![cover image](https://wikiwandv2-19431.kxcdn.com/_next/image?url=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b7/Magnetic_field_of_loop_3.svg/langmy-640px-Magnetic_field_of_loop_3.svg.png&w=640&q=50)
လျှပ်စစ်သံလိုက်ကွိုင်
From Wikipedia, the free encyclopedia
လျှပ်စစ်သံလိုက် ကွိုင် သည် ကွိုင် ပုံစံ ( ခရုပတ် သို့မဟုတ် helix ) ကဲ့သို့သော လျှပ် ကူး ပစ္စည်း တစ်မျိုးဖြစ်သည်။ [1] [2] လျှပ်စစ်မော်တာများ၊ ဂျင်နရေတာများ၊ လျှပ်ကူးကိရိယာများ ၊ လျှပ်စစ် သံလိုက်များ ၊ ထရန်စဖော်မာများ နှင့် အာရုံခံကွိုင်များကဲ့သို့သော စက်ပစ္စည်းများတွင် လျှပ်စစ်စီးကြောင်းများကို သံလိုက် စက်ကွင်းများနှင့် အကျိုးသက်ရောက်သည့် လျှပ်စစ်သံလိုက်ကွိုင်များကို အသုံးပြုသည်။ လျှပ်စစ်စီးကြောင်းတစ်ခုသည် သံလိုက်စက်ကွင်းတစ်ခုထုတ်လုပ်ရန် ကွိုင်၏ဝါယာကြိုးမှတစ်ဆင့် ဖြတ်သွားသည် သို့မဟုတ် အပြန်အလှန်အားဖြင့် ကွိုင်အတွင်းပိုင်းမှတဆင့် ပြင်ပ အချိန်ပြောင်းလဲနေသော သံလိုက်စက်ကွင်းသည် conductor အတွင်းရှိ EMF ( ဗို့အား ) ကိုထုတ်ပေးသည်။
ဤ ဆောင်းပါးသည် အခြားဘာသာစကားမှ မူကြမ်းသဘောမျိုး ဘာသာပြန်ထားသော ဆောင်းပါးဖြစ်သည်။ ပါဝင်သောအကြောင်းအရာများမှာ ဘာသာနှစ်ခုလုံးကို ကျွမ်းကျင်မှုမရှိသော ကွန်ပျူတာ သို့မဟုတ် ဘာသာပြန်ဆော့ဝဲလ် တမျိုးမျိုးအသုံးပြု၍ ရရှိလာသော အကြောင်းအရာများဖြစ်သည်။ ပြည့်စုံကြွယ်ဝသော ဘာသာပြန်မှုဖြစ်စေရန် ကူညီနိုင်ပါသည်။ |
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b7/Magnetic_field_of_loop_3.svg/640px-Magnetic_field_of_loop_3.svg.png)
လျှပ်ကူးပစ္စည်းတစ်ခုခုမှဖြတ်၍ လျှပ်စီးကြောင်းသည် Ampere ၏ဥပဒေ ကြောင့် စပယ်ယာပတ်ပတ်လည်တွင် စက်ဝိုင်းပုံသံလိုက်စက်ကွင်းကို ဖန်တီးသည်။ [3] coil ပုံသဏ္ဌာန်ကို အသုံးပြုခြင်း၏ အားသာချက်မှာ ၎င်းသည် ပေးထားသော လျှပ်စီးကြောင်းမှ ထုတ်ပေးသော သံလိုက်စက်ကွင်း၏ ခွန်အားကို တိုးမြင့်စေခြင်း ဖြစ်သည်။ သီးခြားဝိုင်ယာကြိုးများမှ ထုတ်ပေးသော သံလိုက်စက်ကွင်းများသည် ကွိုင်၏အလယ်ဗဟိုကို ဖြတ်သန်းသွားကာ ထိုနေရာတွင် ခိုင်ခံ့သောအကွက်တစ်ခုထွက်လာရန် ( superpose ) ပေါင်းထည့်သည်။ [3] ဝိုင်ယာအလှည့်များလေလေ၊ အကွက်ထွက်အားကောင်းလေဖြစ်သည်။ အပြန်အလှန်အားဖြင့် Faraday ၏ induction ဥပဒေ ကြောင့် ပြောင်းလဲလာသော ပြင်ပသံလိုက် flux သည် ဝါယာကြိုးကဲ့သို့သော conductor တွင် ဗို့အားကို ဖြစ်ပေါ်စေသည်။ [3] [4] အကွက်လိုင်းများသည် ဆားကစ်ကို အကြိမ်များစွာ ဖြတ်တောက်ထားသောကြောင့် ဝိုင်ယာကြိုးကို ကွိုင်သို့ အကွေ့အကောက်များဖြင့် လှုံ့ဆော်ပေးသော ဗို့အားကို တိုးမြှင့်နိုင်သည်။ [3]
