सौदी अरेबिया
From Wikipedia, the free encyclopedia
सौदी अरेबियाचे राजतंत्र (अरबी: المملكة العربية السعودية ; अल-माम्लका अल-अरेबिया अस-सूदीय्या) हा मध्यपूर्वेतील सर्वात मोठा अरब देश आहे. सौदी अरेबियाच्या उत्तरेला जॉर्डन व इराक, ईशान्येला कुवेत, पूर्वेला कतार, बहारीन, संयुक्त अरब अमिराती व ओमान, दक्षिणेला येमेन हे देश व पूर्वेला पर्शियन आखात व पश्चिमेला लाल समुद्र आहेत. रियाध ही सौदी अरेबियाची राजधानी व सर्वात मोठे शहर आहे तर मक्का व मदिना ही इस्लाम धर्मातील दोन सर्वात पवित्र स्थळे सौदी अरेबियामध्ये आहेत. सौदीचे सरकार पूर्णपणे राजेशाही स्वरूपाचे असून येथे शारिया कायदा चालतो. सलमान हे सौदीचे सध्याचे राजे आहेत.
सौदी अरब المملكة العربية السعودية सौदी अरबिचे राजतंत्र | |||||
| |||||
ब्रीद वाक्य: "لا إله إلا الله محمد رسول الله (अल्लाशिवाय दुसरा देव नाही) | |||||
राष्ट्रगीत: आश अल्-मलिक | |||||
सौदी अरबचे जागतिक नकाशावरील स्थान | |||||
राजधानी (व सर्वात मोठे शहर) |
रियाध | ||||
अधिकृत भाषा | अरबी | ||||
सरकार | इस्लामी संपूर्ण राजेशाही | ||||
- राजा | राजा सलमान | ||||
- पंतप्रधान | राजा सलमान | ||||
महत्त्वपूर्ण घटना | |||||
---|---|---|---|---|---|
- पहिल्या सौदी राज्याची स्थापना | १७४४ | ||||
- दुसऱ्या सौदी राज्याची स्थापना | १८२४ | ||||
- तिसऱ्या सौदी राज्याची घोषणा | ८ जानेवारी १९२६ | ||||
- मान्यता | २० मे १९२७ | ||||
- एकत्रीकरण | २३ सप्टेंबर १९३२ | ||||
क्षेत्रफळ | |||||
- एकूण | २१,४९,६९० किमी२ (१४वा क्रमांक) | ||||
- पाणी (%) | नगण्य | ||||
लोकसंख्या | |||||
- २०१० | २,७१,३६,९७७[1] (४१वा क्रमांक) | ||||
- गणती | {{{लोकसंख्या_गणना}}}
{{{लोकसंख्या_गणना_वर्ष}}} | ||||
- घनता | १२/किमी² | ||||
वार्षिक सकल उत्पन्न (पीपीपी) | |||||
- एकूण | ६१८.७४४ अब्ज[2] अमेरिकन डॉलर | ||||
- वार्षिक दरडोई उत्पन्न | २३,७०१ अमेरिकन डॉलर | ||||
मानवी विकास निर्देशांक . | ▲ ०.७५२[3] (उच्च) (५५ वा) (२०१०) | ||||
राष्ट्रीय चलन | सौदी रीयाल | ||||
आंतरराष्ट्रीय कालविभाग | यूटीसी+०३:०० | ||||
आय.एस.ओ. ३१६६-१ | SA | ||||
आंतरजाल प्रत्यय | .sa, السعودية. | ||||
आंतरराष्ट्रीय दूरध्वनी क्रमांक | ९६६ | ||||
