Toruń
raħal fit-Tramuntana/iċ-Ċentru tal-Polonja / From Wikipedia, the free encyclopedia
Toruń (/'tɒrʊnjə/[1][2][3][4], bil-Pollakk: [ˈTɔruj̃]; bil-Ġermaniż: Thorn) huwa raħal storiku max-xmara Vistula fil-Polonja Ċentrali u tat-Tramuntana u huwa wkoll Sit ta’ Wirt Dinji tal-UNESCO. Il-popolazzjoni tar-raħal kienet tammonta għal 197,812 abitant f’Diċembru 2021.[5] Preċedentement, kien il-kapitali tad-Distrett ta’ Toruń (1975-1998) u tad-Distrett tal-Pomeranja (1921-1945). Mill-1999, Toruń huwa sede tal-gvern awtonomu tad-Distrett ta’ Kujavja u tal-Pomeranja u huwa wieħed miż-żewġ kapitali tad-distrett, flimkien ma’ Bydgoszcz. Il-bliet u l-kontej ġirien jiffurmaw iż-żona metropolitana ġemellata ta’ Bydgoszcz–Toruń.
Toruń | |||
---|---|---|---|
Polonja | |||
| |||
Amministrazzjoni | |||
Stat sovran | Polonja | ||
Vojvodja | Kuyavian-Pomeranian Voivodeship (en) | ||
Kap tal-Gvern | Michał Zaleski | ||
Isem uffiċjali |
Toruń Thorn | ||
Ismijiet oriġinali | Toruń | ||
Kodiċi postali |
87-100 | ||
Ġeografija | |||
Koordinati | 53.02°N 18.62°E / 53.02; 18.62 | ||
Superfiċjenti | 115.75 kilometru kwadru | ||
Għoli | 65 m | ||
Demografija | |||
Popolazzjoni | 198,273 abitanti (31 Marzu 2021) | ||
Informazzjoni oħra | |||
Fondazzjoni | L-ErbgħaambUTCL-Erbgħa | ||
Kodiċi tat-telefon |
56 | ||
Żona tal-Ħin | Ħin tal-Ewropa Ċentrali, UTC+1u UTC+2 | ||
bliet ġemellati | Kaliningrad, Göttingen, Novo Mesto (en) , Leiden, Hämeenlinna (en) , Čadca (en) , Swindon (en) , Lutsk, Guilin (en) , Pamplona (en) , Philadelphia, Angersu Kaunas | ||
torun.pl |
Toruń huwa wieħed mill-eqdem irħula fil-Polonja, bl-ewwel insedjament tiegħu jmur lura għas-seklu 8, u wara ġie estiż fl-1233 mill-Kavallieri Tewtoniċi.[6] Tul is-sekli, ir-raħal ospita nies bi sfondi u b’reliġjonijiet differenti. Mill-1264 sal-1411, Toruń kien parti mill-Lega Anseatika u sas-seklu 17 kien wieħed mill-aqwa punti kummerċjali. Dan affettwa bil-kbir l-arkitettura tar-raħal li tvarja mill-istil Gotiku bil-Brikks sal- Manjeriżmu u l-Barokk. Fl-età moderna bikrija, Toruń kien belt rjali tal-Polonja u kien waħda mill-ikbar bliet fil-pajjiż dak iż-żmien.[7] Bid-Diviżjonijiet tal-Polonja fl-aħħar tas-seklu 18, ir-raħal sar parti mill-Prussja, u mbagħad mill-Imperu Ġermaniż u wara mit-Tieni Repubblika Pollakka. Matul it-Tieni Gwerra Dinjija, Toruń ħelisha ħafif mill-ibbumbardjar u mill-qerda; iċ-Ċentru Storiku tar-raħal u l-pjazza ċentrali ikonika tas-suq ġew ippreservati kompletament sa żminijietna.[8]
Toruń huwa magħruf għall-Mużew tal-Kejkijiet Imħawra bil-Ġinġer, li t-tradizzjoni tal-ħami tagħhom tmur lura kważi millennju, kif ukoll għall-katidral il-kbir tiegħu. Toruń huwa rinomat għall-istandard għoli ħafna tal-għajxien u għall-kwalità għolja ħafna tal-ħajja.[9] Fl-1997, il-parti Medjevali tar-raħal ġiet iddeżinjata bħala Sit ta’ Wirt Dinji tal-UNESCO. Fl-2007, iċ-Ċentru Storiku ta’ Toruń ġie miżjud fil-lista tas-Seba’ Għeġubijiet tal-Polonja.
Toruń huwa l-post fejn twieled l-astronomu Nicolaus Copernicus. L-asterojde 12999 Toruń huwa msemmi għar-raħal.