• Hibiscus fragilis DC.—mandrinette (Mascarene Islands)
• Hibiscus fragrans
• Hibiscus fritzscheae
• Hibiscus fugosioides
• Hibiscus furcellatus Desr.—lindenleaf rosemallow (Caribbean, ဖလော်ရီဒါ, ဗဟိုအမေရိက, တောင်အမေရိက, ဟာဝိုင်ယီ)
• Hibiscus fuscus
• Hibiscus genevii Bojer (Mauritius)
• Hibiscus gilletii
• Hibiscus gossweileri
• Hibiscus grandidieri
• Hibiscus grandiflorus Michx.—swamp rosemallow (Southeastern United States)
• Hibiscus grandistipulatus
• Hibiscus grewiifolius
• Hibiscus hamabo
• Hibiscus hastatus
• Hibiscus heterophyllus—native rosella
• Hibiscus hirtus—lesser mallow
• Hibiscus hispidissimus
• Hibiscus huellensis
• Hibiscus hybridus
• Hibiscus indicus
• Hibiscus insularis Endl.—Phillip Island hibiscus (Phillip Island)
• Hibiscus integrifolius
• Hibiscus jaliscensis
• Hibiscus kochii
• Hibiscus kokio—red rosemallow
• Hibiscus labordei
• Hibiscus laevis All. (=H. militaris)—halberd-leaved rosemallow (central and eastern North America)
• Hibiscus lasiocarpos—woolly rosemallow
• Hibiscus lasiococcus
• Hibiscus lavaterioides
• Hibiscus laxiflorus
• Hibiscus leptocladus (Northwest Australia)
• Hibiscus leviseminus
• Hibiscus lilacinus—lilac hibiscus
• Hibiscus liliiflorus—Rodrigues tree hibiscus
• Hibiscus longifolius
• Hibiscus longisepalus
• Hibiscus ludwigii
• Hibiscus lunariifolius
• Hibiscus macilwraithensis - ဩစတြေးလျ
• Hibiscus macrogonus
• Hibiscus macrophyllus—largeleaf rosemallow
• Hibiscus macropodus
• Hibiscus makinoi—Okinawan hibiscus
• Hibiscus malacophyllus Balf.f. (ယီမင်)
• Hibiscus malacospermus
• Hibiscus martianus— heartleaf rosemallow
• Hibiscus moscheutos L.—crimsoneyed rosemallow (Central and Eastern North America)
• Hibiscus mutabilis L.—cotton rosemallow, Confederate rose (အရှေ့အာရှ)
• Hibiscus paramutabilis
• Hibiscus pedunculatus
• Hibiscus pernambucensis—seaside mahoe
• Hibiscus phoeniceus—Brazilian rosemallow
• Hibiscus platanifolius
• Hibiscus quattenensis
• Hibiscus poeppigii—Poeppig's rosemallow
• Hibiscus radiatus—monarch rosemallow
• Hibiscus rosa-sinensis L.—Chinese hibiscus (အရှေ့အာရှ)
• Hibiscus sabdariffa L.—roselle, omutete, or sorrel
• Hibiscus schizopetalus—fringed rosemallow
• Hibiscus scottii
• Hibiscus socotranus
• Hibiscus sinosyriacus
• Hibiscus splendens
• Hibiscus stenanthus Balf.f. (ယီမင်နိုင်ငံ)
• Hibiscus striatus—striped rosemallow
• Hibiscus sturtii ဩစတြေးလျ
• Hibiscus syriacus L. (type species)—rose of Sharon (အာရှ)
• Hibiscus taiwanensis S.Y. Hu
• Hibiscus tiliaceus L.—sea hibiscus (ဩစတြေးလျ, အရှေ့တောင်အာရှ, အိုရှန်းနီးယား)
• Hibiscus tozerensis - ဩစတြေးလျ
• Hibiscus trilobus—threelobe rosemallow
• Hibiscus trionum L.—flower-of-an-hour
• Hibiscus vitifolius—tropical rose mallow
• Hibiscus waimeae A.Heller—kokiʻo keʻokeʻo (ဟာဝိုင်ယီ)

ကိုးကား

1. Genus: Hibiscus L။ Germplasm Resources Information Network။ United States Department of Agriculture (2007-10-05)။ 2010-05-28 တွင် မူရင်းအား မော်ကွန်းတင်ပြီး။ 2010-02-16 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
2. Oxford English Dictionary
3. Sunset Western Garden Book, 1995:606–607
4. Hibiscus abelmoschus L. — The Plant List။ 16 January 2021 တွင် မူရင်းအား မော်ကွန်းတင်ပြီး။ 26 October 2016 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
5. Hibiscus abelmoschus var. betulifolius Mast. — The Plant List။ 3 October 2020 တွင် မူရင်းအား မော်ကွန်းတင်ပြီး။ 26 October 2016 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
6. Hibiscus abelmoschus var. genuinus Hochr. — The Plant List။ 16 January 2021 တွင် မူရင်းအား မော်ကွန်းတင်ပြီး။ 26 October 2016 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
7. Hibiscus abutiloides Willd. — The Plant List။ 3 October 2020 တွင် မူရင်းအား မော်ကွန်းတင်ပြီး။ 26 October 2016 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
8. Hibiscus abyssinicus Steud. — The Plant List။ 3 October 2020 တွင် မူရင်းအား မော်ကွန်းတင်ပြီး။ 26 October 2016 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
9. Hibiscus acapulcensis Fryxell — The Plant List။ 12 September 2022 တွင် မူရင်းအား မော်ကွန်းတင်ပြီး။ 26 October 2016 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
10. Hibiscus acerifolius Salisb. — The Plant List။ 3 October 2020 တွင် မူရင်းအား မော်ကွန်းတင်ပြီး။ 26 October 2016 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
11. Hibiscus acerifolius DC. — The Plant List။ 3 October 2020 တွင် မူရင်းအား မော်ကွန်းတင်ပြီး။ 26 October 2016 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
12. Hibiscus acetosaefolius DC. — The Plant List။ 3 October 2020 တွင် မူရင်းအား မော်ကွန်းတင်ပြီး။ 26 October 2016 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
13. Hibiscus acetosella Welw. ex Hiern — The Plant List။ 18 March 2017 တွင် မူရင်းအား မော်ကွန်းတင်ပြီး။ 26 October 2016 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
14. "Plant use of the Maasai of Sekenani Valley, Maasai Mara, Kenya" (2006). Journal of Ethnobiology and Ethnomedicine 2: 22. doi:10.1186/1746-4269-2-22. PMID 16674830.