Hampi
monumenti antiki u Medjevali f'Karnataka, l-Indja / From Wikipedia, the free encyclopedia
Hampi jew Hampe, ġieli magħruf ukoll bħala l-Grupp ta' Monumenti ta' Hampi, huwa Sit ta' Wirt Dinji tal-UNESCO li jinsab fil-Belt ta' Hampi, fid-distrett ta' Vijayanagara, fil-Lvant u ċ-ċentru ta' Karnataka, l-Indja.[1] Is-sit ta' Hampi jmur lura għal qabel l-Imperu ta' Vijayanagara; jissemma fir-Ramayana u l-Purana tal-Induiżmu bħala Pampa Devi Tirtha Kshetra.[2][3] Hampi għadu ċentru reliġjuż importanti, li jospita t-Tempju ta' Virupakxa, monasteru attiv marbut ma' Adi Shankara u diversi monumenti tal-belt antika.[4][5]
Hampi kienet il-belt kapitali tal-Imperu ta' Vijayanagara fis-seklu 14 u kienet belt iffortifikata. Il-kronaki li ħejjew il-vjaġġaturi Persjani u Ewropej, b'mod partikolari l-Portugiżi, isostnu li Hampi kienet belt prosperuża, grandjuża u mimlija ġid qrib ix-xmara Tungabhadra, b'bosta tempji, irziezet u swieq kummerċjali. Sal-1500 W.K., Hampi-Vijayanagara kienet it-tieni l-ikbar belt fid-dinja, wara Beijing, u x'aktarx l-iżjed waħda sinjura fl-Indja dak iż-żmien, u b'hekk kienet tattira kummerċjanti mill-Persja u mill-Portugall.[6][7] L-Imperu ta' Vijayanagara ġarrab telfa kontra koalizzjoni ta' sultanati Musulmani; il-belt kapitali tagħha nħakmet, ġew misruqa r-rikkezzi tagħha u nqerdet mill-armati tas-sultanati fl-1565, u mbagħad Hampi baqgħet fi stat ta' fdalijiet.[8]
Il-fdalijiet ta' Hampi jinsabu f'Karnataka qrib il-belt moderna ta' Hosapete, u huma mifruxa fuq 4,100 ettaru (16-il mil kwadru). Is-sit ġie deskritt mill-UNESCO bħala "sit awster grandjuż" li fih iktar minn 1,600 fdalijiet eżistenti tal-aħħar renju Induista kbir fin-Nofsinhar tal-Indja u li jinkludi "fortijiet, strutturi fuq in-naħa tax-xmara, kumplessi rjali u sagri, tempji, santwarji, swali bil-pilastri, mandapa, imfakar, strutturi tal-ilma u oħrajn".[1]