From Wikipedia, the free encyclopedia
आयसीसी महिला क्रिकेट विश्वचषक ही खेळातील सर्वात जुनी जागतिक चॅम्पियनशिप आहे, ज्याची पहिली स्पर्धा १९७३ मध्ये इंग्लंडमध्ये झाली होती. सामने एक दिवसीय आंतरराष्ट्रीय (वनडे) म्हणून ५० षटकांहून अधिक खेळले जातात (जरी १९७३ ते १९९३ पर्यंत पहिल्या पाच चॅम्पियनशिप प्रति संघ 60 षटकांमध्ये खेळल्या गेल्या होत्या). ट्वेंटी-२० आंतरराष्ट्रीय क्रिकेटसाठी आणखी एक चॅम्पियनशिप आहे, आयसीसी महिला टी-२० विश्वचषक.
आयसीसी महिला क्रिकेट विश्वचषक | |
---|---|
आयोजक | आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट परिषद |
प्रकार | महिला एक दिवसीय आंतरराष्ट्रीय |
प्रथम | १९७३ इंग्लंड |
शेवटची | २०२२ न्यू झीलंड |
पुढील | २०२५ भारत |
संघ | ८ (२०२९ पासून १०) |
सद्य विजेता | ऑस्ट्रेलिया (७वे शीर्षक) |
यशस्वी संघ | ऑस्ट्रेलिया (७ शीर्षके) |
सर्वाधिक धावा | डेबी हॉकले (१,५०१) |
सर्वाधिक बळी | झुलन गोस्वामी (४३) |
विश्वचषक सध्या आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट परिषद (आयसीसी) द्वारे आयोजित केला जातो. २००५ पर्यंत, जेव्हा दोन संस्थांचे विलीनीकरण झाले, तेव्हा ते आंतरराष्ट्रीय महिला क्रिकेट परिषद (आयडब्ल्यूसीसी) या वेगळ्या संस्थेद्वारे प्रशासित होते. पहिला विश्वचषक पुरुषांच्या स्पर्धेच्या दोन वर्षांपूर्वी, १९७३ मध्ये इंग्लंडमध्ये आयोजित करण्यात आला होता. कार्यक्रमाची सुरुवातीची वर्षे निधीच्या अडचणींमुळे चिन्हांकित होती, ज्याचा अर्थ अनेक संघांना स्पर्धेसाठी आमंत्रणे नाकारावी लागली आणि स्पर्धांमध्ये सहा वर्षांपर्यंतचे अंतर निर्माण झाले. तथापि, २००५ पासून विश्वचषक नियमित चार वर्षांच्या अंतराने आयोजित केले जात आहेत. आयसीसी महिला चॅम्पियनशिप आणि विश्वचषक पात्रता याद्वारे विश्वचषकासाठी पात्रता आहे. स्पर्धेची रचना अत्यंत पुराणमतवादी आहे – १९९७ पासून कोणत्याही नवीन संघांनी स्पर्धेत पदार्पण केलेले नाही आणि २००० पासून विश्वचषक स्पर्धेतील संघांची संख्या आठ निश्चित करण्यात आली आहे. तथापि, मार्च २०२१ मध्ये, आयसीसीने उघड केले की २०२९ च्या आवृत्तीपासून ही स्पर्धा १० संघांपर्यंत विस्तारली जाईल.[1][2] १९९७ ची आवृत्ती विक्रमी अकरा संघांद्वारे लढली गेली, जी आजपर्यंतच्या एका स्पर्धेत सर्वाधिक आहे.[3]
आजपर्यंत खेळले गेलेले बारा विश्वचषक पाच देशांमध्ये आयोजित केले गेले आहेत, भारत आणि इंग्लंडने तीन वेळा या स्पर्धेचे आयोजन केले आहे. ऑस्ट्रेलिया हा सर्वात यशस्वी संघ आहे, ज्याने सात विजेतेपद जिंकले आहेत आणि केवळ तीन वेळा अंतिम फेरीत प्रवेश करू शकला नाही. इंग्लंड (चार विजेतेपद) आणि न्यू झीलंड (एक विजेतेपद) हे केवळ इतर संघ आहेत ज्यांनी ही स्पर्धा जिंकली आहे, तर भारत (दोनदा) आणि वेस्ट इंडीज (एकदा) जिंकल्याशिवाय अंतिम फेरीत पोहोचले आहेत.
