![cover image](https://wikiwandv2-19431.kxcdn.com/_next/image?url=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0b/Swami_Vivekananda-1893-09-signed.jpg/640px-Swami_Vivekananda-1893-09-signed.jpg&w=640&q=50)
स्वामी विवेकानंद
भारतीय हिंदू गुरु / From Wikipedia, the free encyclopedia
स्वामी विवेकानंद (१२ जानेवारी, १८६३ - ४ जुलै, १९०२, नरेंद्रनाथ दत्त) हे एक भारतीय संन्यासी आणि तत्त्वज्ञ होते. रामकृष्ण परमहंस यांचे ते शिष्य होते.[1][2] ते पाश्चात्य गूढवादाने प्रभावित झाले.[3] तसेच त्यांनी पाश्चात्य जगाला वेदांत आणि योगाच्या भारतीय दर्शनांचा (शिकवण, पद्धती) परिचय करून देण्यात प्रमुख भूमिका निभावली.[4]
स्वामी विवेकानंद | |
---|---|
![]() | |
जन्म |
नरेंद्रनाथ दत्त १२ जानेवारी १८६३ कोलकाता, बंगाल प्रेसिडेन्सी, तत्कालीन ब्रिटिश भारत |
मृत्यू |
४ जुलै १९०२ बेलूर मठ, बंगाल प्रेसिडेन्सी, तत्कालीन ब्रिटिश भारत |
राष्ट्रीयत्व | भारतीय |
नागरिकत्व | ब्रिटिश भारत |
शिक्षण | कला शाखेत पदवीधर |
प्रशिक्षणसंस्था | कलकत्ता विद्यापीठ |
धर्म | हिंदू |
वडील | विश्वनाथ दत्त |
आई | भुवनेश्वरीदेवी दत्त |
स्वाक्षरी | |
संकेतस्थळ https://belurmath.org/ |
१९ व्या शतकाच्या उत्तरार्धात हिंदू धर्माला प्रमुख जागतिक धर्माच्या दर्जात आणून आंतरधर्मीय जागरूकता वाढवण्याचे श्रेय विवेकानंदांना दिले जाते.[5] भारतातील हिंदू सुधारणा चळवळींमध्ये ते प्रमुख होते. त्यांनी ब्रिटिशशासित भारतात राष्ट्रवाद आणण्यात योगदान दिले.
विवेकानंदांनी रामकृष्ण मठ आणि रामकृष्ण मिशनची स्थापना केली.[6] "माझ्या अमेरिकेच्या बहिणी आणि बंधूंनो...", या शब्दांनी सुरू झालेल्या त्यांच्या भाषणासाठी ते फार प्रसिद्ध आहेत[7], ज्यामध्ये त्यांनी १८९३ मध्ये शिकागो येथील जागतिक धर्माच्या परिषदेत हिंदू धर्माचा परिचय दिला.
विवेकानंद हे त्यांच्या समकालीन भारतातील सर्वात प्रभावशाली तत्त्वज्ञ आणि समाजसुधारकांपैकी एक होते आणि पाश्चात्य जगामध्ये वेदांताचे सर्वात यशस्वी मिशनरी होते.[8] समकालीन हिंदू सुधारणा चळवळींमध्येही ते एक प्रमुख शक्ती होते आणि त्यांनी वसाहतवादी भारतातील राष्ट्रवादाच्या संकल्पनेत योगदान दिले. आधुनिक भारतातील सर्वात प्रभावशाली व्यक्ती आणि देशभक्त संत म्हणून त्यांना आता व्यापकपणे ओळखले जाते. त्यांचा जन्मदिवस भारतात राष्ट्रीय युवा दिन म्हणून साजरा केला जातो. [9]