From Wikipedia, the free encyclopedia
ഇന്ത്യൻ സേനയിലെ മൂന്നു പ്രമുഖ വിഭാഗങ്ങളിൽ ഒന്നാണ് ഭാരതീയ വായുസേന അഥവാ ഇന്ത്യൻ വ്യോമസേന. കരസേന, നാവികസേന എന്നിവയാണ് മറ്റു രണ്ടുവിഭാഗങ്ങൾ. ഇന്ത്യയുടെ വ്യോമസൈനികപ്രവർത്തനങ്ങളുടെ ചുമതലയുള്ള സേനാവിഭാഗമാണ്‌ ഇന്ത്യൻ വായുസേന. ഏകദേശം 1,70,000 അംഗബലമുള്ള ഇന്ത്യൻ വായുസേന, ലോകത്തിലെ ഏറ്റവും വലിയ നാലാമത്തെ വായുസേനയാണ്‌.[1]. എയർ ചീഫ് മാർഷൽ ബീരേന്ദർ സിങ് ധനോവ ആണ് ഇന്ത്യൻ വ്യോമസേനയുടെ ഇപ്പോഴത്തെ മേധാവി.
| ||||||||||||||
 Emblem  Triservices Crest.
| |
| സൈന്യബലം | |
|---|---|
| മൊത്തം സായുധ സേന | 2,414,700 (Ranked 3rd) |
| സജീവ സൈനികർ | 1,414,000 (Ranked 3rd) |
| ആകെ സൈനികർ | 3,773,300 (Ranked 6th) |
| അർദ്ധസൈനികസേന | 1,089,700 |
| ഘടകങ്ങൾ | |
| ഇന്ത്യൻ കരസേന |  |
| ഇന്ത്യൻ നാവികസേന |  |
| ഇന്ത്യൻ വായുസേന |  |
| ന്യൂക്ലിയർ കമാന്റ് അതോറിറ്റി (ഇന്ത്യ) | |
| ചരിത്രം | |
| ഇന്ത്യൻ സൈന്യത്തിന്റെ ചരിത്രം | |
| നേതൃത്വം | |
| സർവ്വസേനാപതി | രാഷ്‌ട്രപതി ദ്രൗപദി മുർമു |
| പ്രധാനമന്ത്രി | നരേന്ദ്ര മോദി |
| പ്രതിരോധമന്ത്രി | രാജ്‌നാഥ് സിങ് |
| സംയുക്ത സൈനിക മേധാവി | ജനറൽ അനിൽ ചൗഹൻ |
| റാങ്കുകൾ | |
| ഇന്ത്യൻ വ്യോമസേനയിലെ റാങ്കുകളും പദവികളും | |
| ഇന്ത്യൻ കരസേനയിലെ റാങ്കുകളും പദവികളും | |
| ഇന്ത്യൻ നാവികസേനയിലെ റാങ്കുകളും പദവികളും | |
| സൈനിക ബഹുമതികൾ | |
| ഇന്ത്യയുടെ സൈനിക ബഹുമതികളും അവാർഡുകളും | |
ഇന്ത്യൻ എയർഫോഴ്സ് ആക്ട് അനുസരിച്ച് 1932 ഒക്ടോബർ 8 - ന് ഇന്ത്യൻ വ്യോമസേന രൂപീകൃതമായി.[2] തുടക്കത്തിൽ 6 ആഫീസർമാരും 19 ഭടന്മാരും (Airmen) മാത്രമേ ഉണ്ടായിരുന്നുള്ളു. വളരെ എളിയ രീതിയിൽ ആയിരുന്നു തുടക്കമെങ്കിലും അഞ്ചു വർഷത്തിനുള്ളിൽ (1938) ഫ്ലൈറ്റുകളുടെ എണ്ണം മൂന്നായി ഉയരുകയും ഒരു സ്ക്വാഡ്രൻ നിലവിൽ വരികയും ചെയ്തു. 1937 - ൽ വടക്കുപടിഞ്ഞാറൻ അതിർത്തിയിലും 1939 - ൽ ബർമാമുന്നണിയിൽ ഗോത്രവർഗങ്ങൾക്കെതിരായും വ്യോമസേന പ്രവർത്തനനിരതമാവുകയുണ്ടായി. ഇവയായിരുന്നു യുദ്ധരംഗത്ത് ഭാരതീയവായുസേനയുടെ ആദ്യകാലത്തെ പ്രായോഗികാനുഭവം. രണ്ടാംലോക മഹായുദ്ധത്തിലെ സജീവ പങ്കാളിത്തത്തോടെ ഇന്ത്യൻ വ്യോമസേന ഏറെ പ്രായോഗികാനുഭവങ്ങൾ നേടുകയും വികാസം പ്രാപിക്കുകയും ചെയ്തു. രണ്ടാം ലോകയുദ്ധം അവസാനിക്കുമ്പോൾ ഭാരതീയ വായുസേനക്ക് 9 സ്ക്വാഡ്രനുകൾ നിലവിൽ വന്നുകഴിഞ്ഞിരുന്നു. ഇതിനും പുറമേ ഒരു ചരക്കു കയറ്റിറക്കു സ്ക്വാഡ്രനും (Transport squadron) രൂപംകൊണ്ടു വരുന്നുണ്ടായിരുന്നു.
രണ്ടാം ലോകയുദ്ധത്തിൽ വഹിച്ച ധീരമായ പങ്കു കണക്കിലെടുത്ത് ഈ സേനയ്ക്ക് റോയൽ എന്ന ബഹുമതിപദം നൽകിയതോടെ ഇതിന്റെ പേര് റോയൽ ഇന്ത്യൻ എയർഫോഴ്സ് എന്നായി മാറി. ആദ്യകാലത്ത് സേനയുടെ പ്രധാന ഔദ്യോഗികസ്ഥാനങ്ങളിലെല്ലാം ബ്രിട്ടീഷുകാർ ആയിരുന്നു നിയമിക്കപ്പെട്ടിരുന്നത്. ക്രമേണ ഇന്ത്യാക്കാരെ പ്രധാന സ്ഥാനങ്ങളിൽ നിയമിക്കാൻ തുടങ്ങി. പരിശീലകരായും സാങ്കേതികവിദഗ്ദ്ധരായും കൂടുതൽ കൂടുതൽ ഇന്ത്യാക്കാർ നിയമിക്കപ്പെടുകയും ചെയ്തതോടെ സേനയിലെ ഇന്ത്യാക്കാരുടെ എണ്ണം കൂടിക്കൊണ്ടിരുന്നു. ഇന്ത്യ റിപ്പബ്ലിക്ക് ആയതോടെ സേനയുടെ പേർ ഇന്ത്യൻ വ്യോമസേന എന്നു മാറ്റി. പുതിയ പ്രതീകങ്ങളും ചിഹ്നങ്ങളും പ്രത്യക്ഷപ്പെട്ടു. എയർമാർഷൽ സുബ്രതോ മുഖർജി ഇന്ത്യൻ വ്യോമസേനാ മേധാവിയായി 1954 - ൽ നിയമിതനായതോടെ വ്യോമസേനയിലെ ഭാരതവൽക്കരണം പൂർണമായി.
