भारत व पाकिस्तान या दोन देशांची निर्मिती करणारी ऐतिहासिक घटना From Wikipedia, the free encyclopedia
अखंड भारताची फाळणी होऊन १४ ऑगस्ट १९४७ रोजी पाकिस्तान व १५ ऑगस्ट रोजी भारत हे देश अस्तित्वात आले.
Partición de la India (es); Skipting Indlands (is); Pembahagian India (ms); د هند وېش (ps); Разделяне на Британска Индия (bg); Hindistan'ın bölünmesi (tr); تقسیم ہند (ur); Indiens delning (sv); Розділ Британської Індії (uk); 印巴分治 (zh-hant); 印巴分治 (zh-cn); D Däilig vo Indie (gsw); 인도의 분할 (ko); dispartigo de Hindio (eo); поделба на Индија (mk); تقسیم ہند (skr); ভারত বিভাজন (bn); partition des Indes (fr); Podjela Indije (hr); भारताची फाळणी (mr); Sự chia cắt Ấn Độ (vi); Verdeling van Indië (af); Подела Индије (sr); 印巴分治 (zh-sg); Энэтхэгийн хуваагдал (mn); Delinga av Britisk India (nn); Delingen av Britisk India (nb); Pamisahan India (su); India jagaminõ (vro); ಭಾರತದ ವಿಭಜನೆ (kn); دابەشکردنی ھیندستان (ckb); partition of India (en); تقسيم الهند (ar); 印巴分治 (yue); ભારતના ભાગલા (gu); Indiaren banaketa (eu); Partición de la India (ast); Partició de l'Índia (ca); Teilung Indiens (de); críochdheighilt na hIndia (ga); چندپارگی هندوستان (fa); 印巴分治 (zh); Indiens deling (da); ბრიტანეთის ინდოეთის გაყოფა (ka); インド・パキスタン分離独立 (ja); חלוקת הודו (he); भारतस्य विभजनम् (sa); भारत का विभाजन (hi); భారతదేశ విభజన (te); Intian jako (fi); இந்தியப் பிரிவினை (ta); partizione dell'India (it); падзел Брытанскай Індыі (be-tarask); deling van Brits-Indië (nl); 印巴分治 (zh-hans); Podela Indije (sr-el); Rozdělení Indie (cs); भारतको विभाजन (ne); Partição da Índia (pt); Բրիտանական Հնդկաստանի բաժանում (hy); Podela Indije (sh); ਭਾਰਤ ਦੀ ਵੰਡ (pa); Раздел Британской Индии (ru); razdelitev Indije (sl); ہندستان دی ونڈ (pnb); Подела Индије (sr-ec); Pemisahan India (id); การแบ่งอินเดีย (th); podział Indii (pl); ഇന്ത്യയുടെ വിഭജനം (ml); 印巴分治 (zh-tw); ඉන්දියාව බෙදා වෙන් කිරීම (si); 印巴分治 (zh-hk); هندستان جو ورهاڱو (sd); Împărțirea Indiei (ro); Partición da India (gl); 印巴分治 (wuu); Διαχωρισμός της Ινδίας (el); Hindistanın parçalanması (az) ব্রিটিশ-ভারত থেকে ভারত ও পাকিস্তান নামক দুটি স্বাধীন দেশের জন্ম (bn); partage basé sur la démographie religieuse du Raj britannique (fr); બ્રિટિશ ભારતનું ૧૯૪૭માં બે સ્વતંત્રરાજ્ય(ભારત અને પાકિસ્તાન)માં વિભાજન (gu); падзел каляніяльнай брытанскай Індыі на Пакістан, Індыю і Банглядэш (be-tarask); раздел Британской Индии на Пакистан и Индию (ru); भारत व पाकिस्तान या दोन देशांची निर्मिती करणारी ऐतिहासिक घटना (mr); Indiens Teilung (de); Chia cắt Ấn Độ thành 2 nước Pakistan và Ấn Độ. (vi); divisão da Índia britânica em Índia e Paquistão independentes em 1947 (pt); razdelitev Britanske Indije v neodvisni državi Indijo in Pakistan leta 1947 (sl); 历史事件 (zh); divido de Brita Hindio en la du ŝtatojn Baraton kaj Pakistanon je 1947 (eo); 1947 yılında Britanya Hindistanı'nın Hindistan ve Pakistan olmak üzere iki ayrı bağımsız dominyona bölünmesidir (tr); イギリス領インド帝国が解体し、インドとパキスタンに分かれて独立したこと (ja); การแบ่งบริติชอินเดียออกเป็นอินเดียและปากีสถานในปี ค.