Kapur (geologi)

Kapur (disingkat K) adalah nama untuk satu tempoh atau sistem geologi yang berlangsung dari kira-kira 145 hingga 66 juta tahun dahulu (jtd). Ia merupakan tempoh ketiga dan terakhir Era Mesozoik, serta yang paling lama antara tiga tempoh tersebut. Dengan sekitar 79 juta tahun julat tempohnya, ia menjadi tempoh geologi terpanjang dari keseluruhan eon Fanerozoik. Nama tempoh ini mula diungkapkan pada 1822 dalam bahasa Perancis (Crétacé) oleh Jean Baptiste d'Omalius menggambarkan suatu lapisan strata kapur sering ditemuinya di lembangan Paris yang juga lazim serata rantau utara Perancis merangkumi Normandie dan Champagne^[1] (yakni Terrain Crétacé yang mana crétacé diakar kata Latin creta, "kapur") difahamkan mula terbentuk pada separuh akhir tempoh tersebut.^[2]

Kapur
~145.0 – 66.0 Ma PreЄ Є O S D C P T J K Pg N
Peta dunia sewaktu awal Tempoh Kapur, sekitar 105 Ma
Kronologi
Templat:Cretaceous graphical timeline
Etimologi
Keformalan nama	Formal
Maklumat kegunaan
Jasad cakerawala	Bumi
Kegunaan tempatan	Global (ICS)
Skala masa yang digunakan	Skala Masa ICS
Takrifan
Unit kronologi	Tempoh
Unit stratigrafi	Sistem
Keformalan jangka masa	Formal
Takrif sempadan bawah	Tidak ditakrifkan secara formal
Calon takrif sempadan bawah	Tapak bermagnet Kron M18r Tapak Calpionellid zon B DKP amonit Berriasella jacobi
Calon keratan GSSP sempadan bawah	None
Takrif sempadan atas	Lapisan yang kaya dengan iridium yang berhubungkait dengan impak meteorit besar dan peristiwa kepupusan Kapur-Paleogen yang berikutan
Sempadan atas GSSP	Keratan El Kef, El Kef, Tunisia 36.1537°N 8.6486°E / 36.1537; 8.6486
Tarikh ratifikasi sempadan atas GSSP	1991

Tempoh Kapur ini merupakan tempoh dengan iklim yang agak panas, mengakibatkan paras laut eustatik tinggi yang mewujudkan banyak laut pedalaman yang cetek. Lautan-lautan tersebut dihuni dengan reptilia marin, amonit dan rudista yang kini telah pupus, manakala dinosaur pada ketika itu masih bermaharajarela di daratan. Dunia sebahagian besarnya bebas daripada litupan ais, walaupun terdapat beberapa bukti tentang tempoh pengglasieran yang singkat semasa separuh pertama yang lebih sejuk, dan hutan meluas ke kutub. Pada masa ini, kumpulan mamalia dan burung yang baharu telah muncul. Semasa Tempoh Kapur Awal, tumbuhan berbunga muncul dan mula mempelbagaikan spesiesnya dengan pantas, menjadi kumpulan tumbuhan dominan di seluruh Bumi menjelang akhir Tempoh Kapur, bertepatan dengan kemerosotan dan kepupusan kumpulan gimnosperma yang meluas sebelum ini.

Tempoh Kapur (bersama-sama dengan era Mesozoik) berakhir dengan peristiwa kepupusan Kapur-Paleogen, yang merupakan satu peristiwa kepupusan besar-besaran yang dahsyat dengan kematian pelbagai kumpulan haiwan, termasuk dinosaur bukan burung, pterosaurus, dan reptilia lautan yang besar. Kepupusan yang berlaku pada skala global ini dipercayai disebabkan oleh kesan asteroid besar yang membentuk kawah Chicxulub di Teluk Mexico. Penghujung Tempoh Kapur ini ditakrifkan oleh sempadan Kapur-Paleogen yang mendadak (sempadan K-Pg), yang merupakan tanda geologi yang dikaitkan dengan kepupusan besar-besaran yang terletak di antara Era Mesozoik dan Senozoik.

Rujukan

Petikan

1. Blanc, Annie (2008). Guide de la géologie en France. Belin. m/s. 539. ISBN 2701126800.
2. d'Halloy d'Omalius, Jean-Baptiste Julien (1822). "Observations sur un essai de carte géologique de la France, des Pays-Bas, et des contrées voisines". Annales des Mines. 7: 353–76. « La troisième, qui correspond à ce qu'on a déjà appelé formation de la craie, sera désignée par le nom de terrain crétacé. »

Bibliografi

• Yuichiro Kashiyama; Nanako O. Ogawa; Junichiro Kuroda; Motoo Shiro; Shinya Nomoto; Ryuji Tada; Hiroshi Kitazato; Naohiko Ohkouchi (May 2008). "Diazotrophic cyanobacteria as the major photoautotrophs during mid-Cretaceous oceanic anoxic events: Nitrogen and carbon isotopic evidence from sedimentary porphyrin". Organic Geochemistry. 39 (5): 532–549. Bibcode:2008OrGeo..39..532K. doi:10.1016/j.orggeochem.2007.11.010.
• Larson, Neal L; Jorgensen, Steven D; Farrar, Robert A; Larson, Peter L (1997). Ammonites and the other Cephalopods of the Pierre Seaway. Geoscience Press.
• Ogg, Jim (June 2004). "Overview of Global Boundary Stratotype Sections and Points (GSSP's)". Diarkibkan daripada yang asal pada 16 July 2006.
• Ovechkina, M.N.; Alekseev, A.S. (2005). "Quantitative changes of calcareous nannoflora in the Saratov region (Russian Platform) during the late Maastrichtian warming event" (PDF). Journal of Iberian Geology. 31 (1): 149–165. Diarkibkan daripada yang asal (PDF) pada August 24, 2006.
• Rasnitsyn, A.P.; Quicke, D.L.J. (2002). History of Insects. Kluwer Academic Publishers. ISBN 978-1-4020-0026-3.—detailed coverage of various aspects of the evolutionary history of the insects.
• Skinner, Brian J.; Porter, Stephen C. (1995). The Dynamic Earth: An Introduction to Physical Geology (ed. 3rd). New York: John Wiley & Sons. ISBN 0-471-60618-9.
• Stanley, Steven M. (1999). Earth System History. New York: W.H. Freeman and Company. ISBN 0-7167-2882-6.
• Taylor, P. D.; Wilson, M. A. (2003). "Palaeoecology and evolution of marine hard substrate communities" (PDF). Earth-Science Reviews. 62 (1): 1–103. Bibcode:2003ESRv...62....1T. doi:10.1016/S0012-8252(02)00131-9.

Pautan luar

Wikimedia Commons mempunyai media berkaitan Kapur (geologi)

• Halaman UCMP Berkeley Tempoh Kapur
• Mikrofosil Tempoh Kapur: 180+ imej Foraminifera
• Kapur (skala chronostratigraphy)
• "Cretaceous System" . Encyclopædia Britannica (dalam bahasa Inggeris). 7 (ed. ke-11). 1911. m/s. 414–418.