महिला आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट पहिल्यांदा १९३४ मध्ये खेळले गेले, जेव्हा इंग्लंडमधील एका पक्षाने ऑस्ट्रेलिया आणि न्यू झीलंडचा दौरा केला. पहिला कसोटी सामना २८-३१ डिसेंबर १९३४ रोजी खेळला गेला आणि इंग्लंडने जिंकला.[4] न्यू झीलंडविरुद्धची पहिली कसोटी पुढच्या वर्षीच्या सुरुवातीला झाली. दक्षिण आफ्रिकेने इंग्लंडविरुद्ध अनेक सामने खेळले तेव्हा १९६० पर्यंत हे तीन देश महिला क्रिकेटमध्ये एकमेव कसोटी खेळणारे संघ राहिले.[4] मर्यादित षटकांचे क्रिकेट प्रथम १९६२ मध्ये इंग्लंडमध्ये प्रथम श्रेणी संघांद्वारे खेळले गेले.[5] नऊ वर्षांनंतर, मेलबर्न क्रिकेट ग्राउंडवर इंग्लंडचा ऑस्ट्रेलियाशी सामना झाला तेव्हा पुरुष क्रिकेटमध्ये पहिला आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामना खेळला गेला.[6]
१९७१ मध्ये जॅक हेवर्ड यांच्या नेतृत्वाखाली महिला क्रिकेट विश्वचषक आयोजित करण्याबाबत चर्चा सुरू झाली.[7] दक्षिण आफ्रिकेला त्यांच्या वर्णभेद कायद्यामुळे जगाच्या दबावाखाली, स्पर्धेत भाग घेण्यासाठी आमंत्रित केले गेले नाही.[8] ऑस्ट्रेलिया आणि न्यू झीलंड या इतर दोन कसोटी खेळणाऱ्या देशांना आमंत्रित करण्यात आले होते. हेवर्डने यापूर्वी वेस्ट इंडीजच्या दौऱ्यांचे आयोजन इंग्लंडच्या महिलांनी केले होते आणि या प्रदेशातूनच इतर दोन प्रतिस्पर्धी राष्ट्रे आखली गेली होती; जमैका आणि त्रिनिदाद आणि टोबॅगो. संख्या वाढवण्यासाठी, इंग्लंडने "यंग इंग्लंड" संघ देखील मैदानात उतरवला आणि "आंतरराष्ट्रीय इलेव्हन" देखील समाविष्ट केले.[7] संघाला आमंत्रित न केल्यामुळे नुकसान भरपाई म्हणून पाच दक्षिण आफ्रिकेला आंतरराष्ट्रीय इलेव्हनसाठी खेळण्यासाठी आमंत्रित करण्यात आले होते, परंतु नंतर ही निमंत्रणे मागे घेण्यात आली.[8]
पहिला पुरुष क्रिकेट विश्वचषक खेळण्याच्या दोन वर्षांपूर्वी जून आणि जुलै १९७३ मध्ये इंग्लंडमधील विविध ठिकाणी उद्घाटन स्पर्धा आयोजित करण्यात आली होती.[9][10] ही स्पर्धा राऊंड-रॉबिन स्पर्धा म्हणून खेळली गेली आणि शेवटचा नियोजित सामना इंग्लंड विरुद्ध ऑस्ट्रेलिया होता. ऑस्ट्रेलियाने एका गुणाने आघाडीवर असलेल्या खेळात प्रवेश केला: त्यांनी चार सामने जिंकले होते आणि एक सोडला होता. इंग्लंडनेही चार सामने जिंकले होते, पण त्यांना न्यू झीलंडकडून पराभव पत्करावा लागला होता.[9][11] परिणामी, हा सामना स्पर्धेसाठी वास्तविक अंतिम ठरला. एजबॅस्टन, बर्मिंगहॅम येथे झालेल्या सामन्यात इंग्लंडने ९२ धावांनी विजय मिळवून ही स्पर्धा जिंकली.[12]
वर्ष | यजमान | अंतिम सामन्याचे ठिकाण | अंतिम सामने | संघ | विजयी कर्णधार | ||
