baka anjing From Wikipedia, the free encyclopedia
Grehaun Inggeris, greyhound Inggeris,[lower-alpha 1] atau hanya grehaun atau greyhound,[lower-alpha 2] ialah satu baka anjing pemburu penglihatan yang telah dibiakbakakan untuk coursing, perlumbaan grehaun, dan perburuan. Sejak peningkatan adopsi besar-besaran grehaun perlumbaan bersara, baka ini telah menyaksikan kebangkitan semula sebagai anjing peliharaan keluarga.
 | |||||||||||||||||||||||||
| Nama lain | Greyhound Inggeris Grehaun Greyhound | ||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Negara asal | Meluas | ||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||
| Anjing (Canis lupus familiaris) | |||||||||||||||||||||||||
Grehaun ditakrifkan sebagai jenis anjing pemburu penglihatan "berbentuk S", tinggi, berotot, dan berbulu licin dengan tungkai panjang dan kaki teguh. Grehaun ialah baka terpisah daripada anjing pemburu penglihatan berkaitan lain, seperti grehaun Itali.[2][3]
Gabungan tungkai panjang dan berkuasa, dada dalam, spina boleh lentur, dan tubuh langsing pada grehaun membolehkannya mencapai purata kelajuan perlumbaan yang melebihi 64 kilometer per jam (40 mph).[4][5][6] Grehaun perlumbaan mampu mencapai kelajuan penuh sekurang-kurangnya 21.3 m/s (77 km/j).[7][8][9]
Walau bagaimanapun, kelajuan paling lazim yang dicapai semasa memenangi perlumbaan ialah 58–61 km/j (16–17 m/s).[10] Kelajuan maksimumnya dicapai sama ada berlari di trek lurus atau di trek membelok.[10]
Jantan biasanya setinggi 71–76 sentimeter (28–30 in) pada paras kelasa dan berukuran pada purata seberat 27–40 kilogram (60–88 lb). Betina cenderung untuk berukuran lebih kecil dengan ketinggian bahu dalam lingkungan 66–71 sentimeter (26–28 in) dan seberat dari 25–34 kilogram (55–75 lb), walaupun berat dapat lebih dan kurang daripada nilai purata ini.[1] Grehaun mempunyai bulu sangat pendek yang mudah dijaga. Terdapat hampir-hampir 30 bentuk warna beriktiraf, yang daripadanya variasi putih, brindle, perang kekuning-kuningan (sawo matang pucat hingga merah rusa gelap), hitam, merah, dan biru (kelabu) dapat muncul secara unik atau dalam gabungan.[11] Grehaun adalah dolikosefalik, dengan tengkorak yang agak panjang berbanding dengan lebarnya, dan muncung memanjang.[12]
Grehaun hidup dengan paling bahagia sebagai anjing peliharaan dalam persekitaran senyap.[13][meragukan ] Ia paling sesuai dalam keluarga dengan anak-anak, selagi anak-anak diajar untuk melayan anjing berkenaan dengan betul dengan kesopanan dan kehormatan sewajarnya.[14] Grehaun mempunyai sifat sensitif dan arahan lemah lembut berkesan dengan paling baik sebagai kaedah pelatihan.[15]
Kadang-kadang, grehaun mungkin menyalak; walau bagaimanapun, ia pada umumnya bukan penyalak yang bermanfaat dalam persekitaran pinggir bandar dan ia biasanya ramah dengan orang asing seperti dengan keluarga sendiri.[16] Kajian Universiti Pennsylvania tahun 2008 mendapati bahawa grehaun ialah salah satu baka anjing paling tidak agresif terhadap orang asing, pemilik, dan anjing lain.[17] Walau bagaimanapun, grehaun dapat menjadi terdedah terhadap kejutan tidur/agresi tidur jika tiba-tiba diganggu semasa tidur. Pemilik dapat menghadap masalah ini kerana banyak grehaun tidur dengan mata yang separa terbuka, seakan-akan terjaga.[18][19]