സ്വാതന്ത്ര്യപ്രാപ്തിയെ തുടർന്നുള്ള ആദ്യവർഷത്തിൽ അഭയാർഥികളെ രക്ഷിക്കുന്ന പ്രവൃത്തികളിൽ ഏർപ്പെട്ടു. 1950 - ൽ ആസമിൽ ഉണ്ടായ ഭീകരമായ ഭൂകമ്പത്തെതുടർന്ന് രക്ഷാപ്രവർത്തനങ്ങൾ സംഘടിപ്പിക്കുന്നതിലും കശ്മീർ പ്രതിരോധത്തിലും വായുസേന പ്രധാന പങ്കു വഹിക്കുകയുണ്ടായി. അതിർത്തി പ്രദേശത്ത് ഗോത്രവർഗക്കാരുടെ നുഴഞ്ഞുകയറ്റത്തെയും ശത്രുതാപ്രവർത്തനങ്ങളെയും തകർക്കുന്നതിലും ഭാരതീയ വായുസേന പ്രമുഖമായ പങ്കു വഹിച്ചു. ശത്രുസേനയാൽ വളയപ്പെട്ട പൂഞ്ച് പട്ടണത്തിൽനിന്നും 30,000 അഭയാർഥികളെ ഒഴിപ്പിച്ച് രക്ഷപ്പെടുത്താനും ഭാരതീയ വായുസേനയ്ക്ക് കഴിഞ്ഞു. ഉന്നതനിലവാരമുള്ള യന്ത്രോപകരണങ്ങളോ, നല്ലയിനം വിമാനങ്ങളോ ഇല്ലാതിരുന്നിട്ടും ഇന്ത്യൻ വ്യോമസേന അക്കാലത്തു കൈവരിച്ച നേട്ടങ്ങൾ വിസ്മയജനകങ്ങളാണ്.
ഐക്യരാഷ്ട്രസഭയുടെ നിയോഗങ്ങളനുസരിച്ചുള്ള ചില പ്രവർത്തനങ്ങൾ ഇന്ത്യൻ വ്യോമസേനയുടെ വളർച്ചയ്ക്ക് സഹായകമായിട്ടുണ്ട്. ഐക്യരാഷ്ട്രസഭയുടെ നിർദ്ദേശാനുസരണം 1960 ജൂലായ് മാസത്തിൽ കോംഗോയിലേക്ക് ഏതാനും വ്യോമസൈനികരെ ഇന്ത്യയിൽ നിന്നും അയക്കുകയുണ്ടായി.[3] മികച്ച വൈദഗ്ദ്ധ്യവും ശ്രദ്ധയും ആവശ്യമുള്ള ജോലികളായിരുന്നു ഇന്ത്യൻ സൈനികർക്ക് അവിടെ നിർ‌‌വഹിക്കേണ്ടി വന്നത്. ഇരുൾമൂടിയ വനപ്രദേശങ്ങളിലും ചതുപ്പുനിലങ്ങളിലും കുടുങ്ങിപ്പോയവർക്ക് ഭക്ഷണം ഇട്ടുകൊടുക്കുക, അവരെ രക്ഷാകേന്ദ്രങ്ങളിൽ എത്തിക്കുക. തുടങ്ങിയ പ്രവർത്തനങ്ങൾ ഇന്ത്യൻ സൈനികർ കോംഗോയിൽ നിർ‌‌വഹിക്കുകയുണ്ടായി. തുടർന്നു കൊറിയയിലും ഇന്തോചൈനയിലും ഇന്ത്യൻ വ്യോമസേനയിലെ വൈമാനികർ ഐക്യരാഷ്ട്രസഭയുടെ നിർദ്ദേശാനുസരണമുള്ള സമാധാനദൗത്യങ്ങൾ ഏറ്റെടുക്കുകയുണ്ടായിട്ടുണ്ട്.[4] വ്യോമസേന 1962 - ൽ മുന്നണിപ്പോസ്റ്റുകളിൽ കരസേനയ്ക്കും സിവിൽഭരണകൂടത്തിനും ചെയ്തുകൊടുത്ത സേവനങ്ങൾ നിരവധിയാണ്. നേഫയിൽ സേവനമനുഷ്ഠിച്ച വ്യോമസേനാ അഫീസർ ഫ്ലൈറ്റ് ലഫ്. എസ്.എസ്. യാദവയ്ക്ക് സംഘടനാസാമർഥ്യവും നേതൃഗുണവും കണക്കിലെടുത്ത് പദ്മശ്രീ ബഹുമതി നൽകപ്പെട്ടു.
1965 - ലെ പാകിസ്ഥാന്റെ ആക്രമണം ഇന്ത്യൻ വ്യോമസേനയെ സംബന്ധിച്ചിടത്തോളം ഒരഗ്നിപരീക്ഷണം ആയിരുന്നു. 1965 സെപ്റ്റംബർ 1 - ന് പാകിസ്ഥാൻ സേന അന്തർദേശീയ അതിർത്തി ലംഘിച്ച് ഇന്ത്യയിലേക്കു തള്ളിക്കയറുകയുണ്ടായി.[5] പാകിസ്ഥാന്റെ കവചിത സേനാവിഭാഗമായിരുന്നു ഈ ആക്രമണത്തിൽ പ്രധാന പങ്കു വഹിച്ചത്. മണിക്കൂറുകൾക്കകം തന്നെ ഇന്ത്യൻ വ്യോമസേന ഈ കടന്നാക്രമണത്തിനു ശക്തമായ തിരിച്ചടി നൽകുകയുണ്ടായി. പാകിസ്ഥാന്റെ 25 ടാങ്കുകൾ പ്രവർത്തനരഹിതം ആക്കാനും 73 പാക്ക് വിമാനങ്ങൾ നശിപ്പിക്കാനും ഇന്ത്യൻ വ്യോമസേനയ്ക്ക് ഒറ്റദിവസംകൊണ്ട് കഴിഞ്ഞു.[6] ഇന്ത്യയ്ക്കു നഷ്ടപ്പെട്ടതാകട്ടെ രണ്ട് വാമ്പയർ വിമാനങ്ങൾ മാത്രമായിരുന്നു. ഛംബ് (Chhamb) യുദ്ധ മേഖലയിൽ വച്ച് ഇന്ത്യൻ വ്യോമസേനയിലെ സ്ക്വാഡ്രൻ ലീഡർ ട്രിവോർ കീലർ (Trevor Keeler), സെപ്റ്റംബർ 3 - ന് അന്തർദേശീയ അതിർത്തി ലംഘിച്ച് ഇന്ത്യയിലേക്ക് കടന്നു കയറിയ ഒരു പാകിസ്ഥാൻ സാബർ യുദ്ധവിമാനത്തെ വെടിവച്ചു വീഴ്ത്തി. അടുത്ത 20 ദിവസങ്ങൾക്കകം പാകിസ്ഥാന് കനത്ത നാശനഷ്ടങ്ങൾ വരുത്തിക്കൊണ്ട് വ്യോമസേനാമേധാവിത്വം തങ്ങൾക്കാണെന്ന് ഇന്ത്യ അസന്ദിഗ്ധമായി തെളിയിച്ചു. ശത്രുരാജ്യത്തിലേക്കു കടന്നുചെന്നു പ്രത്യാക്രമണങ്ങൾ സംഘടിപ്പിക്കുന്നതിലും ഇന്ത്യൻ വ്യോമസേന അതുല്യ ശക്തിയാണെന്ന് 1965 - ലെ യുദ്ധം തെളിയിച്ചു. ഈ യുദ്ധത്തിനു ശേഷം ഇന്ത്യൻ വ്യോമസേന അത്യാധുനിക യുദ്ധമുറകളിൽ പ്രത്യേക പരിശീലനം നേടി.