---|---|---|---|---|---|---|---|
विजेते | निकाल | उप-विजेते | |||||
१९७३ | इंग्लंड | अंतिम सामना नाही | इंग्लंड २० गुण |
इंग्लंडने गुणांवर विजय मिळवला तक्ता |
ऑस्ट्रेलिया १७ गुण |
७ | मेरी पिलिंग |
१९७८ | भारत | अंतिम सामना नाही | ऑस्ट्रेलिया ६ गुण |
ऑस्ट्रेलियाने गुणांवर विजय मिळवला तक्ता |
इंग्लंड ४ गुण |
४ | मार्गरेट जेनिंग्स |
१९८२ | न्यू झीलंड | लँकेस्टर पार्क, क्राइस्टचर्च | ऑस्ट्रेलिया १५२/७ (५९ षटके) |
ऑस्ट्रेलिया ३ गडी राखून विजयी धावफलक |
इंग्लंड १५१/५ (६० षटके) |
५ | शॅरन ट्रेड्रिया |
१९८८ | ऑस्ट्रेलिया | मेलबर्न क्रिकेट ग्राउंड, मेलबर्न | ऑस्ट्रेलिया १२९/२ (४४.५ षटके) |
ऑस्ट्रेलियाने ८ गडी राखून विजय मिळवला धावफलक |
इंग्लंड १२७/७ (६० षटके) |
५ | शॅरन ट्रेड्रिया |
१९९३ | इंग्लंड | लॉर्ड्स, लंडन | इंग्लंड १९५/५ (६० षटके) |
इंग्लंडने ६७ धावांनी विजय मिळवला धावफलक |
न्यूझीलंड १२८ (५५.१ षटके) |
८ | कॅरेन स्मिथीस |
१९९७ | भारत | ईडन गार्डन्स, कोलकाता | ऑस्ट्रेलिया १६५/५ (४७.४ षटके) |
ऑस्ट्रेलिया ५ गडी राखून विजयी धावफलक |
न्यूझीलंड १६४ (४९.३ षटके) |
११ | बेलिंडा क्लार्क |
२००० | न्यू झीलंड | बर्ट सटक्लिफ ओव्हल, लिंकन | न्यूझीलंड १८४ (४८.४ षटके) |
न्यू झीलंड ४ धावांनी विजयी धावफलक |
ऑस्ट्रेलिया १८० (४९.१ षटके) |
८ | एमिली ड्रम |
२००५ | दक्षिण आफ्रिका | सुपरस्पोर्ट पार्क, सेंच्युरियन | ऑस्ट्रेलिया २१५/४ (५० षटके) |
ऑस्ट्रेलियाने ९८ धावांनी विजय मिळवला धावफलक |
भारत ११७ (४६ षटके) |
८ | बेलिंडा क्लार्क |
२००९ | ऑस्ट्रेलिया | उत्तर सिडनी ओव्हल, सिडनी | इंग्लंड १६७/६ (४६.१ षटके) |
इंग्लंड ४ गडी राखून विजयी धावफलक |
न्यूझीलंड १६६ (४७.२ षटके) |
८ | शार्लोट एडवर्ड्स |
२०१३ | भारत | ब्रेबॉर्न स्टेडियम, मुंबई | ऑस्ट्रेलिया २५९/७ (५० षटके) |
ऑस्ट्रेलिया ११४ धावांनी विजयी धावफलक |
वेस्ट इंडीज १४५ (४३.१ षटके) |
८ | जोडी फील्ड्स |
२०१७ | इंग्लंड | लॉर्ड्स, लंडन | इंग्लंड २२८/७ (५० षटके) |
इंग्लंडने ९ धावांनी विजय मिळवला धावफलक |
भारत २१९ (४८.४ षटके) |
८ | हेदर नाइट |
२०२२ | न्यू झीलंड | हॅगली ओव्हल, क्राइस्टचर्च | ऑस्ट्रेलिया ३५६/५ (५० षटके) |
ऑस्ट्रेलियाने ७१ धावांनी विजय मिळवला धावफलक |
इंग्लंड २८५ (४३.४ षटके) |
८ | मेग लॅनिंग |
२०२५ | भारत | निश्चिती करणे | ८ |
पंधरा संघ किमान एकदा महिला क्रिकेट विश्वचषकासाठी पात्र ठरले आहेत (पात्रता स्पर्धा वगळून). प्रत्येक स्पर्धेत तीन संघांनी भाग घेतला आहे, त्याच तीन संघांनी विजेतेपद जिंकले आहे: इंग्लंड, ऑस्ट्रेलिया आणि न्यू झीलंड.