Tinjauan terhadap mereka yang mengadopsi grehaun yang diselamatkan mendapati bahawa adopsi grehaun mempunyai kejayaan adopsi jangka pendek lebih tinggi berbanding dengan tempat perlindungan. Tinjauan juga mendapati bahawa paras hiperaktiviti laporan adalah lebih rendah daripada yang untuk anjing tempat perlindungan.[20]
Grehaun cenderung untuk menjadi mesra, gembira, dan mudah bergaul dengan orang dan kelihatan menikmati hubungan dengan manusia, malah sehingga mengikuti pemilik dari bilik ke bilik di rumah (sebagai anjing yang dikenali secara percakapan sebagai "anjing Velcro"). Haiwan kecil termasuk kucing mungkin menjadi sasaran tingkah laku dorongan mangsa oleh grehaun.[21]:58–60
Kegunaan utama grehaun asli bagi grehaun, di Kepulauan British dan di Benua Eropah, adalah dalam coursing rusa untuk daging dan sukan; kemudian, khususnya di Britain, ia mengkhusus dalam pertandingan coursing kelinci.[22] Sesetengah grehaun masih digunakan untuk coursing, walaupun sukan umpan buatan seperti lure coursing dan perlumbaan adalah jauh lebih lazim dan popular. Banyak pelari pecut 300 hingga 550 ela terkemuka mempunyai susur galur yang dapat dijejak kembali melalui bapa-bapa Ireland, dalam beberapa generasi pelumba yang memenangi acara seperti Irish Coursing Derby atau Piala Ireland.[23][24]
Sehingga awal abad ke-20, grehaun pada dasarnya dibiakbakakan dan dilatih untuk perburuan dan coursing. Semasa tahun 1920-an, perlumbaan grehaun moden diperkenalkan ke Amerika Syarikat, ke England (1926), ke Ireland Utara (1927), ke Scotland (1927), dan ke Republik Ireland (1927).[25] Australia juga mempunyai budaya perlumbaan ketara.[26][27][28]
Di Amerika Syarikat, selain perlumbaan profesional, banyak grehaun menikmati kejayaan di trek perlumbaan amatur. Pertubuhan seperti Large Gazehound Racing Association (LGRA) dan National Oval Track Racing Association (NOTRA) menyediakan kesempatan untuk grehaun untuk bertanding.[29][30]
Dari segi sejarah, grehaun, sejak kemunculan pertamanya sebagai jenis dan baka pemburu, menikmati suatu darjah spesifik bagi kemasyhuran dan takrif dalam kesusasteraan, heraldri, dan kesenian Barat sebagai pendamping dan pemburu paling elegan atau mulia dalam dunia anjing. Pada zaman moden, industri perlumbaan profesional, dengan sebilangan besar grehaun baka trek, serta program adopsi antarabangsa yang disasarkan ke arah penempatan anjing ke rumah baharu telah mentakrifkan baka ini semula sebagai anjing sukan yang membekalkan pendampingan ramah dalam persaraannya. Ini telah menjadi berleluasa dalam beberapa tahun kebelakangan ini kerana penutupan trek di Amerika Syarikat.[31][32][33] Di luar industri perlumbaan dan komuniti coursing, baka berdaftar The Kennel Club ini masih menjadi ikutan sederhana sebagai anjing pertunjukan dan anjing peliharaan.[perlu rujukan]
Sebuah kajian United Kingdom tahun 2024 mendapati jangka hayat sebanyak 11.5 tahun untuk baka ini berbanding dengan purata 12.7 tahun untuk baka tulen dan 12 tahun untuk baka silang.[34] Sebuah kajian Sweden tahun 2005 tentang rekod insurans mendapati bahawa 60% daripada jumlah grehaun mati menjelang usia 10 tahun, yang lebih tinggi daripada kadar keseluruhan pada 35% daripada jumlah anjing yang mati menjelang usia 10 tahun.[35]
