Żarbuna tad-Deheb

Iż-Żarbuna tad-Deheb hu rikonoxximent tal-futbol li jingħata lill-plejers li, matul l-istaġun, kisbu l-ikbar punteġġi billi jiġi mmultiplikat in-numru ta' gowls li ġew skurjati fil-partiti tal-kampjonat u l-koefiċċjent tal-kampjonat.

Iż-Żarbuna tad-Deheb mirbuħa minn Diego Forlán

Mill-bidu ta' dan ir-rikonoxximent fl-istaġun 1967–68 l-unur, oriġinarjament magħruf bħala Soulier d'Or, li hi traduzzjoni bill-Franċiż għal Żarbuna tad-Deheb, kien mogħti mir-rivista France Football lill-aqwa skorer f'kull kampjonat Ewropew ta' dak l-istaġun. Ma kienx jingħata differenzi bejn il-kampjonati. Bejn l-1991 u l-1996, l-unur sar wieħed inuffiċjali wara protesta min-naħa tal-Federazzjoni Ċiprijotta, li stqarrew li plejer skorja 40 gowl, minkejja li l-aqwa skorers uffiċjali tal-istaġun ikunu mniżża b'dsatax-il gowl.

L-unur reġa' sar wieħed uffiċjali mill-istaġun 1996–97, meta l-European Sports Magazines (ESM), fejn France Football hi membru tagħha, iddeċidiet għal sistema ta' punti skont is-"saħħa" ta' kull kampjonat tal-Ewropa. Dawn huma determinati skont il-koefiċċjenti tal-UEFA, li min-naħa l-oħra jiddependu fuq ir-riżultati tal-klabbs tal-kampjonati fil-kompetizzjoni Ewropea fil-ħames snin ta' qabel. B'hekk gowls skurjati fis-Serie A, l-akbar kampjonat tal-futbol fl-Italja, jgħodd aktar mil-League of Wales, li hu l-ekwivalenti tiegħu ta' Wales.^[1]

Rebbieħa mill-1968 sal-1991

Bejn l-1968 u l-1991, iż-Żarbuna tad-Deheb, kif kienet magħrufa, kienet tingħata lill-aqwa skorer f'kwalunkwe kampjonat Ewropew. B'hekk ma kienx jittkejjel it-toqol tal-kampjonat u toqol tal-partiti li kienu jintlagħbu kif ukoll in-numru ta' partiti li l-plejer ħa sehem fihom. Matul dan il-perjodu Eusébio, Gerd Müller, Dudu Georgescu u Fernando Gomes rebħu dan it-titlu darbtejn.^[1]

     Staġuni meta kien hemm żewġ rebbieħa

Staġun	Plejer	Klabb	Gowls
1967–68	Eusébio	Benfica	42
1968–69	Petar Zhekov	CSKA Sofia	36
1969–70	Gerd Müller	Bayern Munich	38
1970–71	Josip Skoblar	Marseille	44
1971–72	Gerd Müller	Bayern Munich	40
1972–73	Eusébio	Benfica	40
1973-74	Héctor Yazalde	Sporting Lisbona	46
1974–75	Dudu Georgescu	Dinamo Bucharest	33
1975–76	Sotiris Kaiafas	Omonia Nicosia	39
1976–77	Dudu Georgescu	Dinamo Bucharest	47
1977–78	Hans Krankl	Rapid Vienna	41
1978–79	Kees Kist	AZ Alkmaar	34
1979–80	Erwin Vandenbergh	Lierse	39
1980–81	Georgi Slavkov	Trakia Plovdiv	31
1981–-82	Wim Kieft	Ajax	32
1982–83	Fernando Gomes	Porto	36
1983–84	Ian Rush	Liverpool	32
1984–85	Fernando Gomes	Porto	39
1985–86	Marco van Basten	Ajax	37
1986–87	Rodion Cămătaru	Dinamo Bucharest	39
1987–88	Tanju Çolak	Galatasaray	39
1988–89	Dorin Mateuţ	Dinamo Bucharest	43
1989–90	Hugo Sánchez	Real Madrid	38
1989–90	Hristo Stoičkov	CSKA Sofia	38
1990–91	Darko Pancev	Crvena Zvezda	34

