Kozak, Kazaki atau Kosek[nota 1] ialah sekumpulan masyarakat berbahasa Slavia Timur yang hidup di kawasan dan pulau-pulau terpencil sepanjang sungai-sungai sekitar timur dan selatan Ukraine serta di selatan Rusia - termasuk hilir Sungai Dnieper,[1] Don, Terek dan Ural.[2] Mereka sering membentuk masyarakat yang memerintah sendiri secara demokratik dan bersedia untuk berperang.[2]

Thumb
Gambaran askar-askar Kozak menyerang pihak Tatar Krimea.
[Potyczka Kozaków z Tatarami (1890), lukisan cat karya Józef Brandt.]

Kegiatan penerokaan dan peperangan mereka sendiri memainkan peranan penting dalam pembentukan budaya serta sejarah kedua-dua negara Ukraine dan Rusia.[3][4]

Sejarah

Perkembangan awal - pengaruh Stepan Razin dan Emilian Pugachev

Zaman Empayar Rusia

Zaman Soviet awal

Banyak masyarakat dalam kelompok ini menyokong antara kedua-dua pihak Tentera Merah atau Tentera Putih sebaik meletusnya suatu perang Saudara berikutan Revolusi Oktober. Ada beberapa unit disertai sebahagian orang Kozak yang terlibat dalam pelaksanaan rusuh bunuh kerajaan Rusia terhadap bangsa Yahudi dalam beberapa kota di Ukraine.[5] Namun, rejim Komunis yang memenangi perang tersebut mula menguatkuasakan dasar yang menindas orang Kozak sebagai balasan ke atas Tentera Putih berikutan kekalahan mereka - dari pembunuhan massal yang mengorbankan puluh ribuan mangsa[6] sehinggalah ke pembahagian tanah milik Kozak kepada bangsa-bangsa lain serta pembuluran dipaksa. Menurut suatu kajian oleh sejarawan Michael Kort misalnya, rejim Bolshevik telah membunuh atau membuang "kira-kira 300,000 hingga 500,000 orang Kozak dari populasi kira-kira 3 juta" pada tahun-tahun 1919 dan 1920,[7] termasuk 45,000 orang dari masyarakat Kozak Terek.[8]

Peristiwa Holodomor pada tahun 1930-an turut menimpa berat buat puak-puak Kozak[9] di mana kependudukan di kawasan diduduki mereka terutamanya di kawasan pedalaman menurun sebanyak 20–30%.[10] Perkara ini turut diburukkan dengan tindakan pegawai pemerintah merampas hasil tanaman daripada puak Kozak sebagai hukuman sehingga menyebbakan kebuluran.[11]

Ketika Perang Dunia Kedua

Sebahagian masyarakat yang menyambut gembira kemaraan pihak Nazi sebagai suatu pembebasan daripada kesengsaraan dibawa dasar-dasar laksanaan Stalin, sehingga ada yang sanggup berkhidmat menyertai tentera Jerman;[12][13] namun ia lebih bertujuan memaling tadah membebaskan rakan sebangsa yang ditahan dalam tapak penahanan Nazi.[14]

Gaya hidup

Keluarga

Orang Kozak cenderung lebih banyak anak berbanding masyarakat lain di Rusia. Mereka mempunyai keluarga besar yang diketuai seorang datuk bergelar Ataman.

Kaum perempuan mengambil alih peranan sebagai ketua keluarga saat kaum lelaki berperang jauh dari petempatan mereka, malah kaum tersebut turut membantu mempertahankan petempatan mereka sendri atau merampas perkampungan puak-puak lain.

Pentadbiran

Pada ketika dahulu, seorang "ataman" atau "hetman" akan mengetuai suatu puak Ketua ini mempunyai kuasa eksekutif, dia sendiri merupakan pemimpin utama seakan seorang panglima saat berperang menentang puak musuh. Ketua ini dilantik dalam suatu rada yang bersidang dalam suatu perundangan serta dianggotai pegawai kanan bergelar starshyna. Masyarakat ini mempunyai adat lisan tersendiri yang bertindak sebagai suatu undang-undang tidak rasmi.

Setiap petempatan didirikan orang Kozak - baik dengan sendirinya mahupun berasingan - membentuk suatu unit tentera serta rejimen berkuda (kuren[15]). Tentera-tentera ini boleh segera menyerang sebaik sebarang ancaman ke atas mereka dapat dikesan. Bangsa mereka sendiri dianggap sebagai suatu "tentera" atau "laskar" (vois’ko atau viys’ko) yang terbahagi kepada bahagian rejimen (polky), kompeni (sotni) hingga ke peringkat kampung (stanytsi).

Lihat juga

Nota

  1. [N 1]
    • Bahasa Ukraine: козаки́ [ko-za-ki] / [kɔzɐˈkɪˑ]
    • Rusia: казаки́ [ka-za-ki] / [kɐzɐˈkʲiˑ]
    • Belarus: казакi [ka-zak] / [kazaˈkʲiˑ]
    • Poland: Kozacy [ko-za-tsi] / [kɔˈzat͡sɨ]
    • Czech: kozáci [ˈkozat͡si]
    • Slovak: kozáci [ˈkɔzatsi]
    • Hungary: kozákok [ˈkozaːkok]
    • bahasa Inggeris: Cossack [ko-sék]

Rujukan

Wikiwand in your browser!

Seamless Wikipedia browsing. On steroids.

Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.

Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.

Chrome
Wikiwand for Chrome
Edge
Wikiwand for Edge
Firefox
Wikiwand for Firefox