आधुनिक काळातील सौदी अरेबियाच्या क्षेत्रामध्ये पूर्वी प्रामुख्याने चार विशिष्ट ऐतिहासिक प्रदेशांचा समावेश होता: हेजाझ, नजद आणि पूर्व अरेबियाचे काही भाग (अल-अहसा) आणि दक्षिण अरेबिया ('असिर).[19] सौदी अरेबियाच्या राज्याची स्थापना 1932 मध्ये राजा अब्दुलाझीझ (पश्चिमेमध्ये इब्न सौद म्हणून ओळखले जाते) यांनी केली. त्याने 1902 मध्ये रियाध, त्याच्या कुटुंबाचे वडिलोपार्जित घर, हाऊस ऑफ सौद ताब्यात घेऊन विजयांच्या मालिकेद्वारे चार प्रदेशांना एकाच राज्यात एकत्र केले. तेव्हापासून सौदी अरेबिया एक निरंकुश राजेशाही आहे, जिथे राजकीय निर्णय राजा, मंत्री परिषद आणि उच्च हुकूमशाही शासनावर देखरेख करणाऱ्या देशातील पारंपारिक अभिजात वर्ग यांच्यात सल्लामसलत करून घेतले जातात.[20][21][22] 2010 च्या दशकात धार्मिक स्थापनेची शक्ती लक्षणीयरीत्या कमी झाली असली तरी सुन्नी इस्लाममधील अतिसंरक्षित वहाबी धार्मिक चळवळीचे वर्णन "सौदी संस्कृतीचे प्रमुख वैशिष्ट्य" म्हणून केले गेले आहे.[24] त्याच्या मूलभूत कायद्यात, सौदी अरेबियाने स्वतःला एक सार्वभौम अरब इस्लामिक राज्य म्हणून परिभाषित करणे सुरू ठेवले आहे ज्यामध्ये इस्लामचा अधिकृत धर्म आहे, अरबी त्याची अधिकृत भाषा आहे आणि रियाध त्याची राजधानी आहे.
3 मार्च 1938 रोजी पेट्रोलियमचा शोध लागला आणि पूर्व प्रांतात इतर अनेक शोध लागले. तेव्हापासून सौदी अरेबिया जगातील दुसऱ्या क्रमांकाचा तेल उत्पादक (अमेरिकेच्या मागे) आणि जगातील सर्वात मोठा तेल निर्यातदार बनला आहे, ज्याने जगातील दुसऱ्या क्रमांकाचे तेल नियंत्रित केले आहे. साठा आणि चौथ्या क्रमांकाचा गॅस साठा.[27] हे राज्य जागतिक बँक उच्च-उत्पन्न अर्थव्यवस्था म्हणून वर्गीकृत आहे आणि G20 प्रमुख अर्थव्यवस्थांचा भाग असणारा एकमेव अरब देश आहे. सौदी अरेबियाला प्रादेशिक आणि मध्यम शक्ती दोन्ही मानले जाते आणि तो मुस्लिम जगाचा नेता देखील आहे. सौदीची अर्थव्यवस्था मध्य पूर्वेतील सर्वात मोठी आहे; नाममात्र GDP द्वारे जगातील अठराव्या क्रमांकाची आणि PPP द्वारे सतरावी सर्वात मोठी अर्थव्यवस्था. अतिशय उच्च मानवी विकास निर्देशांक असलेला देश म्हणून,[37] ते शुल्क-मुक्त विद्यापीठ शिक्षण, वैयक्तिक आयकर नाही,[38] आणि एक विनामूल्य सार्वत्रिक आरोग्य सेवा प्रदान करते. सौदी अरेबिया हे जगातील तिसऱ्या क्रमांकाचे स्थलांतरित लोकसंख्येचे घर आहे. जगातील सर्वात तरुण लोकसंख्येपैकी एक आहे, 34.2 दशलक्ष लोकसंख्येपैकी अंदाजे 50 टक्के लोक 25 वर्षांपेक्षा कमी वयाचे आहेत.[39] गल्फ कोऑपरेशन कौन्सिलचा सदस्य असण्याव्यतिरिक्त, सौदी अरेबिया हा संयुक्त राष्ट्र संघ, इस्लामिक सहकार्य संघटना, अरब लीग, अरब हवाई वाहक संघटना आणि ओपेकचा सक्रिय आणि संस्थापक सदस्य आहे.[4][5]