1971 - ലെ ഇന്ത്യാ - പാക്ക് യുദ്ധം ഇന്ത്യൻ വ്യോമസേനക്ക് മറ്റൊരഗ്നിപരീക്ഷണം ആയിരുന്നു. അവിചാരിതമായി പാകിസ്ഥാൻ ഒരു മിന്നലാക്രമണമാണ് അന്നു നടത്തിയതെങ്കിലും കനത്ത തിരിച്ചടി നൽകാൻ ഇന്ത്യൻ വ്യോമസേനക്ക് ഏറെനേരം വേണ്ടിവന്നില്ല. ഉടനടി ആകാശ പ്രത്യാക്രമണങ്ങൽ സംഘടിപ്പിക്കുന്നതിലും കിഴക്കൻ മേഖലയിൽ ഇന്ത്യൻ കരസേനക്ക് ഫലപ്രദമായ സഹായ സഹകരണങ്ങൾ നൽകുന്നതിലും പാകിസ്ഥാൻ വ്യോമസേനയെ കിഴക്കൻ മേഖലയിൽ തടഞ്ഞു നിറുത്തുന്നതിലും പടിഞ്ഞാറൻ മേഖലയിലെ തന്ത്രപ്രധാനമായ സ്ഥലങ്ങളുടെ വ്യോമപ്രതിരോധം നിർ‌‌വഹിക്കുന്നതിലും പാകിസ്ഥാൻ വ്യോമസേനയുടെ പ്രവത്തനപരിധി ചുരുക്കി കൊണ്ടുവരുന്നതിലും ശത്രുസേനയുടെ വിതരണ സജ്ജീകരണങ്ങളും വർത്താവിനിമയ സൗകര്യങ്ങളും തകർക്കുന്നതിലും ഫലപ്രദമായ വ്യോമനിരീക്ഷണം നിർ‌‌വഹിക്കുന്നതിലും ശത്രുക്കളുടെ നവീനനീക്കങ്ങൾ അറബിക്കടലിൽ ഉടനീളം നിരീക്ഷിക്കുന്നതിലുമെല്ലാം ഇന്ത്യൻ
വ്യോമസേന പ്രകടിപ്പിച്ച പ്രാഗൽഭ്യം അൽഭുതാവഹം തന്നെയായിരുന്നു.[7] 1971 നവംബർ 22 - ന് നാലു പാകിസ്ഥാൻ സാബർജെറ്റ് യുദ്ധവിമാനങ്ങൾ ഭാരതത്തിന്റെ കിഴക്കേ അതിർത്തി കടന്ന് മിന്നലാക്രമണം നടത്തുകയും, അവയെ ഇന്ത്യൻ നാറ്റ് (Gnat) വിമാനങ്ങൾ വെടിവച്ചു വീഴ്ത്തുകയും ചെയ്തതോടെയാണ് സംഘർഷം മൂർച്ഛിച്ചത്. വെടിയേറ്റ വിമാനത്തിൽനിന്നും പാരച്യൂട്ടുപയോഗിച്ചു ചാടി രക്ഷപെടാൻ ശ്രമിച്ച രണ്ടു പാകിസ്ഥാൻ പൈലറ്റുകളെ പിടികൂടി തടവുകാരാക്കുകയും ചെയ്തു. പാകിസ്ഥാൻ 1971 ഡിസംബർ 3 - ന് അതിരൂക്ഷവും മുൻ‌‌കൂട്ടി പ്ലാൻ ചെയ്തതുമായ മിന്നൽ ആക്രമണങ്ങൾ നടത്തുകയുണ്ടായി. ശ്രീനഗർ, അവന്തിപൂർ, പത്താൻ‌‌കോട്, ജോഡ്പൂർ, അംബാല, ആഗ്ര മുതലായ സ്ഥലങ്ങളിൽ ഒരേസമയം പാകിസ്ഥാൻ ആക്രമണം നടത്തി. അന്നു രാത്രിതന്നെ ഇന്ത്യൻ വ്യോമസേന പാകിസ്ഥാന് ശക്തമായ തിരിച്ചടി നൽകി. പാകിസ്ഥാനിലെ ചന്തേരി, ഷെർക്കോട്ട്, സർഗൂജ, മറി, കറാച്ചി, റാവൽ‌‌പിണ്ടി മുതലായ സ്ഥലങ്ങളിൽ ബോംബാക്രമണം മൂലം ഭീമമായ നാശനഷ്ടങ്ങൾ. ഉദ്ദേശം 25 പാക്ക് വിമാനങ്ങളും നശിപ്പിക്കപ്പെട്ടു. എണ്ണത്തിൽ രണ്ടു സൈന്യങ്ങളും ഏകദേശം തുല്യമായിരുന്നിട്ടും ഇന്ത്യൻ സൈനികരുടെ സാമർഥ്യവും ധീരതയുംകൊണ്ടാണ് ഇന്ത്യയ്ക്കു വ്യോമാധീശത്വം സ്ഥാപിക്കാൻ കഴിഞ്ഞത്. 1971 - ലെ യുദ്ധത്തിൽ പാകിസ്ഥാൻ ഉപയോഗിച്ചിരുന്നത് 104-സ്റ്റാർ ഫൈറ്റർ, മിഗ്-19, സാബർജെറ്റ്, മിറാഷ് മുതലായ യുദ്ധവിമാനങ്ങൾ ആയിരുന്നു. ഇന്ത്യൻ യുദ്ധവിമാനങ്ങളിൽ പ്രധാനപ്പെട്ടവ വളരെ വേഗതയും നിയന്ത്രണക്ഷമതയുമുള്ള എഛ്.എഫ്.-24, ഹണ്ടർ, മിഗ്, നാറ്റ് മുതലായവ ആയിരുന്നു.[8]
ഇന്ത്യൻ വ്യോമസേന 45 സക്വാഡ്രനുകളുള്ള (1975) സുസജ്ജമായ ഒരാധുനീക വ്യോമ ശക്തിയായി വളർന്നു കഴിഞ്ഞിട്ടുണ്ട്. പഴഞ്ചൻ വാപിറ്റീസ് (Wapitis) യുദ്ധവിമാനങ്ങൾ ഉപയോഗിച്ച് ചെറിയ തോതിൽ പ്രവർത്തനം ആരംഭിച്ച ഇന്ത്യൻ വ്യോമസേന ഇന്ന് അത്യാധുനിക ജറ്റ് യുദ്ധവിമാനങ്ങളാണ് അധികമായി ഉപയോഗിക്കുന്നത്. 1948 - ൽ ജറ്റ്നോദനംകൊണ്ടു പ്രവർത്തിക്കുന്ന വാമ്പയേഴ്സ് (Vampires) ഇന്ത്യൻ വ്യോമസേനയ്ക്കു ലഭിക്കുന്നതിനു മുമ്പ് പിസ്റ്റൺ എഞ്ജിൻ കൊണ്ടു പ്രവർത്തിക്കുന്ന ഹാർട്ട് (Hart), ഹരിക്കേയിൻ (Harricane), ഡെക്കോട്ട (Dakota), വെൻ‌‌ജിയൻസ് (Vengeance), സ്പിറ്റ് ഫയർ (Spit fire) മുതലായ യുദ്ധവിമാനങ്ങളാണ് ഉപയോഗിച്ചിരുന്നത്. ലോക നിലവരത്തിൽ തന്നെ ഒന്നാം കിടയിൽ പെട്ടതെന്ന് വിഖ്യാതമായ യുദ്ധവിമാനങ്ങളിൽ ചിലതും മികച്ച ബോംബർ വിമാനങ്ങളും സ്വന്തമായി നിർമ്മിക്കാൻ ഇന്ത്യയ്ക്കു കഴിഞ്ഞിട്ടുണ്ട്. ഇന്ത്യൻ നിർമ്മിതമായ നാറ്റ് (Gnat) യുദ്ധവിമാനം ഉന്നത നിലവാരമുള്ളതാണ്. എസ്. യൂ. - 7 ബോംബർ വിമാനങ്ങളും ഹണ്ടറുകളും ഇന്ത്യൻ വ്യോമസേന സ്വന്തമാക്കിയിട്ടുണ്ട്. മിഗ് - 21 [9]. അതിൻറെ പരിഷ്കരിച്ച രൂപമായ മിഗ് - 21 എം, മാരുത് (HF - 24) എന്നീ യുദ്ധവിമാനങ്ങളും ഇന്ത്യയിൽ നിർമിച്ചിട്ടുണ്ട്. ആധുനിക സൂപർസോണിക് യുദ്ധവിമാനങ്ങളും ഇന്ത്യക്കു സ്വന്തമായുണ്ട്.
