ഡയോപ്സൈഡ്

പൈറോക്സിൻ ഗണത്തിൽ ഉൾപ്പെട്ട ഒരു മോണോക്ലിനിക് ധാതവമാണ് ഡയോപ്സൈഡ്. രാസസംഘടനം: Ca Mg Si₂ O₆. നൈസർഗിക ഡയോപ്സൈഡിൽ ക്രോമിയം, ടൈറ്റാനിയം, മാം‌ഗനീസ് എന്നിവ നിർണായകമാം വിധം ഉൾപ്പെട്ടിരിക്കും. ശുദ്ധ ഡയോപ്സൈഡ് 1391⁰C -ൽ ഉരുകുന്നു. മോണോക്ലിനിക് ക്രിസ്റ്റൽ വ്യൂഹത്തിൽ പ്രിസ്മിയ പരലുകളായി ക്രിസ്റ്റലീകരിക്കപ്പെടുന്ന ഡയോപ്സൈഡ് മിക്കപ്പോഴും തുല്യ ഘനമാനം പ്രദർശിപ്പിക്കുന്നു. ഇളം പച്ച, നീല, വെള്ള, തവിട്ട് എന്നിവയാണ് ധാതവത്തിന്റെ സാധാരണനിറങ്ങൾ.മാങ്ഗനീസ് അടങ്ങിയ നീലലോഹിത ഡയോപ്സൈഡ് വയ്ലെയ് ൻ (Violane) എന്ന പേരിൽ അറിയപ്പെടുന്നു. ക്രോമിയം അടങ്ങിയ ഡയോപ്സൈഡിന് ഇരു പച്ചനിറമായിരിക്കും. രാസസംഘടനത്തിൽ ഇരുമ്പിന്റെ പരിമാണം വർധിക്കുന്നതിനാനുപാതികമായി ധാതവത്തിന്റെ അപവർത്തനാങ്കത്തിനും ആപേക്ഷിക ഘനത്വത്തിനും വ്യതിയാനം സംഭവിക്കുന്നു.

• ശരാശരി ആപേക്ഷിക ഘനം 3.3 - 3.6
• കാഠിന്യം: 5.5 - 6.5
• വിദളനം: പ്രിസ്മീയം എന്നിവയാണ് പ്രധാന ഭൗതിക ഗുണങ്ങൾ

ഡയോപ്സൈഡ്
Diopside - Bellecombe, Châtillon, Aosta Valley, Italy
General
Category	Silicate mineral
Formula (repeating unit)	MgCaSi2O6
Crystal symmetry	Monoclinic 2/m - prismatic
യൂണിറ്റ് സെൽ	a = 9.746 Å, b = 8.899 Å, c = 5.251 Å; β = 105.79°; Z = 4
Identification
നിറം	Commonly light to dark green; may be blue, brown, colorless, white, grey
Crystal habit	Short prismatic crystals common, may be granular, columnar, massive
Crystal system	Monoclinic
Twinning	Simple and multiple twins common on {100} and {001}
Cleavage	Distinct/good on {110}
Fracture	Irregular/uneven, conchoidal
Tenacity	Brittle
മോസ് സ്കെയിൽ കാഠിന്യം	5.5 - 6.5
Luster	Vitreous to dull
Streak	white
Specific gravity	3.278
Optical properties	Biaxial (+)
അപവർത്തനാങ്കം	nα= 1.663 - 1.699, nβ= 1.671 - 1.705, nγ= 1.693 - 1.728
Birefringence	δ = 0.030
2V angle	Measured: 58° to 63°
Dispersion	Weak to distinct, r>v
അവലംബം	[1][2][3]

സംസർഗിത കായാന്തരിത ശിലകളിൽ പ്രത്യേകിച്ചും ഡോളോമിറ്റിക് മാർബിളിലാണ് ഡയോപ്സൈഡിന്റെ ഉപസ്ഥിതി രേഖപ്പെടുത്തിയിട്ടുള്ളത്. അശുദ്ധ ഡോളോമൈറ്റിന് കായാന്തരണ ഫലമായി ഉണ്ടാകുന്ന പരിവർത്തനമാണ് ശുദ്ധ ഡയോപ്സൈഡിന്റെ രൂപീകരണത്തിന് നിദാനം.