ကွိုင်တစ်ခုမှ ထွက်လာသော သံလိုက်စက်ကွင်း၏ ဦးတည်ရာကို ညာဘက်လက်ဖြင့် ဆုပ်ကိုင်ထားသော စည်းကမ်း ဖြင့် ဆုံးဖြတ်နိုင်သည်။ ညာလက်၏လက်ချောင်းများသည် ဝါယာကြိုးမှတဆင့် သမရိုးကျလျှပ်စီး ကြောင်းသို့ ကွိုင်တစ်ခု၏ သံလိုက်အူတိုင်ကို ရစ်ပတ်ထားလျှင် လက်မသည် ကွိုင်မှတဆင့် သံလိုက်စက်ကွင်းလိုင်းများကို ဖြတ်သွားသည့် ဦးတည်ရာသို့ ညွှန်ပြမည်ဖြစ်သည်။ အကွက်လိုင်းများ ထွက်ပေါ်လာသည့် သံလိုက်အူတိုင်၏ အဆုံးကို မြောက်ဝင်ရိုးစွန်းဟု သတ်မှတ်သည်။
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0d/VFPt_Solenoid_correct2.svg/320px-VFPt_Solenoid_correct2.svg.png)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/4d/Transformers.png)
ကွိုင်ကိုဖွဲ့စည်းထားသည့် ဝါယာကြိုး သို့မဟုတ် စပယ်ယာကို အကွေ့အကောက်များ ဟု ခေါ်သည်။ [5] ကွိုင်၏အလယ်ဗဟိုရှိအပေါက်ကို core area သို့မဟုတ် magnetic axis ဟုခေါ်သည်။ [6] ဝါယာကြိုးတစ်ခုစီကို အ လှည့် ဟုခေါ်သည်။ [2] အလှည့်အပြောင်းတွင် ထိမိသည့် အကွေ့အကောက်များတွင်၊ ဝါယာကြိုးအား ဝါယာအကွေ့များကြားမှ လျှပ်ကူးမဝင်စေရန် ပလပ်စတစ် သို့မဟုတ် ကြွေလွှာကဲ့သို့သော လျှပ်ကူးပစ္စည်းမဟုတ်သော လျှပ်ကာ အကာဖြင့် ကာထားရပါမည်။ အကွေ့အကောက်များကို နေရာတွင် ထိန်းထားရန် ပလတ်စတစ် သို့မဟုတ် အခြားပစ္စည်းများဖြင့် ပြုလုပ်ထားသည့် ကွိုင်ပုံစံ ဖြင့် ပတ်ရစ်လေ့ရှိသည်။ [2] ဝါယာကြိုး၏ အဆုံးများကို ထုတ်ယူပြီး ပြင်ပပတ်လမ်းတစ်ခုနှင့် ချိတ်ဆက်ထားသည်။ အကွေ့အကောက်များသည် ၎င်းတို့၏ အရှည်တစ်လျှောက် နောက်ထပ်လျှပ်စစ်ချိတ်ဆက်မှုများ ရှိနိုင်သည်၊ အဲဒါတွေကို taps လို့ခေါ်တယ်။ [7] အလျား၏အလယ်ဗဟိုတွင် တစ်ချက်နှိပ်ရုံဖြင့် အကွေ့အကောက် များကို အလယ်ဗဟိုထိပုတ်ခြင်း ဟုခေါ်သည်။ [8]
ကွိုင်များသည် တစ်ခုနှင့်တစ်ခု လျှပ်စစ်ဖြင့် ကာထားသော အကွေ့အကောက်တစ်ခုထက်ပို၍ ရှိနိုင်သည်။ သာမန်သံလိုက်ဝင်ရိုးတစ်ဝိုက်တွင် အကွေ့အကောက် နှစ်ခု သို့မဟုတ် ထို့ထက်ပိုသော အကွေ့အကောက်များ ရှိနေသောအခါ၊ အကွေ့အကောက်များကို inductively coupled သို့မဟုတ် သံလိုက်ဖြင့် ပေါင်းစပ် သည်ဟု ဆိုသည်။ [9] အကွေ့အကောက်တစ်ခုမှတစ်ဆင့် အချိန်ပြောင်းလဲနေသောလျှပ်စီးကြောင်းသည် အခြားအကွေ့အကောက်များမှတစ်ဆင့် ဖြတ်သန်းသွားသည့် အချိန်-ပြောင်းလဲနေသော သံလိုက်စက်ကွင်းတစ်ခုကို ဖန်တီးပေးမည်ဖြစ်ပြီး အခြားအကွေ့အကောက်များတွင် အချိန်-ဗို့အားကို လှုံ့ဆော်ပေးမည်ဖြစ်သည်။ Transformer ဟုခေါ်သည်။ [10] သံလိုက်စက်ကွင်းကို ဖန်တီးပေးသော လျှပ်စီးကြောင်းကို အသုံးချသည့် အကွေ့အကောက်များကို မူလအကွေ့အကောက် ဟု ခေါ်သည်။ အခြားအကွေ့အကောက်များကို Secondary windings ဟုခေါ်သည်။