ഹിമാലയൻ പോസ്റ്റുകളിലും സമതല പ്രദേശങ്ങളിലും ഏതു കാലാവസ്ഥയേയും അതിജീവിച്ചുകൊണ്ട് സൈനികാവശ്യങ്ങൾക്കുള്ള വിതരണ ശൃംഖല നിലനിർത്താൻ കഴിവുള്ളവയാണ് ഏ.എൻ. - 12 വിമാനങ്ങൾ.[10] ഇന്ത്യൻ വ്യോമസേനയുടെ കയറ്റിറക്കു വിമാനങ്ങളായ് ഇവ പറക്കും കോട്ടകൾ എന്ന പേരിലാണ് അറിയപ്പെടുന്നത്. മുന്നണി പ്രദേശങ്ങളിൽ ചരക്കു കയറ്റിറക്കിന് ഉപയോഗിക്കുന്ന ഫെയർ ചൈൽഡ് വിമാനങ്ങളാകട്ടെ പറക്കും കാറുകൾ എന്ന പേരിലും അറിയപ്പെടുന്നു. വളരെ കുറഞ്ഞ വിസ്തീർണമുള്ള താവളങ്ങളിൽനിന്നുപോലും ഉയർന്നു പൊങ്ങാൻ കാരീബസ് (Caribous) വിമാനങ്ങളോടൊപ്പം മലമ്പ്രദേശങ്ങളിൽ സൈനിക കയറ്റിറക്കു വിമാനമായി പഴയ ഡെക്കോട്ട വിമാനങ്ങളും ഉപയോഗപ്പെടുത്തി വരുന്നു. സൈനിക ആവശ്യങ്ങൾക്കുള്ള കയറ്റിറക്കിന് എലൗട്ടെ ഹെലികോപ്റ്ററുകളും, M1 - 4 ഹെലികോപ്റ്ററുകളും, ഓട്ടേഴ്സ് (Otters) വിമാനങ്ങളും ഉപയോഗിച്ചു വരുന്നു. എച്ച്. എസ്. - 74B കയറ്റിറക്കു വിമാനവും എലൗട്ടെ ഹെലികോപ്റ്ററുകളും ഇന്ത്യയിൽ തന്നെ നിർമിച്ചു വരുന്നു. തങ്ങൾ ഉപയോഗിച്ചുവരുന്ന് വിദേശ നിർമിതങ്ങളായ വിമാനങ്ങളുടെ അറ്റകുറ്റപണികൾക്കുള്ള മിക്ക സജ്ജീകരണങ്ങളും ഇന്ത്യൻ വ്യോമസേന ആവിഷ്ക്കരിച്ചിട്ടുണ്ട്. 1971 - ലെ യുദ്ധകാലത്ത് സ്വന്തം വിമാനങ്ങളുടെയും ആയുധങ്ങളുടെയും അറ്റകുറ്റപ്പണികൾ ചുരുങ്ങിയ സമയത്തിനുള്ളിൽ നിർ‌‌വഹിക്കാൻ ഇന്ത്യൻ വ്യോമസേനയ്ക്കു കഴിയുകയുണ്ടായി.
വ്യോമസേനയ്ക്ക് ആവശ്യമുള്ള ക്യാമറാ, അഡാപ്റ്റേഴ്സ്, റഡാർസ്റ്റേഷനുകളിലേക്ക് ആവശ്യമുള്ള റെക്ടിഫയറുകൾ മുതലായവ ഡിസൈൻ ചെയ്തു നിർമ്മിക്കുന്നതിലും പരിഷകരിക്കുന്നതിലും ഇന്ത്യ വിജയം കൈവരിച്ചിട്ടുണ്ട്. ചില പ്രത്യേക ആവശ്യങ്ങൾക്കുള്ള വിമാനങ്ങൾ വിവിധ ആവശ്യങ്ങൾക്ക് അനുസൃതമായി പരിഷ്കരിക്കുന്നതിനും ഇന്ത്യൻ വ്യോമസേനയ്ക്കു കഴിഞ്ഞിട്ടുണ്ട്. ഹാർ‌‌വാർഡ് എന്ന പരിശീലന വിമാനം ആകാശത്തുനിന്നും ഭൂമിയിലേക്കു റോക്കറ്റ് എയ്തു വിടുന്നതിനും, എ. എൻ. - 12 എന്ന കയറ്റിറക്കു വിമാനം ബോംബിങ്ങിനു പറ്റിയ വിധത്തിൽ പരിഷ്കരിച്ചതും ഇതിൻറെ ഉദാഹരണങ്ങളാണ്.
ആവശ്യം വരുമ്പോൾ ഉപയോഗപ്പെടുത്തും വിധം മനുഷ്യശക്തി റിസർ‌‌വിസ്റ്റ് ആയി നിറുത്താനുള്ള ഏർപ്പാടുകൾ വ്യോമസേനയ്ക്കുണ്ട്. മൂന്നു യുദ്ധ മേഖലകളിലായി 650 ആഫീസർമാരെയും, 5,000 വ്യോമ സൈനികരേയും 72 മണിക്കൂറുകൾക്കകം യുദ്ധരംഗത്തിറക്കാനും, റിസർ‌‌വിസ്റ്റുകളിൽനിന്ന് 9 ആഫീസർമാരെയും 235 വ്യോമസൈനികരെയും ഇത്രയും സമയത്തിനകം തന്നെ പ്രവർത്തന രംഗത്തെത്തിക്കാനും 1971 - ലെ യുദ്ധത്തിൽ ഇന്ത്യൻ വ്യോമസേനയ്ക്കു കഴിഞ്ഞു.
വ്യോമസേനയ്ക്കു വേണ്ടി പുതിയ വിമാനത്താവളങ്ങൾ നിർമ്മിക്കുന്നതിലും, നിലവിലുള്ള വിമാനത്താവളങ്ങൾ മെച്ചപ്പെടുത്തുന്നതിലും വളരെയധികം പുരോഗതി ഉണ്ടായിട്ടുണ്ട്. പശ്ചിമ-പൂർ‌‌വ മേഖലകളിലാണ് പുതിയ വിമാനത്താവളങ്ങൾ കൂടുതലും നിർമ്മിക്കപ്പെട്ടിട്ടുള്ളത്. ജയ്സാൽമർ, ഉത്തർലായ്, അമൃത്‌‌സർ തുടങ്ങിയ സ്ഥലങ്ങളിൽ ഇത്തരത്തിൽ പുതിയ വിമാനത്താവളങ്ങൾ നിർമിച്ചിട്ടുണ്ട്. കരുതൽ താവളങ്ങളായാണ് ഇവയിൽ പലതും കരുതപ്പെട്ടിട്ടുള്ളത്. ആധുനിക സാങ്കേതിക മാർഗങ്ങൾ ഉപയോഗിച്ച് പ്രധാനപ്പെട്ട സൈനിക വിമാനത്താവളങ്ങൾ ശത്രുക്കൾക്ക് എളുപ്പം കണ്ടുപിടിക്കാൻ ആവാത്തവിധം മറച്ചുവൈക്കുന്നതിലും (camouflage) ഇന്തൻ വിദഗ്ദ്ധന്മാർ വിജയിച്ചിട്ടുണ്ട്. വിമാനത്താവളങ്ങളുടെയും വിമാനങ്ങളുടെയും വ്യോമായുധങ്ങളുടെയും അറ്റകുറ്റപ്പണികൾ അടിയന്തരമായി നിർ‌‌വഹിക്കുന്നതിനുള്ള സജ്ജീകരണങ്ങളും ഇത്തരം വിമാനത്താവളങ്ങളിൽ ഒരുക്കിയിട്ടുണ്ട്. 1971-ലെ അനുഭവങ്ങൾ വച്ചുകൊണ്ട് ഇലക്ട്രോണിക് വർത്താവിനിമയ സം‌‌വിധാനങ്ങൾ വിപുലമായ തോതിൽ വിമാനത്താവളങ്ങളിൽ ഏർപ്പെടുത്തിയിട്ടുള്ളതും ഭാവിയിൽ ഏറെ പ്രയോജനപ്പെടുമെന്ന് കരുതേണ്ടിയിരിക്കുന്നു.