.jpg)
Kelajuan grehaun disebabkan oleh binaan ringan namun berotot, jantung besar, peratusan tertinggi bagi serat-serat otot sentak pantas pengoksidaan–glikosis (jenis IIa) antara mana-mana baka,[36][37][38] derapan gantungan ganda, dan kebolehlenturan ekstrem bagi tulang belakangnya. "Derapan gantungan berputar ganda" memerihalkan lenggok lari terpantas bagi grehaun apabila keempat-empat tungkainya terangkat dari tanah dalam dua fasa, mengecut dan memanjang, semasa setiap langkah penuh.[39]
Perototan kedua-dua anggota belakang merangkumi lebih daripada 18% daripada jumlah jisim badannya. Perkadaran bagi kedua-dua jisim otot anggota hadapan adalah sangat serupa. Perkadaran bagi perototan belakang pula ialah 12% daripada jumlah jisim badannya.[40][41]
Oleh sebab fisiologi dan anatomi unik grehaun, doktor haiwan yang memahami isu yang berkaitan dengan baka ini pada umumnya diperlukan apabila anjing ini memerlukan rawatan, khususnya apabila anestesia diperlukan. Grehaun tidak dapat memetabolismekan anestesia berasaskan barbiturat dengan cara sama seperti baka lain kerana hatinya mempunyai jumlah lebih rendah bagi enzim pengoksidaan.[42] Grehaun menunjukkan kimia darah luar biasa,[43] yang dapat disalah baca oleh doktor haiwan yang tidak terbiasa dengan baka ini dan dapat mengakibatkan diagnosis tidak betul.[44]
Grehaun sangat peka terhadap racun serangga.[45] Ramai doktor haiwan tidak mengesyorkan penggunaan kolar pinjal atau semburan pinjal pada grehaun jika produk berkenaan berasaskan piretrin. Produk seperti Advantage, Frontline, Lufenuron, dan Amitraz adalah selamat untuk digunakan pada grehaun, walau bagaimanapun, dan sangat berkesan dalam pengawalan pinjal dan sengkenit.[46]
Grehaun mempunyai paras lebih tinggi bagi sel darah merah berbanding dengan baka lain. Memandangkan sel darah merah membawa oksigen ke otot, paras lebih tinggi ini membolehkan anjing tersebut memindahkan kuantiti lebih tinggi bagi oksigen dengan lebih cepat dari paru-paru ke otot.[47] Sebaliknya, grehaun mempunyai paras lebih rendah bagi platelet berbanding dengan baka lain.[48]
Perdarahan tertunda ikutan trauma atau pembedahan rutin adalah lebih lazim pada grehaun, dengan sebuah kajian yang melaporkan perdarahan ketara pada 26% grehaun selepas gonadektomi rutin,[49] berbanding dengan 0–2% pada baka anjing lain.[50] Ini kerap diistilahi sindrom fibrinolisis grehaun atau hiperfibrinolisis berkaitan dengan baka, iaitu apabila terdapat gangguan sistem fibrinolisis tanpa kekacauan sistem penggumpalan primer atau sekunder, dan juga tidak berkaitan dengan bilangan platelet.[50] Dalam sindrom ini, terdapat hemostasis cukup awal ikutan trauma atau tatacara pembedahan rutin, namun 36–48 jam kemudian tapak tersebut menjalani hiperfibrinolisis tidak wajar.[49] Ini mengakibatkan perdarahan tertunda yang dapat mengakibatkan morbiditi dan mortaliti ketara.[50] Kerja darah prapembedahan piawai tidak mengenal pasti yang berisiko[50] Ini berbeza daripada gangguan perdarahan lazim pada baka lain seperti penyakit von Willebrand, yang kurang lazim pada grehaun.[43] Walaupun data penyelidikan berkualiti tinggi kurang, keadaan ini dianggap dapat dicegah dan dirawat dengan memberikan ubat-ubatan antifibrinolisis seperti asid traneksamik melalui laluan mulut atau parenteral.[51][50] Penjagaan rapi dan pemberian produk darah juga mungkin diperlukan dalam kes parah.[50]