လျှပ်စစ်သံလိုက်ကွိုင်များစွာတွင် သံလိုက် စက်ကွင်းကို တိုးမြှင့်ရန်အတွက် အလယ်ဗဟိုတွင် သံ ကဲ့သို့ ferromagnetic အစိတ်အပိုင်းတစ်ခုပါရှိသည်။ [11] ကွိုင်မှတဆင့် လျှပ်စီးကြောင်းသည် သံကို သံလိုက်ဖြစ်စေပြီး သံလိုက်ပြုလုပ်ထားသော ပစ္စည်း၏ နယ်ပယ်သည် ဝိုင်ယာကြိုးမှ ထုတ်ပေးသော နယ်ပယ်သို့ ပေါင်းထည့်သည်။ ၎င်းကို ferromagnetic-core သို့မဟုတ် iron-core coil ဟုခေါ်သည်။ [12] ferromagnetic core တစ်ခုသည် core မပါဘဲ ကွိုင်တစ်ခု၏ သံလိုက်စက်ကွင်းနှင့် inductance ကို အဆပေါင်း ရာနှင့်ချီ သို့မဟုတ် ထောင်နှင့်ချီ၍ တိုးမြှင့်နိုင်သည်။ ferrite core coil သည် ferrite ဖြင့်ပြုလုပ်ထားသော core တစ်မျိုးဖြစ်ပြီး ferrimagnetic ceramic compound ဖြစ်သည်။ [13] Ferrite coils များသည် ကြိမ်နှုန်းမြင့်မားသော core losses နည်းပါးသည်။
- ကျဉ်းမြောင်းသောလေကွက်လပ်များပါရှိသည့် အပိတ်ကွင်းတစ်ခုဖြစ်လာနိုင်သော core တစ်ခုပါသော ကွိုင်ကို closed-core coil ဟုခေါ်သည်။ သံလိုက်စက်ကွင်းလိုင်းများအတွက် အပိတ်လမ်းကြောင်းကို ပံ့ပိုးပေးခြင်းဖြင့်၊ ဤဂျီဩမေတြီသည် သံလိုက်အားကို လျှော့ချပေးပြီး အပြင်းထန်ဆုံး သံလိုက်စက်ကွင်းကို ထုတ်ပေးသည်။ ထရန်စဖော်မာများတွင် အသုံးများသည်။
- Close-core ကွိုင်များအတွက် ဘုံပုံစံတစ်ခုသည် အူတိုင် သို့မဟုတ် ဒိုးနပ်ပုံသဏ္ဌာန်ရှိပြီး စက်ဝိုင်းပုံ သို့မဟုတ် စတုဂံလက်ဝါးကပ်တိုင်အပိုင်းပါရှိသော toroidal core coil ဖြစ်သည်။ ဤဂျီဩမေတြီတွင် ယိုစိမ့်မှု အနည်းဆုံးနှင့် အနည်းဆုံး လျှပ်စစ်သံလိုက်ဝင်ရောက်စွက်ဖက်မှု (EMI) ကို ထုတ်လွှတ်သည်။
- ဖြောင့်တန်းသောဘား သို့မဟုတ် အခြားကွင်းဆက်မဟုတ်သော core တစ်ခုပါသော ကွိုင်ကို open-core coil ဟုခေါ်သည်။ ၎င်းသည် အပိတ်အူတိုင်ထက် သံလိုက်စက်ကွင်းနှင့် လျှပ်ကူးနိုင်စွမ်း နည်းပါးသော်လည်း အူတိုင်၏ သံလိုက်ဓာတ် ရွှဲလာမှုကို တားဆီးရန်အတွက် အသုံးပြုလေ့ရှိသည်။
ferromagnetic core မပါသော coil ကို air-core coil ဟုခေါ်သည်။ [14] ၎င်းတွင် ပလပ်စတစ် သို့မဟုတ် အခြားသံလိုက်မဟုတ်သောပုံစံများတွင် ဒဏ်ရာကွိုင်များအပြင် ၎င်းတို့၏ အကွေ့အကောက်များအတွင်း အမှန်တကယ် လေအလွတ်များပါရှိသည့် ကွိုင်များပါဝင်သည်။