Rebbieħa inuffiċjali mill-1991 sal-1996

Iż-Żarbuna tad-Deheb saret inuffiċjali mill-1991 sal-1996, wara protesta mill-federazzjoni tal-futbol ta' Ċipru fejn plejer allegatament skorja 40 gowls, minkejja li l-lista uffiċjali tal-aqwa skorers tal-istaġun huma t-tnejn imniżżla b'dsatax-il gowl. Minħabba dan il-każ, France Football iddeċidiet li tagħmel il-kompetizzjoni inuffiċjali sal-1996. L-awa skorer għall-istaġun 1990–91, Darko Pancev, ma rċeviex dan l-unur sas-sena 2006.^[2] L-unur reġa' sar wieħed uffiċjali fl-1996 b'regolamenti differenti.

Staġun	Plejer	Klabb	Gowls
1991–92	Ally McCoist	Rangers	34
1992–93	Ally McCoist	Rangers	34
1993–94	David Taylor	Porthmadog	43
1994–95	Arsen Avetisyan	Homenetmen	39
1995–96	Zviad Endeladze	Margveti	40

Rebbieħa mill-1996 sal-lum

Mill-istaġun 1996–97, il-European Sports Magazines onoraw iż-Żarbuna tad-Deheb ibbażat skont sistema ta' punti li jippermetti lil plejers ta' kampjonati diffiċli biex jirbħu anki jekk ikunu skurjaw xi ftit inqas gowls minn plejer ta' kampjonat mhux daqshekk b'saħħtu. B'din il-modifikazzjoni, il-gowls huma pożizzjonati differenti bejn il-kampjonati. Gowls skurjati fl-aqwa tmien kampjonati skont il-koefiċċjenti tal-UEFA huma multiplikati mal-fattur ta' tnejn, u gowls skurjati f'kampjonati li jinsabu bejn id-9 u l-21 post huma multiplikati mal-fattur 1.5.

     Staġuni meta kien hemm żewġ rebbieħa

Staġun	Plejer	Klabb	Gowls	Punti
1996–97	Ronaldo	Barcelona	34	68
1997–98	Nikos Machlas	Vitesse Arnhem	34	68
1998–99	Mário Jardel	Porto	36	72
1999–00	Kevin Phillips	Sunderland	30	60
2000–01	Henrik Larsson	Celtic	35	52.5
2001–02	Mário Jardel	Sporting CP	42	63
2002–03	Roy Makaay	Deportivo La Coruña	29	58
2003–04	Thierry Henry	Arsenal	30	60
2004–05	Thierry Henry	Arsenal	25	50
2004–05	Diego Forlán	Villareal	25	50
2005–06	Luca Toni	ACF Fiorentina	31	62
200–-07	Francesco Totti	Roma	26	52
2007–08	Cristiano Ronaldo	Manchester United	31	62
2008–09	Diego Forlán	Villareal	32	64
2009–10	Lionel Messi	Barcelona	34	68
2010–11	Cristiano Ronaldo	Real Madrid	40	80
2011–12	Lionel Messi	Barcelona	50	100
2012–13	Lionel Messi	Barcelona	46	92
2013–14	Luis Suárez	Liverpool	31	62
2013–14	Cristiano Ronaldo	Real Madrid	31	62
2014–15	Cristiano Ronaldo	Real Madrid	48	96
2015–16	Luis Suárez	Barcelona	40	80
2016–17	Lionel Messi	Barcelona	37	74
2017–18	Lionel Messi	Barcelona	34	68
2018–19	Lionel Messi	Barcelona	36	72
2019–20	Ciro Immobile	Lazio	36	72
2020–21	Robert Lewandowski	Bayern Munich	41	82

Referenzi

1. "Golden Boot: The Quotients Decide It All". soccerphile.com (bl-Ingliż). Miġbur 2008-02-29.
2. "Macedonia's Pancev gets his Golden Boot". setimes.com (bl-Ingliż). Miġbur 2008-02-23.

Ħoloq esterni

• Lista ta' rebbieħa
• Unuri taż-Żarbuna tad-Deheb fuq RSSSF