സ്വാതന്ത്ര്യ പ്രാപ്തിക്കു ശേഷം പ്രധാനപ്പെട്ട നാലു യുദ്ധങ്ങളിൽ പങ്കെടുക്കുകയും അതിവിശാലമായ ഇന്ത്യയുടെ വൈവിധ്യമാർന്ന അതിർത്തികളിലും വിഭിന്ന കാലാവസ്ഥകളിലും ദൈനംദിന പ്രവർത്തനങ്ങൾ നടത്തുകയും ചെയ്തതിൻറെ ഫലമായി ഇന്ന് ഇന്ത്യൻ വ്യോമസേന ശക്തിയിലും കഴിവിലും സാഹചര്യങ്ങൾക്കനുസരിച്ച് പ്രവർത്തിക്കുന്നതിലും ഒരു വൻശക്തിയായി വളർന്നിട്ടുണ്ട്. ഇന്ത്യൻ വ്യോമസേനയിലെ പൈലെറ്റുകൾ തികച്ചും പ്രതികൂല സാഹചര്യങ്ങളിൽ പോലും അതിസൂക്ഷ്മത നിറഞ്ഞതും അത്യാധുനികവുമായ യുദ്ധവിമാനങ്ങൾ പറത്തുന്നതിലും അവ ശത്രുരാജ്യങ്ങൾക്കു നേരെ ഫലപ്രദമായി ഉപയോഗപ്പെടുത്തുന്നതിലും എല്ലാം പരിശീലനം നേടിക്കഴിഞ്ഞിരിക്കുന്നു. യുദ്ധവിമാനങ്ങളുടെ അറ്റകുറ്റ പണികൾ തീർക്കുന്നതിലും യുദ്ധവിമാന നിർമ്മാണരംഗത്തും ഇന്ത്യൻ വിദഗ്ദ്ധൻ‌‌മാർ ഏറെ മുന്നോട്ടു പോയിട്ടുണ്ട്. വിമാനത്തിൻറെ അഭികല്പന, വികസനം, നിർമ്മാണം എന്നിവ സുദീർഘമായ ഒരു പ്രക്രിയയാണ്. വളരെയേറെ മുതൽമുടക്കും അതിനാവശ്യമാണ്.. വ്യോമസേനയുടെ ആവശ്യങ്ങൾ കണക്കിലെടുത്ത് വിഭവങ്ങളുടെ ലഭ്യതയ്ക്കനുസരിച്ച് ഹിന്ദുസ്ഥാൻ എയ്റോനോട്ടിക്സിൽ തേജസ് ,സുഖോയ് 30 എംകെഐ ,ഹോക് എജെടി ,സിതാര ഐജെടി ,തുടങ്ങിയ വിമാനങ്ങളും എഎൽഎച്ച്ധ്രുവ് ,രുദ്ര , എൽസിഎച്ച് തുടങ്ങിയ ഹെലികോപ്റ്ററുകളും നിർമിച്ചു കൊണ്ടിരിക്കുന്നു.
കരസേനയ്ക്കാവശ്യമായ സഹായ സഹകരണങ്ങൾ നൽകുക, മർമപ്രധാനമായ സ്വന്തം സ്ഥാപനങ്ങൾ ശത്രുരാജ്യങ്ങളുടെ വ്യോമാക്രമണങ്ങളിൽ നിന്നും കാത്തുരക്ഷിക്കുക, സമുദ്രത്തിനു മുകളിലൂടെ നിരീക്ഷണ പറക്കലുകൾ നടത്തിയും മറ്റും നാവികസേനക്ക് ആവശ്യമായ സഹകരണം നൽകുക, സൈനിക ആവശ്യത്തിനുള്ള ചരക്കു കയറ്റിറക്കു നിർ‌‌വഹിക്കുകയും ഉപകരണങ്ങൾ എത്തിക്കുകയും ചെയ്യുക, ഇന്ത്യയുടെ വ്യോമാതിർത്തി വിദേശവിമാനങ്ങൾ ലംഘിക്കുന്നുണ്ടോ എന്നു പരിശോധിക്കുകയും ഉണ്ടെങ്കിൽ ആവശ്യമായ നടപടികൾ സ്വീകരിക്കുകയും ചെയ്യുക, ശത്രുരാജ്യങ്ങളിൽ നിന്ന് ആക്രമണ സാധ്യതയുണ്ടെങ്കിൽ അതു തടയാൻ വേണ്ടതു ചെയ്യുക എന്നിവയാണ് വ്യോമസേനയുടെ പ്രധാന ചുമതലകൾ.
സമാധാനകാലത്ത് വ്യോമസേനയുടെ സേവനം മറ്റുരംഗങ്ങളിലും ഉപയോഗപ്പെടുത്താറുണ്ട്. വളരെ വേഗത്തിൽ ചരക്കു കയറ്റിറക്ക് നിർ‌‌വഹിക്കേണ്ടി വരുമ്പോഴും വെള്ളപ്പൊക്കം മൂലമോ മറ്റു കാരണങ്ങലാലോ ഒറ്റപ്പെട്ടു പോകുന്ന സ്ഥലങ്ങളിൽ ഭക്ഷണ പദാർഥങ്ങളും മറ്റും ആകാശമാർഗ്ഗം വിതരണം നടത്തേണ്ടി വരുമ്പോഴും വ്യോമസേനയുടെ സേവനം ഉപയോഗപ്പെടുത്തുന്നത് മേൽ പറഞ്ഞതിന് ഉദാഹരണങ്ങളാണ്.
വ്യോമസേനാ ഹെഡ്ക്വാർട്ടേഴ്സ് ന്യൂഡൽഹിയിലാണ്. ഹെഡ്ക്വാർട്ടേഴ്സിൻറെ മേധാവി ചീഫ് ഒഫ് ദി എയർ സ്റ്റാഫ് ആണ്. ഇദ്ദേഹത്തെ സഹായിക്കാൻ നാലു പ്രധാന സ്റ്റാഫ് അഫീസർമാർ ഉണ്ടായിരിക്കും വൈസ് ചീഫ് ഒഫ് ദി എയർ സ്റ്റാഫ്, ഡപ്യൂട്ടി ചീഫ് ഒഫ് ദി എയർ സ്റ്റാഫ്, എയർ ഒഫീസർ ഇൻ ചാർജ് അഡ്മിനിസ്ട്രേഷൻ, എയർ ഓഫീസർ ഇൻ ചാർജ് മെയിൻറനൻസ് എന്നിവരാണ് പ്രധാനപ്പെട്ട സ്റ്റാഫ് ആഫീസർമാർ. അസൂത്രണ പരിപാടികൾ തയ്യാറാക്കൽ, പ്രോജക്ടു ഗ്രൂപ്പുകൾ, ട്രെയിനിങ്, വിലയിരുത്തൽ, വിദ്യാഭ്യാസം മുതലായ കാര്യങ്ങൾ വൈസ് ചീഫ് ഓഫ് എയർ സ്റ്റാഫിൻറെ നിയന്ത്രണത്തിലായിരിക്കും. ആക്രമണ പരിപാടികൾ, വ്യോമ പ്രതിരോധം, സൈനിക ആവശ്യങ്ങൾക്കുള്ള ചരക്കു കയറ്റിറക്ക്, വ്യോമയാന സുരക്ഷിതത്വം, കാലാവസ്ഥാ നിരീക്ഷണം, സിഗ്നൽസ്, ഇൻസ്പെക്ഷൻ, കൂട്ടായ പ്രവർത്തനങ്ങളുടെ ആസൂത്രണം, ഇൻറലിജൻസ് എന്നിവ ഡെപ്യൂട്ടി ചീഫ് ഒഫ് ദി എയർ സ്റ്റാഫിൻറെ നിയന്ത്രണ പരിധിയിൽ‌‌പെടുന്ന വിഷയങ്ങളാണ്. എയർ ഓഫീസർ ഇൻചാർജ് അഡ്മിനിസ്ട്രേഷൻറെ പ്രവർത്തന പരിധിയിൽ റിക്രൂട്ട്‌‌മെൻറ്, അച്ചടക്കം, സർ‌‌വീസ് കാര്യങ്ങൾ, നിയമനം, ഉദ്യോഗസ്ഥൻ‌‌മാർക്കുള്ള വേതനം, പെൻഷൻ, വൈദ്യസഹായം, കണക്കു സൂക്ഷിക്കൽ, നിയമകാര്യങ്ങൾ എന്നിവ ഉൾപ്പെടുന്നു. അറ്റകുറ്റപ്പണികളുടെ ചുമതലയാണ് പ്രധാനമായും എയർ ആഫീസർ ഇൻചാർജ് മെയിൻറനൻസിനുള്ളത്.
