Haumea (planet kerdil)

Haumea (simbol: )^[18] merupakan sebuah planet kerdil dalam sistem suria. Pengkajian mengenainya diumumkan pada tahun 2005 oleh sekumpulan ahli astronomi iaitu Michael E. Brown, Chad Trujillo dan David Rabinowitz daripada Amerika Syarikat serta J. L. Ortiz daripada Sepanyol. Walau bagaimanapun, kumpulan Ortiz dianggap penemu pertama Huamea oleh Pusat Planet Minor (MPC). Haumea dikelaskan sebagai planet kerdil pada 17 September 2008.

Haumea

Haumea dengan bulannya Hiʻiaka dan Namaka.
Penemuan
Ditemui oleh	Brown et al.; Ortiz et al.
Tarikh penemuan	28 Disember 2004 (Brown et al.); Julai 2005 (Ortiz et al.)
Designasi
Designasi planet minor	(7005136108000000000♠136108) Haumea
Sebutan	/haʊˈmeɪ.ə, ˌhɑːuː-/[nb 1]
Dinamakan sempena	Haumea
Kategori planet minor	Planet kerdil, plutoid[4][5][6]
Ciri-ciri orbit
Epok 09-12-2014 (JD 7006245700050000000♠2457000.5)
Afelion	7012770174717724810♠51.483 AU (7.702 Tm)
Perihelion	7012522874477670639♠34.952 AU (5.229 Tm)
Paksi semimajor	7012646532077591260♠43.218 AU (6.465 Tm)
Argumen perihelion	240.20°
Satelit	2
Ciri-ciri fizikal
Dimensi	2,322 × 1,704 × 1,138 km[7] 1,920 × 1,540 × 990 km[8]
Min jejari	7005816000000000000♠816 km[7] 7005620000000000000♠620+34 −29 km (Herschel)[9] 690 km[10]
Luas permukaan	≈7012920000000000000♠9.2×106 km2[11]
Isi padu	7018240000000000000♠2.4×109 km3[12]
Jisim	7021400600000000000♠(4.006±0.040)×1021 kg[13] 6996660000000000000♠0.00066 Bumi
Min ketumpatan	2.6 g/cm3[8][14] 1.885–1.757 g/cm3[7]
Graviti permukaan khatulistiwa	≈0.402 m/s2
Halaju lepas	≈0.809 km/s
Tempoh putaran ikut bintang	7004140958144000000♠0.163146±0.000004 h (7004140958000000000♠3.9155±0.0001 h)[15]
Albedo	6999804000000000000♠0.804+0.062 −0.095 [9] 0.70–0.75 [14] 0.51 ± 0.02[7]
Suhu	< 50 K[16]
Magnitud mutlak (H)	6999200000000000000♠0.2 [17]
sunting Lihat pendokumenan templat ini

Planet ini merupakan sebahagian daripada Objek Trans-Neptun kerana ia mengorbit matahari melepasi planet Neptun. Seperti Marikh, planet ini juga mempunyai dua bulan yang dinamakan sebagai Hiʻiaka dan Namaka.

Jasad ini dinamakan sempena dewi keibuan dan kesuburan dipercayai dalam kalangan masyarakat peribumi kepulauan Hawaii dalam serapah Kumulipo:

Hanau o Haumea he wahine, i noho ia Kanaloa-akua [...] Laha Haumea i na mo‘opuna ...^[19]
("Lahirnya Haumea yang perempuan, duduknya dia dengan Kanaloa sang Tua [...] / Tersebarnya [darahnya] dalam cucu-cicitnya...)

Orbit Haumea (kuning) dan Pluto (merah) yang relatif kepada orbit Neptun (kelabu) setakat Mei 2009^{[kemas kini]}