ศ. 1947 (th); 1947 ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਭਾਰਤ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਬਟਵਾਰਾ (pa); artikel daftar Wikimedia (id); historisch land (nl); ഇന്ത്യാ ചരിത്രം (ml); 英屬印度拆分為印度與巴基斯坦 (zh-tw); process (sv); 1947 में ब्रिटिश राज के अंदर भारत का भारत और पाकिस्तान में बंटवारा (hi); partition of British India into the independent states of India and Pakistan in 1947 (sd); Brittiläisen Intian jako Intiaan ja Pakistaniin 1947 (fi); partition of British India into the independent states of India and Pakistan in 1947 (en); تقسيم الهند إلى دولتين على أساس ديني (ar); Διαμελισμός της Βρετανικής Ινδίας το 1947 (el); இந்திய விடுதலைப் போராட்டம் (ta) Particion de la India (es); ১৯৪৭ এর ভারত বিভাগ, ভারত বিভাগ ১৯৪৭, ভারত ভাগ, ১৯৪৮ এর ভারত বিভাগ (bn); Indépendance de l'Inde, Partition de l'Inde (fr); Раздел Индии (ru); Teilung Britisch-Indiens (de); Chia cắt Ấn Độ, Phân chia Ấn Độ (vi); چندپارگي هندوستان (fa); 印度分治, 蒙巴頓方案, 英属印度分治 (zh); インドの分割, 印パ分断, インド・パキスタンの分割, インド分割, 印パ分離独立 (ja); חלוקתה של הודו (he); भारतस्य विभाजनम् (sa); Pembagian India (id); Delinga av India og Pakistan (nn); ഇന്ത്യാ വിഭജനം, ഇന്ത്യാവിഭജനം, Partition of India (ml); Deling van Brits-Indie, Deling van India (nl); 英屬印度分治 (zh-hant); भारत का बंटवारा, भारत विभाजन, हिन्दुस्तान का विभाजन (hi); Partilha da Índia (pt); ਭਾਰਤ ਦਾ ਬਟਵਾਰਾ (pa); Розділ Індії (uk); Delingen av India, Delinga av Britisk India (nb); 英属印度分治 (zh-hans); இந்தியப்பிரிவினை (ta)
१९४७ साली ब्रिटिश साम्राज्याचा भारतीय उपखंड तीन (पुढे चार) राष्ट्रांत विभाजित झाला. यात आजचा भारत, ब्रह्मदेश, (म्यानमार, श्रीलंका, व पाकिस्तान (पूर्व पाकिस्तान व आजचा बांग्लादेश आदींचा समावेश होता.)फाळणीबाधित लोक पंजाबमधील एका ट्रेनवरफाळणीबाधित लोक
फाळणीचे बीज स्वातंत्र्याच्या बरेच आधी रोवले गेले. स्वातंतत्र्यपूर्व अखंड भारतात हिंदू बहुसंख्य होते. तत्कालीन राजकीय परिस्थितीत भारतीय राष्ट्रीय कॉन्ग्रेस मोठी राजकीय संस्था होती. ही संस्था मुसलमानांचे हितसंबध राखण्यास असमर्थ आहे असे मानून १९०६ साली ढाका शहरात अखिल भारतीय मुस्लिम लीग पक्षाची अल्लामा इक्बाल यांनी स्थापना केली. हिंदू व मुस्लिम हे दोन वेगवेगळे राष्ट्रसमूह असून असा द्विराष्ट्रवादाचा सिद्धान्त महंमद अली जीना यांनी मांडला. ही राष्ट्रे वेगळी झाली तरी अमेरिका-कॅनडा प्रमाणे यांचे हितसंबंध परस्पर-जडित असतील असा युक्तिवाद त्यांनी केला. भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेसच्या नेत्यांचा या सिद्धान्तास विरोध होता. आपला द्विराष्ट्रसिद्धान्त पुढे रेटण्यासाठी त्यांनी ऑगस्ट १९४६ साली कलकत्त्यात "थेट कृतिदिना"चे (Direct Action Day)चे आवाहन केले. यात सुमारे ५००० लोक ठार झाले.
प्रत्यक्ष फाळणीची प्रक्रिया "मांउटबॅटन योजने"खाली पार पडली. ब्रिटिश सरकारने नेमलेल्या सिरिल रेडक्लिफ या आधिकाऱ्याने प्रत्यक्ष सरहद्द निश्चित केली. जुलै १८, १९४७ रोजी ब्रिटिश संसदेत भारताच्या स्वातंत्र्याचा कायदा मंजूर झाला. यात भारतातील ५६५ संस्थानांना हवा तो पर्याय निवडण्याची मुभा देण्यात आली. या तरतुदीमुळे काश्मीर समस्येचा उदय झाला.
लोकस्थलांतर
फाळणीनंतरच्या काळात लोकसंख्येचे प्रचंड प्रमाणात स्थलांतर झाले. सुमारे १.४५ कोटी लोकसंख्या फाळणीने प्रभावित झाली. फाळणीनंतर उफाळलेल्या दंगलीत एकूण १० लाख लोकांना प्राण गमवावे लागल्याचा अंदाज आहे. फाळणीनंतरही देशातील एकूण मुसलमानांपैकी १/३ मुसलमान आजच्या भारतात राहिले.
फाळणीला गांधीजीनी मान्यता दिली होती.
हिंदू-मुस्लिम हिंसाचार ही फाळणीची परिणती होती. याशिवाय फाळणीचे अनेक पडसाद नंतरच्या काळात उमटत राहिले.
नवनिर्मित पाकिस्तानची राष्ट्रभाषा कोणती असावी यावर १९५२ साली पाकिस्तानात वाद उफाळला.
पाकिस्तानच्या पूर्व व पश्चिम विभागातील तेढ वाढून १९७१ साली बांग्लादेश उदयाला आला.
भारतात स्वातंत्र्योत्तर काळातही हिंदू-मुस्लिमांत भीषण दंगे घडले.
बॅंटवारे की लकीर. BBC हिंदी (हिंदी भाषेत). 12-03-2018 रोजी पाहिले. ये कहानी 70 साल पहले की है, जब देश दो हिस्सों में बॅंट गया-- भारत और पाकिस्तान. विभाजन के इतिहास से जुड़ी कुछ अहम तारीख़ों पर एक नज़र.|ॲक्सेसदिनांक= मधील दिनांक मूल्ये तपासा (सहाय्य)
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
विकिपीडिया