Grehaun tidak mempunyai lapis bulu bawah dan dengan itu kurang berkemungkinan untuk mencetuskan alahan anjing pada manusia (ia kadang-kadang salah dirujuk sebagai anjing "hipoalergenik"). Kekurangan lapis bulu bawah, yang ditambah dengan kekurangan umum lemak badan, juga menjadikan grehaun lebih rentan terhadap suhu ekstrem (panas dan sejuk); oleh sebab ini, ia mesti ditempatkan di ruangan dalaman.[52] Sesetengah grehaun rentan terhadap kematu pada tapak kaki; pelbagai kaedah digunakan untuk merawatnya.[53][54]
Paras tiroksina pada grehaun adalah kurang daripada julat rujukan normal untuk anjing; gerak balas tiroksina terhadap hormon hormon perangsang tiroid juga menurun. Ini dapat menjejaskan pengujian untuk penyakit tiroid tetapi ini bukan kebimbangan untuk kesihatan.[55]
"Asal usul sebenar grehaun tidak dipastikan, tetapi lukisan-lukisan penemuan dari tapak Çatalhöyük di Turki (6000 SM), penemuan anjing mirip grehaun di dalam sebuah jambangan pengebumian di bandar Fusa di Iran (4200 SM), atau dalam seni batu di Tassili (bertarikh pada 5000 SM – 2000 SM) menunjukkan bahawa grehaun sememangnya merupakan salah satu baka anjing tertua."[56]
Jasad rangka purba bagi seekor anjing yang dikenal pasti sebagai anjing berbentuk grehaun/saluki diekskavasi di Tell Brak di Syria moden dan bertarikh berusia hampir-hampir 4,000 tahun.[57][58] Anjing yang kelihatan serupa dengan saluki dan grehaun semakin banyak digambarkan pada makam-makam Mesir dari Kerajaan Pertengahan (2134 SM–1785 SM) dan selanjutnya.[59]
Kesusasteraan bersejarah oleh Arrianos tentang vertragus (daripada vertragus bahasa Latin, sepatah kata asal Celt),[60] anjing pemburu penglihatan tercatat pertama di Eropah dan kemungkinan pendahulu bagi grehaun, mencadangkan bahawa asal usulnya terletak pada orang Celt dari Eropah Timur atau Eurasia. Arkeozoologi sistematik di Britain yang dijalankan pada tahun 1974[61] menolak kewujudan jenis grehaun sebenar di Britain sebelum pendudukan Rom, yang selanjutnya disahkan pada tahun 2000.[62] Bukti bertulis daripada tempoh awal pendudukan Rom, lauh Vindolanda (No. 594), menunjukkan bahawa askar pendudukan dari Eropah Benua sama ada membawa sekali bersama dengan mereka di Utara England, atau pastinya mengenali, vertragus dan kegunaannya dalam perburuan.[63]
Semasa Zaman Pertengahan, grehaun hanya dapat dimiliki oleh pemerintah dan bangsawan, setelah lama dikaitkan dengan lambang heraldik bagi golongan pemerintah di England, di Perancis, dan di tanah-tanah Czech.[56]
Bukti arkeologi terawal yang didapati secara konklusif merupakan grehaun khususnya berada di kubu Chotěbuz di Republik Czech. Ini merangkumi tulang-temulang "grasil" jenis anjing pemburu penglihatan yang bertarikh dari abad ke-8 hingga abad ke-9 Masihi. Tulang-temulang ini memadani tulang-temulang "grehaun" setinggi 70 sentimeter (28 in) dan juga dibandingkan secara genetik dengan grehaun moden dan anjing pemburu penglihatan lain dan didapati hampir sepenuhnya serupa dengan baka grehaun moden dengan pengecualian empat pemotongan dan satu penggantian dalam jujukan-jujukan DNA yang ditafsirkan sebagai perbezaan yang barang kali timbul daripada 11 abad pembiakbakaan jenis anjing ini.[56]