അഞ്ചു കമാൻഡുകളും, സ്വന്ത്രമായ ഒരു ഗ്രൂപ്പും (operational group) ഇന്ത്യൻ വ്യോമസേനയിൽ നിലവിലുണ്ട്. സെൻ‌‌ട്രൽ എയർകമാൻഡ്, ഈസ്റ്റേൺ എയർകമാൻഡ്, ട്രെയിനിങ് കമാൻഡ്, മെയിൻറനൻസ് കമാൻഡ്, വെസ്റ്റേൺ എയർകമാൻഡ് എന്നിവയാണ് അഞ്ചു കമാൻഡുകൾ. നമ്പർ-1 ഗ്രൂപ് എന്ന പേരിലാണ് നിലവിലുള്ള ഗ്രൂപ് അറിയപ്പെടുന്നത്. പ്രത്യേക പ്രവർത്തനങ്ങൾക്കു വേണ്ടിയുള്ള ചിലയൂണിറ്റുകൾ ഹെഡ്ക്വാർട്ടേഴ്സിൻറെ നേരിട്ടുള്ള നിയന്ത്രണത്തിൽ പ്രവർത്തിക്കുന്നതൊഴിച്ചാൽ മറ്റെല്ലാ യൂണിറ്റുകളും മേൽ‌‌പറഞ്ഞ അഞ്ച് കമാൻഡുകളുടെയും നമ്പർ-1 ഗ്രൂപ്പിൻറെയും കീഴിലാണ് പ്രവർത്തിക്കുന്നത്. യുദ്ധവിമാന യൂണിറ്റ്, ബോംബർ യൂണിറ്റ്, നിരീക്ഷണ യൂണിറ്റ്, വ്യോമ കയറ്റിറക്കു സ്ക്വാഡ്രനുകൾ, സിഗ്നൽസ് യൂണിറ്റ് മുതലായ യൂണിറ്റുകളാണ് അഞ്ചു കമാൻഡുകളുടെയും നമ്പർ-1 ഗ്രൂപ്പിൻറെയും കീഴിൽ പ്രവർത്തിക്കുന്നത്. ഇന്ത്യക്കെതിരായി ഉണ്ടാകുന്ന വ്യോമാക്രമണങ്ങളുടെ പ്രതിരോധവും കരസേനയ്ക്കും നാവിക സേനയ്ക്കും ആവശ്യമുള്ള പിന്തുണ നൽകലും മറ്റ് വ്യോമപ്രതിരോധ പ്രവർത്തനങ്ങളും ഈ കമാൻഡുകളുടെയും ഗ്രൂപ്പുകളുടെയും ചുമതലയിൽ പെടുന്നു. വ്യോമസേനാ ആഫീസർമാരുടെ പരിശീലന സ്ഥാപനങ്ങളുടെ ചുമതല ട്രെയിനിങ് കമാൻഡിനുള്ളതാണ്. വിമാനങ്ങൾ, സിഗ്നൽസ് ഉപകരണങ്ങൾ, ആയുധങ്ങൾ, വിസ്ഫോടക വസ്തുക്കൾ മുതലായവയുടെ അറ്റകുറ്റപ്പണികൾ തീർക്കലും അവയുടെ സൂക്ഷിപ്പും മെയിൻറനൻസ് കമാൻഡിൻറെ പ്രത്യേക ചുമതലയിൽ പെടുന്നു.
വ്യോമസേനയിലെ കമ്മീഷൻഡ് ആഫീസർ പദവികൾ യഥാക്രമം എയർചീഫ് മാർഷൽ, എയർമാർഷൽ, എയർ‌‌വൈസ്[11] മാർഷൽ, എയർകോമഡോർ, ഗ്രൂപ് ക്യാപ്റ്റൻ, വിങ്‌‌കമാൻഡർ, സ്ക്വാഡ്രൻലീഡർ, ഫ്ലൈറ്റ് ലെഫ്റ്റനൻറ്, ഫ്ലയിംങ് ആഫീസർ, പൈലറ്റ് ആഫീസർ എന്നിവയാണ്. മാസ്റ്റർ വാറണ്ട് ഓഫീസർ, വാറണ്ട് ഓഫീസർ, ഫ്ലൈറ്റ് സാർജൻറ്, കോർപറൽ, ലീഡിങ് എയർ ക്രാഫ്റ്റ്സ്മാൻ, എയർ ക്രാഫ്റ്റ്സ്മാൻ (ക്ലാസ് 1-ഉം, ക്ലാസ് 2-ഉം) എന്നിവയാണ് വ്യോമസേനയിലെ മറ്റു റാങ്കുകൾ.[12]
| തോൾ |  |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
| ഷർട്ടിന്റെ സ്ലീവ് |  |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
| റാങ്ക് | എയർ ഫോഴ്സ് മാർഷൽ¹ | എയർ ചീഫ് മാർഷൽ |
എയർ മാർഷൽ |
എയർ വൈസ് മാർഷൽ |
എയർ കോമ്മഡോർ |
ഗ്രൂപ്പ് ക്യാപ്റ്റൻ |
വിങ്ങ് കമാൻഡർ |
സ്ക്വാഡ്രൻ ലീഡർ |
ഫ്ലൈറ്റ് ലെഫ്റ്റനന്റ് |
ഫ്ലൈയിംഗ് ഓഫീസർ |
ഫ്ലൈയിംഗ് കേഡറ്റ്2 |
| |||||||||||
| റാങ്ക് വിഭാഗം | കമ്മീഷൻ ചെയ്ത ജൂനിയർ റാങ്കുകൾ | കമ്മീഷൻ ചെയ്യാത്ത റാങ്കുകൾ | Enlisted | |||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 ഇന്ത്യൻ എയർ ഫോഴ്സ്[13] |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
ചിഹ്നം ഇല്ല | |||||||||||||||||||||||||||||
| മാസ്റ്റർ വാറന്റ് ഓഫീസർ | വാറന്റ് ഓഫീസർ | ജൂനിയർ വാറന്റ് ഓഫീസർ | സാർജന്റ് | കോർപ്പറൽ | ലീഡിങ് എയർക്രാഫ്റ്റ്സ്മാൻ | എയർക്രാഫ്റ്റ്സ്മാൻ | ||||||||||||||||||||||||||||||
വ്യോമസേനയുടെ പ്രമുഖ റിക്രൂട്ടിംങ് കേന്ദ്രങ്ങൾ:-