संघ | १९७३ (७) |
१९७८ (४) |
१९८२ (५) |
१९८८ (५) |
१९९३ (८) |
१९९७ (११) |
२००० (८) |
२००५ (८) |
२००९ (८) |
२०१३ (८) |
२०१७ (८) |
२०२२ (८) |
२०२५ (८) |
एकूण |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
ऑस्ट्रेलिया | उवि | वि | वि | वि | ३रा | वि | उवि | वि | ४था | वि | उप | वि | पा | १२ |
बांगलादेश | ७वा | १ | ||||||||||||
डेन्मार्क | ७वा | ९वा | २ | |||||||||||
इंग्लंड | वि | उवि | उवि | उवि | वि | उप | ५वा | उप | वि | ३रा | वि | उवि | १२ | |
भारत | ४था | ४था | ४था | उप | उप | उवि | ३रा | ७वा | उवि | ५वा | पा | १० | ||
आयर्लंड | ४था | ५वा | उ.उ. | ७वा | ८वा | ५ | ||||||||
नेदरलँड्स | ५वा | ८वा | उ.उ. | ८वा | ४ | |||||||||
न्यूझीलंड | ३रा | ३रा | ३रा | ३रा | उवि | उवि | वि | उप | उवि | ४था | ५वा | ६वा | १२ | |
पाकिस्तान | ११वा | ५वा | ८वा | ८वा | ८वा | ५ | ||||||||
दक्षिण आफ्रिका | उ.उ. | उप | ७वा | ७वा | ६वा | उप | उप | ७ | ||||||
श्रीलंका | उ.उ. | ६वा | ६वा | ८वा | ५वा | ७वा | ६ | |||||||
वेस्ट इंडीज | ६वा | १०वा | ५वा | ६वा | उवि | ६वा | उप | ७ | ||||||
निष्प्रभ संघ | ||||||||||||||
आंतरराष्ट्रीय इलेव्हन | ४था | ५वा | २ | |||||||||||
जमैका | ६वा | १ | ||||||||||||
त्रिनिदाद आणि टोबॅगो | ५वा | १ | ||||||||||||
यंग इंग्लंड | ७वा | १ |
वर्ष | संघ |
---|---|
१९७३ | ऑस्ट्रेलिया, इंग्लंड, न्यूझीलंड, आंतरराष्ट्रीय इलेव्हन‡, जमैका†, त्रिनिदाद आणि टोबॅगो†, यंग इंग्लंड‡ |
१९७८ | भारत |
१९८२ | काहीही नाही |
१९८८ | आयर्लंड, नेदरलँड्स |
१९९३ | डेन्मार्क, वेस्ट इंडीज |
१९९७ | पाकिस्तान, दक्षिण आफ्रिका, श्रीलंका |
२००० | काहीही नाही |
२००५ | काहीही नाही |
२००९ | काहीही नाही |
२०१३ | काहीही नाही |
२०१७ | काहीही नाही |
२०२२ | बांगलादेश |
२०२५ | टीबीडी |
†यापुढे एकदिवसीय दर्जा नाही. ‡यापुढे अस्तित्वात नाही.
खालील सारणी २०२२ च्या स्पर्धेच्या शेवटी, मागील विश्वचषकातील संघांच्या कामगिरीचे अवलोकन देते. संघांची क्रमवारी सर्वोत्कृष्ट कामगिरीनुसार, त्यानंतर दिसणे, एकूण विजयांची संख्या, एकूण खेळांची संख्या आणि वर्णक्रमानुसार क्रमवारी लावली जाते.
सहभाग | आकडेवारी | |||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
संघ | एकूण | पहिला | नवीनतम | सर्वोत्तम कामगिरी | सामने | विजय | पराभव | बरोबरी | निकाल नाही | विजय%* |
ऑस्ट्रेलिया | १२ | १९७३ | २०२२ | चॅम्पियन्स (१९७८, १९८२, १९८८, १९९७, २००५, २०१३, २०२२) | ८४ | ७० | ११ | १ | २ | ८५.४७ |
इंग्लंड | १२ | १९७३ | २०२२ | चॅम्पियन्स (१९७३, १९९३, २००९, २०१७) | ८३ | ५७ | २३ | २ | १ | ७५.०४ |
न्यूझीलंड | १२ | १९७३ | २०२२ | चॅम्पियन्स (२०००) | ८० | ५१ | २६ | २ | १ | ६५.८२ |
भारत | १० | १९७८ | २०२२ | उपविजेते (२००५, २०१७) | ६३ | ३४ | २७ | १ | १ | ५५.६४ |