Semua grehaun berpedigri moden diterbitkan daripada ternakan grehaun yang dicatatkan dan didaftarkan pertama kali dalam buku-buku pembaka peribadi pada abad ke-18, kemudian dalam buku pembaka awam pada abad ke-19, yang akhirnya didaftarkan dengan pihak berkuasa coursing, perlumbaan, dan kelab kenel di United Kingdom.[64] Dari segi sejarah, anjing pemburu penglihatan ini digunakan terutamanya untuk berburu di kawasan terbuka kerana kelajuan pengejara dan penglihatan tajam adalah penting.[perlu rujukan]
Nama "greyhound" pada umumnya dipercayai berasal daripada grighund bahasa Inggeris Kuno. Hund ialah pendahulu "hound" ("anjing [pemburu]") moden, tetapi maksud bagi grig tidak dapat ditentukan, selain dalam rujukan kepada anjing dalam bahasa Inggeris Kuno dan bahasa Norse Kuno. Perkataan "hund" masih digunakan untuk anjing secara umum dalam bahasa Skandinavia kini. Asal usulnya kelihatannya tidak mempunyai sebarang akar bersama dengan perkataan moden "grey" ("kelabu")[65] untuk warna dan sememangnya grehaun terlihat dengan warna lapis bulu sangat pelbagai. Warna-warna lebih cerah, tanda-tanda mirip tompok dan putih muncul pada baka ini yang biasanya pernah berwarna kelabu.[perlu rujukan]
Grehaun ialah satu-satunya anjing yang disebut dengan namanya dalam Alkitab (Ibrani: זַרְזִיר מׇתְנַיִם, rumi: zarir mosna'im) dalam Amsal 30:29–31.Templat:Primary source inline Banyak versi, termasuk Jewish Publication Society dan Versi Raja James, menamakan greyhound sebagai salah satu daripada "tiga yang kelihatan gagah ketika berjalan". Walau bagaimanapun, sesetengah terjemahan lebih baharu bagi Alkitab, termasuk New International Version, telah mengubah ini kepada "ayam jantan" (strutting rooster), yang kelihatannya merupakan terjemahan alternatif.
Menurut Pokorny,[66] istilah bahasa Inggeris greyhound tidak memaksudkan "anjing [pemburu] kelabu", tetapi hanya "anjing elok". Perkataan berikutnya telah diterbitkan daripada akar Proto-Indo-Eropah *g'her- "bersinar, berkelipan": grey bahasa Inggeris, gris bahasa Jerman Hulu Kuno "kelabu, tua", griss bahasa Iceland Kuno "anak babi, babi", gryja bahasa Iceland Kuno "menjelang fajar", gryjandi bahasa Iceland Kuno "fajar", grian bahasa Ireland Kuno "matahari", zorja bahasa Slav Gereja Kuno "fajar, kecerahan". Pengertian umum perkataan-perkataan ini ialah "bersinar; cerah".[perlu rujukan]
Pada tahun 1928, pemenang pertama Best in Show dalam Crufts ialah grehaun milik pembiak baka/pemilik En. H. Whitley, Primley Sceptre.[67] Grehaun telah memenangi anugerah ini sebanyak tiga kali, yang paling terkini pada tahun 1956.[68]
Dari segi sejarah, grehaun Inggeris dikelompokkan: dua ekor untuk coursing, sebagai "pasangan", tiga ekor untuk perburuan, sebagai "leash", atau dikenali sebagai "couple and a half" ("sepasang setengah").[69]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