അത്യാധുനിക യുദ്ധോപകരണങ്ങൾ, യുദ്ധവിമാനങ്ങൾ എന്നിവകൊണ്ടോ സംഖ്യാബലം കൊണ്ടോ മാത്രം ഒരു വ്യോമസേനയ്ക്കും നിർണായക വിജയം നേടാനാവില്ല. അത്യാധുനിക രീതിയിലുള്ള നിരന്തരമായ പരിശീലനവും മികച്ച വൈദഗ്ദ്ധ്യവും കൂടിയുണ്ടെങ്കിലേ വിജയം സുനിശ്ചിതമാവുകയുള്ളു. ഈ ലക്‌‌ഷ്യം നേടുന്നതിന് ഇന്ത്യയിൽ അനേകം പരിശീലന സ്ഥാപനങ്ങൾ പ്രവർത്തിച്ചു വരുന്നു. ഹൈദരാബാദിലുള്ള എയർഫോഴ്സ് അക്കാദമിയിൽ ഫ്ലൈയിങ് ആഫീസർമാർക്കും മറ്റു വ്യോമസേനാ ജീവനക്കാർക്കും മികച്ച രീതിയിലുള്ള പരിശീലനം നൽകിവരുന്നു. വ്യോമ സേനയിലേക്ക് ആവശ്യമുള്ള സാങ്കേതിക വിദഗ്ദ്ധൻ‌‌മാരെ പരിശീലിപ്പിക്കുന്ന സ്ഥാപനം എന്നനിലയ്ക്ക് എയർഫോഴ്സ് ടെക്നിക്കൽ കോളേജും, ഭരണവിദഗ്ദ്ധൻമാരെ പരിശീലിപ്പിച്ചെടുക്കുന്നതിന് എയർഫോഴ്സ് അഡ്മിനിസ്ട്രേറ്റീവ് കോളജും നിലവിലുണ്ട്. പരിശീലനത്തിനും സാങ്കേതിക പഠനങ്ങൾക്കുമായി ഇന്ത്യൻ വ്യോമസേനയിലെ ആഫീസർമാരെയും സാങ്കേതിക വിദഗ്ദ്ധരെയും വിദേശരാജ്യങ്ങളിലെ ബന്ധപ്പെട്ട കേന്ദ്രങ്ങളിൽ അയക്കാറുണ്ട്. ഇന്തോനേഷ്യയിലെ എയർഫോഴ്സ് ആൻഡ് കമാൻഡ് കോളജിൽ ഇന്ത്യയിൽ നിന്നും ആഫീസർമാരെ പരിശീലനത്തിന് അയക്കാറുണ്ട്. നമ്മുടെ വ്യോമസേനാ സ്ഥാപനങ്ങളിൽ സുഹൃത്‌‌രാജ്യങ്ങളിലെ ആഫീസർമാർക്കും പരിശീലനം നൽകാറുണ്ട്. നാഷണൽ ഡിഫൻസ് അക്കാദമിയിൽ നിന്നും പരിശീലനം നേടിയവരെയാണ് ഫ്ലൈയിങ് ബ്രാഞ്ചുകളിൽ ഏറിയകൂറും നിയമിക്കുന്നത്. പരിശീലന സൗകര്യങ്ങൾ കൂടുതൽ വർദ്ധിപ്പിക്കാനുള്ള ശ്രമങ്ങളും നടക്കുന്നുണ്ട്.[15]
വ്യോമസേനാ പരിശീലന സ്ഥാപനങ്ങളിൽ നിന്ന് വിജയകരമായി പരിശീലനം കഴിഞ്ഞ് കമ്മീഷൻ ചെയ്യുന്ന ആഫീസർമാരെ വ്യോമസേനയുടെ വിവിധ ശാഖകളിൽ ഒന്നിൽ പൈലറ്റ് ആഫീസർ റാങ്കിൽ നിയമിക്കുക എന്നതാണ് സാധാരണ പതിവ്. ഒരാധുനിക യുദ്ധവിമാനത്തിന് 60 ലക്ഷം രൂപയോളം വിലവരുമെന്നതുകൂടി കണക്കിലെടുത്ത് വിമാനത്തിന്റെയും പൈലറ്റിന്റെയും സുരക്ഷിതത്വം പരമാവധി ഉറപ്പു വരുത്തത്തക്ക രീതിയിലുള്ള പരിശീലനങ്ങളാണ് വ്യോമസേനാ വൈമാനികർക്ക് നൽകി വരുന്നത്. ഉന്നത നിലവാരത്തിലുള്ള സാങ്കേതിക പരിജ്ഞാനവും പ്രാഗൽഭ്യവും ധീരതയും വ്യോമസേനയിലെ വൈമാനികർക്ക് സ്വായത്തമാക്കാൻ ഇത്തരം പരിശീലനങ്ങളിലൂടെ കഴിഞ്ഞിരിക്കും. ജോഡ്പൂരിലെ എയർഫോഴ്സ് ഫ്ലൈയിങ് കോളജും ഹൈദരാബാദിലെ ട്രൻസ്പോർട്ട് ട്രെയിനിങ് സ്ഥാപനവും ഇത്തരം ഉന്നത നിലവാരത്തിലുള്ള പരിശീലനം നൽകിവരുന്ന കേന്ദ്രങ്ങളാണ്.[16]
തന്റെ റാങ്ക് എന്തുതന്നെ ആയാലും പൊതു ശാഖയിലെ ഒരു പൈലറ്റ് തന്റെ വ്യോമവാഹനത്തിന്റെ ക്യാപ്റ്റനാണ്. ക്യാപ്റ്റനെന്ന നിലയ്ക്ക് പല പ്രത്യേക ആനുകൂല്യങ്ങളോടൊപ്പം കനത്ത ഉത്തരവാദിത്തവും അയാൾക്കുണ്ട്. പൊതുശാഖയിലെ ഒരു പൈലറ്റ് അത്യുന്നതമായ പരിശീലനം സിദ്ധിച്ചയാളും തെളിയിക്കപ്പെട്ട കഴിവുകൾ ഉള്ളവനും ആയിരിക്കണം. വിമാനം പറത്തുന്നതിൽ മാത്രമല്ല മറ്റനേകം ടെക്നിക്കുകൾ വിദഗ്ദ്ധമായി സന്ദർഭത്തിനൊത്ത് പ്രയോഗിക്കുന്നതിലും അയാൾക്ക് പ്രാഗൽഭ്യം ഉണ്ടായിരിക്കണം. കാറ്റിന്റെ ഗതിവേഗത്തിലുണ്ടാകുന്ന മാറ്റങ്ങൾ, കാന്തിക ഏറ്റക്കുറച്ചിലുകൾ, ആധുനിക ഉപകരണങ്ങളുടെ സങ്കീർണതകൾ.മുതലായവ മനസ്സിലാക്കി സന്ദർഭത്തിനൊത്തുയരാനും അയാൾക്കു കഴിവുണ്ടായിരിക്കണം.[17]
വ്യോമ വാഹനങ്ങളും വിവിധതരം സാങ്കേതിക ഉപകരണങ്ങളും പ്രയോഗക്ഷമമായ വിധത്തിൽ സൂക്ഷിക്കേണ്ടത് സാങ്കേതിക ശാഖകളിലെ ആഫീസർമാരുടെ ചുമതലയാണ്. പുതിയതരം ഉപകരണങ്ങൾ പരിഷ്കരിക്കുന്നതിലും സാങ്കേതിക ശാഖകളിലുള്ളവർ ശ്രദ്ധിക്കേണ്ടതുണ്ട്. ഉപകരണങ്ങളും അവ ഉപയോഗപ്പെടുത്തുന്ന സാങ്കേതിക മാർഗങ്ങളും അടിക്കടി പരിഷ്ക്കരിക്കേണ്ടി വരുന്നതിനാൽ സാങ്കേതിക ശാഖകളിൽ പണിയെടുക്കുന്നവർക്ക് പിടിപ്പതു ജോലി എപ്പോഴും ഉണ്ടായിരിക്കും.