वेस्ट इंडीज | ७ | १९९३ | २०२२ | उपविजेते (२०१३) | ३८ | १३ | २४ | ० | १ | ३५.१३ |
दक्षिण आफ्रिका | ७ | १९९७ | २०२२ | उपांत्य फेरी (२०००, २०१७, २०२२) | ३८ | १५ | २२ | ० | ३ | ४०.५४ |
पाकिस्तान | ५ | १९९७ | २०२२ | सुपर ६ (२००९) | २३ | ३ | २१ | ० | ० | १४.२८ |
श्रीलंका | ६ | १९९७ | २०१७ | उपांत्यपूर्व फेरी (१९९७) | ३५ | ८ | २६ | ० | १ | २३.५२ |
आयर्लंड | ५ | १९८८ | २००५ | उपांत्यपूर्व फेरी (१९९७) | ३४ | ७ | २६ | ० | १ | २१.२१ |
नेदरलँड्स | ४ | १९८८ | २००० | उपांत्यपूर्व फेरी (१९९७) | २६ | २ | २४ | ० | ० | ०७.६९ |
आंतरराष्ट्रीय इलेव्हन‡ | २ | १९७३ | १९८२ | पहिली फेरी (१९७३, १९८२) | १८ | ३ | १४ | ० | १ | १६.६६ |
डेन्मार्क | २ | १९९३ | १९९७ | पहिली फेरी (१९९३, १९९७) | १३ | २ | ११ | ० | ० | १५.३८ |
त्रिनिदाद आणि टोबॅगो† | १ | १९७३ | १९७३ | पहिली फेरी (१९७३) | ६ | २ | ४ | ० | ० | ३३.३३ |
बांगलादेश | 1 | २०२२ | २०२२ | पहिली फेरी (२०२२) | ७ | १ | ६ | ० | ० | १४.२८ |
यंग इंग्लंड‡ | १ | १९७३ | १९७३ | पहिली फेरी (१९७३) | ६ | १ | ५ | ० | ० | १६.६६ |
जमैका† | १ | १९७३ | १९७३ | पहिली फेरी (१९७३) | ५ | १ | ४ | ० | ० | २०.०० |
†यापुढे एकदिवसीय दर्जा नाही. ‡यापुढे अस्तित्वात नाही.
प्लेअर ऑफ द टूर्नामेंट
|
अंतिम सामन्यातील सर्वोत्तम खेळाडू
|
यजमान संघांचे निकाल
|
गतविजेत्याचे निकाल
|
फलंदाजी | |||||
---|---|---|---|---|---|
सर्वाधिक धावा | डेबी हॉकले | न्यूझीलंड | १,५०१ | १९८२–२००० | [13] |
सर्वोच्च सरासरी (किमान १० डाव) | कॅरेन रोल्टन | ऑस्ट्रेलिया | ७४.९२ | १९९७-२००९ | [14] |
सर्वोच्च वैयक्तिक धावा | बेलिंडा क्लार्क | ऑस्ट्रेलिया | २२९* | १९९७ | [15] |
सर्वोच्च भागीदारी | टॅमी ब्यूमॉन्ट आणि सारा टेलर | इंग्लंड | २७५ | २०१७ | [16] |
स्पर्धेत सर्वाधिक धावा | अलिसा हिली | ऑस्ट्रेलिया | ५०९ | २०२२ | [17] |
गोलंदाजी | |||||
सर्वाधिक बळी | झुलन गोस्वामी | भारत | ४३ | २००५–२०२२ | [18] |
सर्वात कमी सरासरी (किमान ५०० चेंडू टाकले) | कतरिना कीनन | न्यूझीलंड | ९.७२ | १९९७-२००० | [19] |
सर्वोत्तम गोलंदाजी आकडेवारी | जॅकी लॉर्ड | न्यूझीलंड | ६/१० | १९८२ | [20] |
स्पर्धेत सर्वाधिक बळी | लिन फुल्स्टन | ऑस्ट्रेलिया | २३ | १९८२ | [21] |
क्षेत्ररक्षण | |||||
सर्वाधिक बाद (यष्टिरक्षक) | जेन स्मिट | इंग्लंड | ४० | १९९३-२००५ | [22] |
सर्वाधिक झेल (क्षेत्ररक्षक) | जॅन ब्रिटीन | इंग्लंड | १९ | १९८२-१९९७ | [23] |
संघ | |||||
सर्वोच्च धावा | ऑस्ट्रेलिया (वि डेन्मार्क) | ४१२/३ | १९९७ | [24] | |
सर्वात कमी धावा | पाकिस्तान (वि ऑस्ट्रेलिया) | २७ | १९९७ | [25] | |
सर्वोच्च विजय % | ऑस्ट्रेलिया | ८७.३६ | [26] | ||
सर्वाधिक विजय | ऑस्ट्रेलिया | ७९ | [27] | ||
सर्वाधिक पराभव | भारत | ३१ | [28] |
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.