ഒരു എൻ‌‌ജിനീയർ ആഫീസർക്ക് സ്ഥിരം താവളങ്ങളിലെന്നപോലെ സജീവസേവന രംഗത്തും പ്രവർത്തിക്കേണ്ടി വരും. വ്യോമ വാഹനങ്ങൾ പറപ്പിക്കാൻ പാകത്തിൽ എപ്പോഴും പ്രവർത്തനക്ഷമമാക്കി വെക്കേണ്ടതും, അവയുടെ അറ്റകുറ്റപ്പണികൾ തീർത്ത് പരിഷ്കാരങ്ങൾ വരുത്താൻ അപ്പോഴപ്പോൾ ശ്രദ്ധിക്കേണ്ടതും എജിനീയർമാരാണ്. വ്യോമസേനയ്ക്കാവശ്യമായ സാങ്കേതികോപകരണങ്ങളുടെ ചുമതലയും അവ മെച്ചപ്പെടുത്തുന്നതിനു വേണ്ടിയുള്ള ഗവേഷണങ്ങളുടെ ചുമതലയും എൻ‌‌ജിനീയർമാർക്കാണുള്ളത്. എല്ലാത്തരം വൈദ്യുതോപകരണങ്ങളും വിമാനങ്ങളിലെ ഫോട്ടോഗ്രാഫിക്ക് ഉപകരണങ്ങളും പ്രവർത്തനസജ്ജമായി സൂക്ഷിക്കേണ്ടത് ഇലക്ട്രിക്കൽ എൻ‌‌ജിനീയർമാരുടെ കടമയാണ്. വാർത്താവിനിമയ സജ്ജീകരണങ്ങൾ, ഗതാഗത സഹായകോപകരണങ്ങൾ, റഡാർ മുതലായവ സിഗ്നൽ ആഫീസർമാരുടെ ചുമതലയിലാണ്.
ബോംബുകൾ, എയർക്രാഫ്റ്റ് മെഷീൻ‌‌ഗണ്ണുകൾ മുതലായവയുടെ സജ്ജീകരണം, പരിശോധന, അറ്റകുറ്റപ്പണികൾ തീർക്കൽ, ഇവയുമായി ബന്ധപ്പെട്ട ഗവേഷണ പ്രവർത്തനങ്ങൾ എന്നിവ സാങ്കേതികശാഖാ ആഫീസർമാരാണ് നിർ‌‌വഹിക്കേണ്ടത്. വ്യോമസേനയിൽ എൻ‌‌ജിനീയറിംഗ് ശാഖ, ആർമമെന്റ് ശാഖ, ഇലക്ട്രിക്കൽ ശാഖ, സിഗ്നൽ ശാഖ എന്നീ നാലു സാങ്കേതിക ശാഖകളാണ് മുമ്പുണ്ടായിരുന്നത്. എന്നാൽ ഇപ്പോൾ എയ്റോനോട്ടിക്കൽ എൻ‌‌ജിനീയറിങ് (മെക്കാനിക്കൽ), എയ്റോനോട്ടിക്കൽ എൻ‌‌ജിനീയറിങ് (ഇലക്ട്രോണിക്സ്) എന്നിവ മാത്രമാണ് സാങ്കേതിക ശാഖകൾ എന്ന പേരിൽ അറിയപ്പെടുന്നത്. മുമ്പുണ്ടായിരുന്ന നാലു ശാഖകൾ ഈ രണ്ടു ശാഖകളായി കുറക്കുകയാണുണ്ടായത്. ഇതുമൂലം ആഫീസർമാരുടെ സേവന സൗകര്യങ്ങൾ മെച്ചപ്പെടുകയും സാങ്കേതിക വിഭാഗത്തിന്റെ കാര്യക്ഷമത വർദ്ധിക്കുകയും ചെയ്തിട്ടുണ്ട്.
സ്റ്റേഷനറി, ഫർണീച്ചർ എന്നിവ ഒഴികെ വ്യോമസേനയ്ക്കാവശ്യമായ ഏറിയകൂറും സാധന സാമഗ്രികളുടെ സംഭരണവും വിതരണവും ഈ ശാഖയാണ് നിർ‌‌വഹിക്കുന്നത്. കണിശമായ ആസൂത്രണ വിതരണ സമ്പ്രദായങ്ങളും, കൃത്യമായ കണക്കുസൂക്ഷിപ്പും ഈ ശാഖയുടെ പ്രത്യേകതയാണ്.
സുസംഘടിതവും പ്രഗൽഭവും കഴിവുറ്റതുമായ ഒരു വ്യോമസേനയെ സൃഷ്ടിക്കുന്നതിൽ ഈ ശാഖയ്ക്കുള്ള പങ്ക് നിർണായകമാണ്. വിദ്യാഭ്യാസ ആഫീസർ ഒരു മാതൃകാധ്യാപകന്റെ എല്ലാ ഗുണങ്ങളുമുള്ള ആളായിരിക്കണം. വിദ്യാഭ്യാസ ആഫീസർമാരാണ് പൊതു വിദ്യാഭ്യാസത്തിന്റെ ചുമതലക്കാർ. സൈനികരുടെ കുട്ടികൾക്കുള്ള സ്കൂളുകളുടെ ഭരണച്ചുമതലയും ലൈബ്രറികളുടെയും മറ്റു സാംസ്കാരിക പ്രവർത്തനങ്ങളുടെയും മേൽനോട്ടവും വിദ്യാഭ്യാസ ആഫീസർമാർ നിർ‌‌വഹിക്കേണ്ടതുണ്ട്.
വ്യോമസേനയിലെ വരവുചെലവു കണക്കുകൾ സൂക്ഷിക്കുകയും ക്രമീകരിക്കുകയും അവ പരിശോധിച്ച് പൊതു സ്വത്തിന്റെ ഉപയോഗം ന്യായാനുസൃതമാണെന്ന് ഉറപ്പു വരുത്തുകയും ചെയ്യേണ്ടത് ഈ ശാഖയാണ്. അക്കൗണ്ട്സ് ആഫീസർ വിശ്വസ്തതയും കാര്യശേഷിയുമുള്ള വ്യക്തി ആയിരിക്കാൻ പ്രത്യേകം ശ്രദ്ധിക്കാറുണ്ട്
സാങ്കേതിക കാര്യങ്ങൾ ഒഴിച്ചുള്ള പൊതുവായ സംഘടനാ പ്രശ്നങ്ങളും ഭരണപരമായ പ്രശ്നങ്ങളും ഈ ശാഖയാണ് കൈകാര്യം ചെയ്യാറുള്ളത്. അഡ്ജുറ്റൻറുമാർ, ആരോഗ്യകാര്യ ആഫീസർമാർ, റിക്രൂട്ടിങ് ആഫീസർമാർ, ആകാശ സഞ്ചാര നിയന്ത്രണ ആഫീസർമാർ മുതലായവർ ഈ ശാഖയിൽ പെട്ടവരാണ്.
യുദ്ധകാലത്തും, സമാധാനകാലത്തും ഒരുപോലെ വ്യോമസൈനികരുടെ സുഹൃത്തുക്കളും വഴികാട്ടികളും ആയി പ്രവർത്തിക്കുന്നവരാണ് ഈ ശാഖയിലെ ആഫീസർമാരെന്നു പറയാം. ഒറ്റയ്ക്കോ കൂട്ടായോ ആക്രമണ-പ്രതിരോധ പ്രവർത്തനങ്ങൾ സംഘടിപ്പിക്കേണ്ടിവരുന്ന വ്യോമസേനയിലെ വൈമാനികർക്ക് ഇവരുടെ സഹായ സഹകരണങ്ങൾ ഒഴിച്ചുകൂടാനാവാത്തതാണ്. വ്യോമയാനത്തിന് ആവശ്യമായ നിർണായക വസ്തുതകളാണ് ഈ ശാഖ അപ്പപ്പോൾ നൽകുവാൻ ബാധ്യസ്ഥമായിട്ടുള്ളത്. കാലാവസ്ഥാ സ്ഥിതിഗതികളെക്കുറിച്ചുള്ള മുന്നറിയിപ്പുകളും വസ്തുനിഷ്ഠമായ വിവരങ്ങളും വൈമാനികർക്ക് മുറതെറ്റാതെ നൽകിക്കൊണ്ടിരിക്കുന്നതും ഈ ശാഖയാണ്.[18]
ഇന്ത്യൻ വ്യോമസേന രൂപീകൃതമായ ഒക്ടോബർ 8 - ന് ഇന്ത്യൻ വ്യോമസേന ദിനമായി ആചരിക്കുന്നു.Air Force Day
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
.svg)
